تجارت‌نیوز گزارش می‌دهد:
توکن‌های اوراق بهادار چه مزایایی دارند؟
توکن‌های اوراق بهادار از لحاظ کاربری، به رمزارزها شباهت دارند، ولی از لحاظ حقوقی و چارچوب‌های نظارتی، این توکنها بیشتر شبیه به «اوراق بهادار سنتی» هستند.
فرناز حیدری/ به گزارش تجارت‌نیوز ، توکن‌های اوراق بهادار (Security Tokens) را باید مفهومی بین رمزارزها و اوراق بهادار سنتی بدانیم. از لحاظ کاربری این توکنها با رمزارزها شباهت دارند، ولی از لحاظ حقوقی و چارچوب‌های نظارتی، توکن‌های اوراق بهادار بیشتر شبیه به همان «اوراق بهادار سنتی» هستند.
با این حال، باید بدانیم «رمزارزها»، «توکنها»، «توکن‌های بهادار» و «اوراق بهادار توکن شده» (Tokenized Securities) مقوله‌های متفاوتی محسوب می‌شوند و هرکدام ویژگی‌های منحصر به فردی دارند. برخی از افراد این دارایی‌های دیجیتال را به اشتباه یکسان و مترادف در نظر می‌گیرند، درحالی که تفاوت‌های زیادی با یکدیگر دارند.
تفاوت توکن‌های بهادار و «اوراق بهادار توکن شده»
برای شروع بحث، توکن‌های بهادار و «اوراق بهادار توکن شده» را در نظر بگیرید. هر دوی آنها دارایی دیجیتال هستند، ولی تعریف و کارکرد متفاوتی دارند.
اوراق بهادار توکن شده را می‌توان نسخه دیجیتال همان اوراق بهادار سنتی دانست که با هدف افزایش و بهبود دسترسی و نقدینگی بیشتر، به این شکل طراحی و عرضه شده‌اند. بنابراین، ماهیت آنها را تقریباً می‌توان همان اوراق بهادار سنتی دانست، ولی ظاهری شبیه به توکن‌های دیجیتال پیدا کرده و در بستر بلاکچین معامله می‌شوند.
مقوله فوق کاملاً با توکن‌های اوراق بهادار (STO) متفاوت است. STOها بر پایه «فناوری دفتر کل توزیع شده» (DLT) شکل گرفته‌اند و ماهیت آنها وابسته به وجود شبکه‌های بلاکچین است. STOها شباهت بسیار زیادی به رمزارزها دارند. بنابراین، قابلیت برنامه‌پذیری دارند که این ویژگی یکی از اصلی‌ترین تفاوت‌های بین «توکن‌های اوراق بهادار» و «اوراق بهادار توکن شده» است.
علاوه بر این، نهادهای قانون‌گذار و نظارتی به توکن‌های بهادار به چشم «اوراق بهادار مالی» (Financial Securities) نگاه می‌کنند. بنابراین آنها با قید و بندهای نظارتی خیلی بیشتری مواجه هستند.
در این بخش نگاهی مختصر به ماهیت توکن‌های بهادار و تفاوت آنها با سایر اشکال دارایی داشتیم. در ادامه نگاهی به مزایای این توکنها خواهیم داشت.
مزایای توکن‌های بهادار
شاید این سؤال برای شما ایجاد شده باشد که در شرایطی که امروزه دارایی‌های سنتی مانند اوراق قرضه یا سهام نیز به صورت دیجیتالی به راحتی مبادله می‌شوند، وجود توکن‌های بهادار چه ضروری دارد؟ بنابراین، بیایید نگاهی به مزایای ارائه شده توسط توکن‌های بهادار داشته باشیم. به صورت کلی، اصلی‌ترین مزایای توکن‌های بهادار به شرح زیر است:
۱- افزایش شفافیت و ردیابی‌پذیری
شبکه بلاکچین مزایای زیادی دارد و افزایش شفافیت یکی از اصلی‌ترین آنها است. افزایش شفافیت در بستر بلاکچین یعنی تراکنش‌ها کاملاً قابل ردیابی و پیگیری هستند.
از آنجایی که توکن‌های بهادار نیز در بستر شبکه‌های بلاکچینی تعریف شده و فعالیت می‌کنند، تمامی تراکنش‌های آنها نیز قابل ردیابی خواهند بود. کاربران به‌سادگی می‌توانند تمام اطلاعات مربوط به مبدأ و مقصد تراکنش‌ها را رهگیری و مشاهده کرده و ادعای ناشر توکنها را به راحتی اعتبار و صحت‌سنجی کنند.
بر همین اساس، می‌توان بیان داشت که توکن‌های بهادار می‌توانند شفافیت معاملاتی و بازارهای مالی را تا حدی بالا ببرند و به سطح بسیار بالایی از اعتمادپذیری دست پیدا کنند.
۲- خودکارسازی فرایندهای پیچیده
اگر با مفهوم بلاکچین آشنایی داشته باشید، حتماً می‌دانید که بحث قراردادهای هوشمند یکی از اصلی‌ترین کارکردها در شبکه بلاکچین است. بنابراین، توکن‌های بهادار نیز برخلاف سایر انواع دارایی‌های سنتی، از قابلیت برنامه‌ریزی برخوردار هستند.
ویژگی برنامه‌ریزی و استفاده از قراردادهای هوشمند باعث می‌شوند توکن‌های بهادار بتوانند طیف وسیعی از کارکردها و وظایف ساده و یا پیچیده را انجام دهند. به‌عنوان یک مثال، توکن‌های بهادار تعریف شده بر پایه سهام یک شرکت را می‌توان به گونه‌ای برنامه‌ریزی کرد که سود سهام را به‌صورت خودکار محاسبه کرده و آن را در زمان مقرر به حساب تمام سهام‌داران واریز کند.
واریز خودکار سود سهام تنها مزیت استفاده از قراردادهای هوشمند برای ناشرهای سهام نیست. امروزه در تمام بورس‌ها و بازارهای سهام از فرایندهای پیچیده مختلفی برای احراز هویت سهام‌داران استفاده می‌شود.
این مشکل‌ها و فرایندها نیز با استفاده از قابلیت برنامه‌پذیری توکن‌های بهادار به سادگی حل می‌شوند. در هسته توکن‌های بهادار می‌توان تمهیدات قانونی ویژه‌ای گنجاند تا تنها خریداران و فروشندگان خاصی مجاز به دادوستد آنها باشند. بسیاری از فرایندهای احراز هویت امروزی به سادگی حذف خواهند شد و صرفه‌جویی زیادی در وقت و هزینه می‌شود.
۳- دسترسی به سرمایه‌ها و نقدینگی بیشتر
همانطور که بیان شد، توکن‌های بهادار در بستر بلاکچین فعالیت می‌کند؛ بنابراین از لحاظ ساعات معاملاتی و یا گستره جغرافیای معاملاتی، هیچ محدودیتی ندارند و آنها را می‌توان در تمام ۲۴ ساعت شبانه‌روز و طی ۷ روز هفته به صورت آنلاین خرید و فروش کرد.
همین ویژگی و مزیت نسبت به سایر انواع دارایی‌ها باعث می‌شود تا آنها بتوانند تبدیل به منابع هنگفتی از سرمایه دسترسی پیدا کنند، چراکه فارغ از محدودیت‌های زمانی و مکانی، تمام سرمایه‌گذاران از هرکجای دنیا می‌توانند آنها را خریده و روی آنها سرمایه‌گذاری کنند.
علاوه بر این، توکنها قابلیت تملک خرد را در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهند. تمک خرد یعنی سرمایه‌گذاری روی واحدهایی کمتر از یک واحد امکان‌پذیر می‌شود و بنابراین هرکس و با هر سرمایه‌ای می‌تواند سرمایه‌گذاری کند. به‌عنوان مثال، افرادی که به علت هزینه‌های سنگین نمی‌توانند روی املاک سرمایه‌گذاری کنند، از این طریق می‌توانند واحدهای سرمایه‌گذاری کوچکی به مقدار توان مالی خود بخرند و از همان مقدار سرمایه نیز بتوانند بازدهی بازار املاک و مسکن را کسب کنند.
جایگاه ویژه دارایی‌های دیجیتال
همانطور که در این مقاله بیان شد، در مقایسه با دارایی‌های سنتی، توکن‌های بهادار مزایای بسیار بیشتر و متنوع‌تری را در اختیار سرمایه‌گذاران و بازارهای مالی قرار می‌دهد.
علاوه بر این، قابلیت برنامه‌ریزی و شفافیت اطلاعاتی آنها نیز باعث شده تا جایگاهی بسیار ویژه‌تر پیدا کنند. تمام این مزایا باعث شده انتظار داشته باشین توکن‌های بهادار در سال‌های آینده نقش پررنگ‌تری را در بازارهای مالی ایفا کنند.
در همین راستا، امروزه بسیاری از کشورها در حال بررسی، تهیه و تدوین قوانین و چارچوب‌های مورد نیاز برای به‌کارگیری این توکنها در بازارهای مالی خود هستند. با این حال، بسیاری از نهادهای نظارتی و مالی همچنان رویکردی شفاف و منسجم نسبت این توکنها ندارند. این ضعف می‌تواند راه انتشار و به‌کارگیری این دارایی‌های نوظهور را برای افراد و سازمان‌های نوآور، ناهموار کند.
توکن‌های بهادار در ایران
در ایران پلتفرم دارایی‌های دیجیتالی به عنوان یکی از پیشروهای بازار مدرن مالی، به این حوزه ورود کرده‌اند.
این مجموعه‌ها در حال طراحی زیرساخت‌های ارتباطی بازار سرمایه و بلاکچین از طریق تبدیل برخی از اوراق بهادار موجود به شکل توکن در فضای این فناوری، هستند.
نظرات