در حالی که یکی از خبرگزاریهای کشور با استناد به آمارهایی بدون ذکر منبع مشخص از اتلاف انرژی فولادی، افزایش تحویل گاز به صنایع فولادی و اغراقآمیز بودن ادعای محدودیتها سخن میگوید، فعالان صنعت و فولادسازان این روایت را گمراهکننده میدانند و تاکید دارند مقایسههای آماری بدون توجه به مبنای مصرف سال گذشته و محدودیتهای رسمی ابلاغشده، قابل استناد و موثق نیست.
اعضای انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران تازهترین آمار هشتماهه خود را منتشر کردهاند که نشان میدهد تولید فولاد کشور ۵ درصد رشد داشته است. آیا این رشد واقعی است؟ آیا دولت به فولادسازان برق کافی و پایدار داده تا این جهش اتفاق بیفتد؟
برخلاف وعدههای دولت مبنی بر لغو محدودیت گاز صنایع از ابتدای آذر امسال، با گذشت بیش از ۱۰ روز هنوز تغییری در وضعیت تامین گاز اعمال نشده و این وعده بیاثر مانده است. همزمان، برخی فعالان معتقدند ادامه محدودیتها بیارتباط با صادرات گاز به عراق و کشورهای همسایه نیست و اولویت دولت همچنان خارج از بخش تولید قرار دارد. آیا دولت به جای تامین گاز صنایع، ترجیح میدهد آن را صادر کند؟
بازار ایران این روزها زیر سایه کمبود ارز، بیثباتی مقررات و انفجار انتظارات تورمی، پیش از آن که به تصمیم دولت نگاه کند، به دلار فردا واکنش نشان میدهد؛ طوری که در صنعت نساجی قیمت مواد اولیه در این بخش نه بر مبنای دلار امروز، بلکه با سناریوی دلار ۱۵۰ هزار تومانی تعیین میشود.
بازار سیمان ایران در نیمه اول سال جاری با کاهش ۱۰ درصدی تولید و افت قابلتوجه تقاضای داخلی مواجه شده است، در حالی که هزینههای تولید سیمان رکورد زده ولی قیمتها هنوز بهطور کامل بازتابدهنده این فشار نیستند. این شرایط، حاکی از فشار مضاعف بر سودآوری کارخانهها و شکنندگی صنعت در مواجهه با رکود مسکن و پروژههای ملی است.
در حالی که بازار برگزاری مراسم در تالارهای پذیرایی در سالهای اخیر زیر فشار همزمان بحرانهای اقتصادی، کاهش تقاضا و گسترش فعالیتهای خارج از ضابطه قرار گرفته، آمار بالای شکایات مردمی از مراکز فاقد مجوز و همزمان تعطیلی بخشی از واحدهای رسمی، تصویری نگرانکننده از آینده صنعت تالارداری ترسیم کرده است.
در حالی که مسئولان با اطمینان از وعده گاز بدون محدودیت برای صنایع در آذرماه سخن میگویند، شواهد میدانی، اخطاریهها و افت فشار گاز فولادسازان بحث دیگری را روایت میکند؛ روایتی که یادآور بدقولیهای گذشته، تعطیلی کارخانهها و تکرار سناریوی زمستانهای پرتنش است. حالا در شرایطی که حتی خبر صادرات گاز به خارج از کشور هم منتشر شده، آیا باز هم صنایع قربانی وعدههای بیپشتوانه هستند؟
آمارهای تازه از بازار خوراکیها نشان میدهد تورم افسارگسیخته حالا مستقیم به قلب سفره مردم زده است؛ از سبزیجات با تورمهای آتشین گرفته تا میوه و خشکبار با افزایش ۱۰۸ درصدی؛ در شرایطی که تولید با قیمت پایین انجام میشود، واسطهها نبض بازار را در دست گرفتهاند و خوراک روزانه خانوارها هر ماه کوچکتر میشود.
دولت مصوبهای صادر کرده که واردات کالاهای اساسی از استانهای مرزی را بدون مشخص شدن منشأ ارز مجاز میکند. برخی رسانهها نگران افزایش قیمت کالاهای اساسی هستند، اما کارشناسان رانت و ضعف نظارت را عامل اصلی میدانند. اما این تصمیم بازار را اصلاح میکند یا ریسکهای فعلی را شدت میدهد؟
افزایش تورم، رشد شدید قیمت فولاد و پیچیدگی فرمولهای تولید لنت بازار را در شرایطی قرار داده که نظارت بر کیفیت این کالای فوق ایمنی بیش از همیشه ضروری شده است. در حالی که صنعت قطعهسازی نسبت به خطر گسترش تولیدات غیرمجاز و بیاستاندارد هشدار میدهد، حساسیت مصرفکنندگان نیز به سمت خرید لنتهای مطمئنتر و گرانتر رفته است.
با وجود هشدارهای سازمان جهانی بهداشت درباره دام آلوده کشورهای همسایه، ایران به جای توقف مراودات تجاری با مناطق درگیر، اقدام به واردات دام و گوشت بدون نظارت کافی کرده است؛ موضوعی که به گفته کارشناسان منجر به ورود سویه جدید تب برفکی به کشور شده و نخستین کانون آن در اسلامشهر شکل گرفته، اکنون آلودگی به قم و تهران نیز سرایت کرده است.
پرش چندبرابری قیمت برنج ایرانی و خارجی در شرایطی که هزینه واقعی واردات تغییر محسوسی نکرده، نشان میدهد بخش بزرگی از بازار این محصول همچنان در سیطره رانت و عدم شفافیت است. چه کسانی عامل التهاب بازار هستند؟
در حالی که برخی فعالان کشاورزی از کاهش تولید و سهمیه کود شیمیایی و پیامدهای آن بر تولید محصولات خبر میدهند، برخی دیگر تأکید دارند در سطح کلان، کمبودی وجود ندارد و برنامه توزیع کود طبق روال در حال اجراست. این تفاوت دیدگاهها، پرسشهایی درباره وضعیت واقعی بازار کود در کشور ایجاد کرده است
افزایش دوباره قیمت گوشت بازار را در وضعیت پرنوسانی قرار داده است. در حالی که برخی عوامل واردات را مقصر میدانند، گروهی دیگر از اختلال در نظام تأمین و توزیع سخن میگویند؛ اما آنچه مسلم است، گرانی گوشت هر روز بیش از پیش بر دوش مصرفکنندگان سنگینی میکند.
در حالیکه در کشورهایی مانند عمان و امارات صدور مجوزهای صنعتی در کمتر از ۵۰ روز انجام میشود، فعالان اقتصادی در ایران سالها درگیر بوروکراسی اداریاند. روندی که در شرایط ناپایدار ارزی، هزینه اجرای پروژهها را افزایش میدهد و بهسرعت توجیه اقتصادی طرحها را از بین میبرد. نتیجه این چرخه فرسایشی، عقبماندگی صنایع و خروج تدریجی سرمایهگذاران از عرصه تولید است.
با تصمیم اخیر دولت در زمینه قیمتگذاری محصولات کشاورزی، موجی از نارضایتی در میان فعالان بخش کشاورزی و کارشناسان اقتصادی شکل گرفته است. در حالیکه دولت این تصمیم را بهمنظور کنترل هزینهها و کاهش کسری بودجه توجیه میکند، نمایندگان و فعالان حوزه کشاورزی، قیمت گندم را ضربهای جدی به تولید داخلی میدانند.
در حالیکه صادرات کنسانتره و سنگآهن نسبت به سال گذشته دو برابر شده، صادرات میلگرد و مقاطع طویل بیش از ۲۰ درصد کاهش یافته است. این روند متناقض، انتقادهای قدیمی را بر سر صادرات مواد اولیه برانگیخته است. اما در شرایطی که عوامل مؤثری چون سیاستهای ارزی، محدودیت انرژی و ضعف تقاضای جهانی همزمان بر بازار اثر میگذارند، آیا ریشه مشکل را تنها در صادرات مواد اولیه باید جستوجو کرد؟
فرسودگی تجهیزات آزمایشگاهی در ایران، به مانعی جدی بر سر راه کیفیت محصولات صادراتی تبدیل شده است. دستگاههایی که سالهاست بهروزرسانی نشدهاند، توان تشخیص دقیق ناخالصیها و ترکیبات مواد را از دست دادهاند.پیامد این خطاها، توقف محمولهها در گمرک کشورهای مقصد و از بین رفتن اعتماد خریداران جهانی به محصولات ایرانی است.
افزایش قیمت تخم مرغ نشانهای از چالشی عمیق در ساختار تولید و توزیع است. گرچه صنعت طیور ایران توان تأمین کامل نیاز داخلی را دارد، اما تأخیر در تأمین نهادهها، بیثباتی ارزی و نبود نظام شناسنامهدار در عرضه، زنجیرهای را که سالها برای آن سرمایهگذاری شده، تهدید میکند.
