ارزش دارا یکم چقدر است؟ در هنگام خرید و فروش به NAV توجه کنید

ارزش دارا یکم چقدر است؟ سوالی است که خریداران این صندوق ETF می‌پرسند.

آیا ارزش دارا یکم افزایش یافته و یا کاهش پیدا کرده است؟ آیا الان باید این صندوق ETF را بفروشیم و یا صبر کنیم ارزش دارا یکم بیشتر شود؟

برای پاسخگویی به این سوالات در ابتدا باید مشخص کنیم که منظورمان از «ارزش دارا یکم» چیست؟ آیا منظورمان «ارزش روز دارا یکم» است و یا «ارزش واقعی دارا یکم»؟

مدیریت ابزارهای نوین مالی شرکت بورس تهران طی اطلاعیه ای در بخش پیام ناظر نماد «دارا یکم» اعلام کرد: سرمایه‌گذاران در انجام معاملات در صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله «دارا یکم» در نظر داشته باشند خالص ارزش دارایی‌های این صندوق با نام NAV ابطال در بخش مربوطه در سایت‌های شرکت بورس تهران (TSE.IR)، مدیریت فناوری اطلاعات بورس تهران (TSETMC.COM) و نیز سایت صندوق (fi۱fund.com) نمایش داده می شود؛ از این رو برای تعیین قیمت معاملات به NAV این صندوق توجه کنند.

و سوالی که بعد از خواندن این متن برای صاحبان دارا یکم مطرح می‌شود این است که NAV چیست؟

در این مقاله به همه این سوالات درباره ارزش دارا یکم پاسخ خواهیم داد.

صندوق ETF چیست؟

صندوق‌های ETF (Exchange-traded fund) یا «صندوق‌های قابل معامله»، صندوق‌هایی هستند که در بورس اوراق بهادار قابل معامله‌اند. یک صندوق از دارایی‌های متنوع است که درست مانند سهام معمولی در بورس معامله می‌شود. یعنی شما در هر زمان که دوست داشته باشید می‌توانید یک یا چند واحد از یک صندوق ETF را بخرید، یا چند واحد از آن را بفروشید.

علاوه‌بر تنوع و مدیریت ریسک، از مهم‌ترین جذابیت‌های ETF نقدشوندگی (Liquidity) بالای آن است. فقط کافی است اراده کنید که پول خود را از بازار خارج کنید. به سادگی می‌توانید واحدهای (یونیت‌ها) خود را بفروشید. اگر صندوق شما درآمد ثابت باشد، در زمانی کوتاه (یک روز کاری) اصل پول سرمایه‌گذاری شده و سود روزشمار آن در حساب شما است.

از مهم‌ترین جذابیت‌های ETF نقدشوندگی (Liquidity) بالای آن است. فقط کافی است اراده کنید که پول خود را از بازار خارج کنید. به سادگی می‌توانید واحدهای (یونیت‌ها) خود را بفروشید.

صندوق ETF دارا یکم چیست؟

دولت در اردیبهشت نخستین صندوق ETF را پذیره‌نویسی کرد و مردم سهام این صندوق را خریدند.

فروش عمومی سهام نخستین صندوق ETF در رشته مالی و بانکی بود که در این صندوق سهام بانک‌های ملت (وبملت)، صادرات (وبصادر) و تجارت (وتجارت) و دو شرکت بیمه‌ای البرز (البرز) و بیمه انکایی امین (اتکام) ارائه شدند.

هر شهروند ایرانی می‌توانست با داشتن شماره ملی برای خریداری صندوق‌ها ثبت‌نام کند.

دولت می‌خواهد از طریق صندوق ETF بخشی از سهام بانکی، خودرویی، فلزات و معادن، پتروشیمی و پالایشی خود را عرضه کند. دولت برای انجام این کار، تعدادی صندوق ETF ایجاد کرده است،‌ مثل صندوق ETF بانک، صندوق ETF پتروشیمی، خودرویی و پالایشی.

دولت ۲۰ درصد از سهام خود را به این صندوق داده است. هیات‌مدیره صندوق ETF نیز توسط دولت تعیین می‌شود. سهام این صندوق به‌صورت خرد در بازار عرضه می‌شود، به این صورت که مردم سهام صندوق ETF را با استفاده از کد ملی و با ۲۰ درصد تخفیف و از طریق بانک خریداری کردند.

صندوق ETF دارا یکم از روز ۴ تیر در بورس قابل معامله بود. دارندگان واحدهای دارا یکم برای خرید و فروش باید دارای کد بورسی باشند و از طریق سامانه معاملاتی یکی از کارگزاری‌های بورس اقدام کنند.

NAV چیست؟

Net Asset Value که به اختصار به آن NAV می‌گویند، به معنی خالص ارزش دارایی‌های یک شرکت سرمایه‌گذاری است. در واقع NAV مشخص می‌کند که ارزش روز آنچه متعلق به سهام‌داران است، چند ریال است و این موضوع اصلی‌ترین مبحث در امر سرمایه‌گذاری است.

در تحلیل بنیادی که به بررسی صورت‌های مالی و سود و زیان و فعالیت‌های شرکت از دید کسب‌وکار و نه از دید قیمت به روش تکنیکالیست‌ها پرداخته می‌شود، موضوع ناو مهم است. اینکه ارزش واقعی یک شرکت چقدر است و با قیمت روز بازار چقدر فاصله دارد.

قیمت ابطال یا بازخرید واحدهای سرمایه‌گذاری بر پایه خالص ارزش دارایی‌های ابطال (NAV ابطال) و با فرض کسر هزینه‌های مربوط به معاملات از بهای فروش دارایی‌های سبد تعیین می‌شود و مبنای خالص پرداخت به شخص قرار می‌گیرد. به‌عبارتی وقتی سرمایه‌گذاری واحدهای صندوق را ابطال می‌کند، فرض بر این است که دارایی‌های صندوق فروش رفته و هزینه کارمزد معاملات آن پرداخت‌شده و سپس وجه نقد به سرمایه‌گذار عودت داشته می‌شود.

[imp content=”Net Asset Value که به اختصار به آن NAV می‌گویند، به معنی خالص ارزش دارایی‌های یک شرکت سرمایه‌گذاری است. در واقع NAV مشخص می‌کند که ارزش روز آنچه متعلق به سهام‌داران است، چند ریال است”]

به عبارتی برخی از سهم‌ها با صف فروش یا صف خرید همراه باشد، در نتیجه آخرین قیمت اعلام‌شده در تابلوی معاملاتی نمی‌تواند ارائه‌کننده واقعیات موجود و قیمت واقعی و منصفانه این نوع سهام باشد.

سهام‌داران باید در زمان خرید و فروش واحدهای صندوق ETF به ناو ابطال نماد دارا یکم توجه کنند. در هنگام خرید و فروش دارا یکم به NAV توجه کنید و بالاتر از قیمت NAV خرید نکنید.

سرمایه‌گذاران (مخصوصا غیرحرفه‌ای‌ها) حتما در نرخ‌های خرید و فروش خود در نماد دارا یکم دقت کنند تا در بازی نوسان‌گیران گیر نیفتند.

چرا دارا یکم کمتر از NAV خرید و فروش می‌شود؟

خالص ارزش روز دارایی‌ها (NAV) که از مهم‌ترین معیارهای قیمت‌گذاری صندوق‌ها است که بر اساس جمع ارزش تمام دارایی‌های تحت تملک صندوق محاسبه می‌شود و در سایت‌های شرکت بورس اوراق بهادار تهران (TSE.IR) ، مدیریت فناوری اطلاعات بورس تهران (TSETMC.COM) و نیز سایت خود صندوق (fi1fund.com) نمایش داده می‌شود و در اکثر سامانه معاملات کارگزاری‌ها در معرض دید معامله‌گران است.

بعد از شروع دومین هفته معاملات دارا یکم، هر چه که معاملات بیشتری انجام شد قیمت صندوق به سمت تعادل پیش رفت تا جایی که از حالت تعادل نیز گذر کرد و به محدوده زیر ارزش ذاتی (Undervalued) وارد شد.

در ادامه به این سوال پاسخ می‌دهیم که چرا دارا یکم کمتر از خالص ارزش دارایی (NAV) معامله می‌شود.

بعد از شروع دومین هفته معاملات دارا یکم، هر چه که معاملات بیشتری انجام شد قیمت صندوق به سمت تعادل پیش رفت تا جایی که از حالت تعادل نیز گذر کرد و به محدوده زیر ارزش ذاتی (Undervalued) وارد شد.

زمان‌بر بودن فرایند فروش

از مهم‌ترین دلایل این اتفاق را می‌توان تاخیر در افزوده شدن صندوق مالی یکم به پرتفو برشمرد. دارا یکم در ابتدا به دو صورت قابل خرید بود، افراد دارای کد بورسی که حداقل در یک کارگزاری بورس حساب فعال داشتند می‌توانستند از سامانه معاملات و به‌صورت مستقیم تقاضای خود را ثبت کنند.

سایر افراد حقیقی که کد بورس نداشتند نیز با مراجعه به بانک‌ها و یا صورت غیرحضوری و بر اساس کد ملی خود امکان خرید واحدهای این صندوق را تا سقف دو میلیون تومان داشتند.

در هفته قبل از شروع معاملات ثانویه اعلام شده بود که صندوق ETF دارا یکم در پرتفوی خریداران قرار می‌گیرد که اتفاق نیفتاد و همچنین بسیاری از افرادی که حتی از سامانه کارگزاری‌ها این صندوق را خریده بودند، به دلیل اختلال در برخی سامانه‌ها نمی‌توانستند دارایی خود را ببینند و چه برسد که سفارش فروشی ثبت کنند.

بسیاری از خریدارانی که خارج از سیستم سپرده‌گذاری پذیره‌نویسی کرده و پس از آن کد بورسی خود را دریافت کرده بودند، به خاطر تعلل خود یا ضعف اطلاع‌رسانی و ناهماهنگی‌های موجود میان نهادهای ذی‌ربط نمی‌دانستند از چه طریقی نسبت به فروش دارایی خود اقدام کنند.

شلوغی کارگزاری‌ها و فرایندهای تغییر کارگزار ناظر نیز مزید بر علت شد تا سرعت واکنش افرادی که قصد فروش داشتند، کم شده و تازه پس از گذشت یک هفته سمت عرضه تقویت شود.

عدم ترس از فروش

ارزش روز صندوق مالی یکم به دلیل خلوت بودن سبد دارایی‌های آن به راحتی قابل تخمین است و از همان ابتدای پذیره‌نویسی افراد می‌توانستند با محاسبه جمع ارزش پنج شرکت سرمایه‌پذیر به ارزش کل دارایی‌های صندوق دست یابند.

پس از درج مقدار NAV در سیستم‌ها و کشف قیمت دارا یکم افراد بیشتری به بازدهی کوتاه مدت سرمایه‌گذاری خود پی برده و رالی صعودی شکل گرفته، در هفته اول بازدهی ۲۰۰ درصدی را اعلام کردند و این اتفاق باعث شد تا افراد بیشتری به امید کسب این سود استثنائی اقدام به فروش کنند و مانع رشد بیشتر قیمت شوند.

از آن‌جایی که تصمیم فروش یک دارایی که سودآوری خوبی داشته در مقایسه با دارایی زیان‌ده کار راحت‌تری است، دارندگان دارا یکم از ارزان‌فروشی واحدهای این صندوق واهمه ‌زیادی نداشتند.

دامنه نوسان و حجم مبنا

در حالی که وجود محدودیت دامنه نوسان در روندهای صعودی به مذاق بسیاری از سرمایه‌گذاران خوش نمی‌آید، اغلب صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس بدون چنین محدودیتی خرید و فروش می‌شدند.

وجود محدودیت حجم مبنا در نمادهای بورسی و فرابورسی نیز مانع از رشدهای سریع قیمت در نمادهایی با نقدشوندگی پایین‌تر می‌شد، به نحوی که سهمی که حجم معاملات آن به راحتی با تشکیل صف خرید کاهش می‌یافت نمی‌توانست همگام با سایر سهم‌ها از رشد شاخص‌ها استفاده لازم را ببرد و به اصطلاح قیمت پایانی خود را پر کند.

پس از بازگشایی دارا یکم و رشد روزانه بیش از ۱۰ درصدی قیمت آن، نگاه افرادی که از محدودیت‌های موجود در بازار سهام خسته شده بودند، به سمت صندوق دولتی مالی یکم جلب شد و به امید کسب سود خیلی زیاد در قیمت بالای NAV اقدام به خرید واحدهای این صندوق کردند.

توقف مکرر معاملات دارا یکم به دلیل قیمت زیاد آن سرانجام باعث شد که برای صندوق‌های ETF «سهامی» و «مختلط» محدودیت ۱۰ درصدی نوسان قیمت اعمال شود و دخالت‌های نهاد ناظر بازار شکل قانونی‌تری به خود گرفته و معاملات سایر صندوق‌ها نیز تحت‌الشعاع این اتفاق قرار گیرد.

افت قیمت در هفته دوم و ادامه‌ی روند آن آرزوی خریداران جدیدالورود را نقش بر آب کرد و باعث شد برای جلوگیری از ضرر بیشتر به گروه فروشندگان بپیوندند و معاملات را از تعادل خارج کرده و خاطر سایر سرمایه‌گذاران را مکدر سازند.

[imp content=”ورود سه و نیم میلیون نفر که بخش عمده‌ای از آن‌ها آموزش‌های لازم را ندیده‌اند، نبود پیش‌نیاز علمی برای فعالیت مستقیم در بازار سرمایه و حذف رکن رسمی بازارگردان در خصوص این صندوق دست‌به‌دست هم داد تا حباب مثبت و منفی قیمت این صندوق بلافاصله پس از ورود آن به بورس شکل بگیرد.”]

مابقی صندوق‌ها

در زمان اعلام خبر تشکیل صندوق مالی یکم برآورد می‌شد حداقل مشارکت هشت میلیون نفر لازم باشد تا تمام مانده سهام دولت در پنج سهام مربوطه تخصیص داده شود و مبلغ ۱۶ هزار میلیارد تومان جمع‌آوری شود.

پایین بودن ضریب نفوذ بورس و ابزارهای نوین آن و عدم اعتماد عده‌ای از مردمی به نتیجه پروژه‌ای دولتی که تا به حال نمونه دیگری نداشته باعث شد مشارکت در حد کافی نباشد و فقط نزدیک به سه میلیون و ۵۰۰ هزار در این رویداد شرکت کنند.

در نگاه اول شاید این اتفاق شکستی برای دولت قلمداد می‌شد اما رشد سراسری قیمت‌ها در بورس به ویژه سهام بانک‌های سرمایه‌پذیر صندوق سرمایه‌گذاری مالی یکم امیدها را برای دولت زنده کرد و علاوه بر جلوگیری از ارزان‌فروشی‌های دولت سبب سود بیش از ۱۰۰ درصد افرادی شد که در مرحله اول پذیره‌نویسی شرکت کرده بودند.

ذهنیت مثبت خریداران واحدهای این صندوق عرضه‌های بعدی دولت در قالب صندوق‌های مشابه را جذاب‌تر از قبل خواهد کرد و افرادی که در مرحله اول نظاره‌گر بودند با آگاهی از تغییر و تحولات بورس از طریق رسانه‌ها و همچنین آشنایان و اطرافیان به فکر شرکت در مراحل بعدی این طرح ملی افتاده‌اند.

خبر عرضه قریب‌الوقوع باقیمانده صندوق واسطه‌گری مالی یکم با در نظر گرفتن سهمیه پنج میلیون تومانی هر نفر (جمع هر دو مرحله) عاملی شد تا علاقه‌مندانی که برای اخذ مابقی سهمیه خود نقدینگی لازم را نداشتند، به فروش واحدهای خود اقدام کرده و به کاهش بیشتر قیمت «دارا یکم» دامن زنند.

لزوم آموزش و فرهنگ‌سازی

صندوق‌های قابل معامله از سال ۹۲ راه خود را به بورس باز کرده‌اند اما به طور کافی مورد توجه نگرفته بودند و بسیاری از فعالان قدیمی بازار نیز اطلاعات کافی در این زمینه نداشته‌اند.

ورود سه و نیم میلیون نفر که بخش عمده‌ای از آن‌ها آموزش‌های لازم را ندیده‌اند، نبود پیش‌نیاز علمی برای فعالیت مستقیم در بازار سرمایه و حذف رکن رسمی بازارگردان در خصوص این صندوق دست‌به‌دست هم داد تا حباب مثبت و منفی قیمت این صندوق بلافاصله پس از ورود آن به بورس شکل بگیرد.

در حال حاضر (۵ مرداد ۱۳۹۹) ارزش دارا یکم چقدر است؟ دارا یکم با قیمت ۲۴۴۰۶ تومان در بازار خرید و فروش می‌شود اما NAV این صندوق ۳۰۸۵۵ تومان است. به عبارت دیگر، دارا یکم ۶ هزار تومان کمتر از خالص ارزش خود فروخته می‌شود.