آیا ترامپ اقتصاد جهان را وارد رکود میکند؟
هر چند در سال 2017، جهان یک سال اقتصادی تقریبا خوب اقتصادی را پشت سرگذاشت، اما برای سال 2018 این احتمال زیاد است که یک دوره رکود شروع شد و ممکن است دامنه این رکود تا چند سال نیز به طول انجامد. مهمترین عنصری که رکود را به اقتصاد جهان وارد ساخت، رفتارهای محدودکننده دونالد ترامپ بود. از ابتدای ورود ترامپ به کاخ سفید برنامههای اقتصاد جهان تحت تأثیر شدید قرار گرفت.
خروج آمریکا از چندین قرارداد بینالمللی هزینههای مبادله جهانی را گسترش داد. لغو قراردادهای اقتصادی و خروج از چندین سازمان منطقهای، برنامههای بینالمللی زیستمحیطی جهان را تحت تأثیر قرار داد، اعمال تعرفههای خارج از مقررات سازمان تجارت جهانی یا حداقل عرف، ضمن بالا بردن هزینههای تولید، با بالابردن زمان تأخیر در تنظیم و اجرای قراردادهای همکاری و مبادلات بینالمللی، ریسک انجام آنها را افزایش داد.
خروج آمریکا از برجام اعتبار سایر توافقنامههای بینالمللی آمریکا با کشورها و گروههای منطقهای را کاهش داد و کشورهای عضو را با ریسک بالاتری مواجه ساخت. شروع مجدد تحریمهای قبلی ایران، عرضه نفت را با ابهام مواجه و بازار نفت را با افزایش قیمت آن، حتی تا دو الی سه برابر تا چند ماه آینده مواجه ساخت. استفاده غیرقابل تصور از نقش جهانی دلار به عنوان اسلحه و ابزار فشار روی کشورهایی چون روسیه و ترکیه اعتبار دلار را کاهش داد و بسیاری از کشورها در برنامههای نگهداشت و ذخیره کردن دلار وارد فضای ابهام شدند.
رفتارهای غیرقابل پیشبینی ترامپ تقریبا همه معاملهگران بینالمللی و مخصوصا طرفهای تجاری آمریکا را با یک فضای پرریسک و ابهام مواجه ساخته و آمریکا را به عنوان اصلیترین طرفدار اقتصاد آزاد، به یک سوداگر طمعکار که تنها به دنبال اعمال نظرات شخصی خود بر جهان بوده و تمایل دارد تا همه جهان را یکجا به نفع خود اداره کند، تبدیل کرده است. در چنین شرایطی چند پیشبینی منطقی به نظر میرسد:
1: نقش دلار به عنوان پول جهانی خدشهدار شده و هژمونی دلار دچار سرگشتگی میشود. بانکهای مرکزی جهان برای برنامههای میانمدت تمایل به تغییر ذخایر خود نشان دهند و بازارهای جهانی مخصوصا در مبادلات منطقهای و گروههای تجاری خاص، تمایل به استفاده از مسیر دیگری برای تسویه نشان دهند. این کار بزرگترین ضربه به دلار پس از کنفرانس برتن وودز خواهد بود و حق آقایی دلار که پس از 1944 به آمریکا تعلق داشت، با معرفی وسیلههای جدید تسویه پرداختها، به شدت کاهش خواهد یافت. تا زمانی که وسیله جدید پرداخت تعریف، تنظیم و اعمال شود، فعالیتهای همکارانه و تجاری بین کشورهای طرف قراردادها با تأخیر مواجه خواهد شد. این تأخیر خود عاملی برای ایجاد تأخیر در تخصیص منابع و لذا شروع یک رکود و یا کاهش تولید و مبادله خواهد بود.
2: افزایش قیمت نفت که همچنان مهمترین انرژی مورد استفاده در جهان است، هزینههای تولید در اقتصاد جهانی را بالا برده و لذا همین موضوع باعث افزایش قیمت تمام شده محصولات و شروع دور رکود خواهد شد.
3: خروج آمریکا از کنوانسیونهای بینالمللی و زیستمحیطی، تصمیمگیری را در فضای فعالیت پوشش دهنده این مقررات، با ابهام مواجه ساخته و کشورهای عضو تا زمان رسیدن به یک توافق جدید و یا کاهش تأثیر منفی خروج آمریکا از این مقررات، تخصیص منابع را با تأخیر مواجه خواهند ساخت. همین عنصری برای شروع رکود خواهد بود.
4: هرچند جهان در 30 سال اخیر تمام تلاش خود را برای پاکیزه کردن فضای اقتصاد جهانی از ناپاکیها انجام داده است. در فضای زیستمحیطی مقررات و توافقنامههای سفت و سخت، در فضای نهادی مقررات شدید مبارزه با پولشویی و فساد سیستماتیک، در فضای انسانی توسعه سرمایه انسانی و در فضای جهانی گسترش نقش سازمان ملل در ایجاد فرایندهای همکارانه جهانی را گسترش داده است. ولی رفتارهای ترامپ متأسفانه همه این حوزهها را لغو نموده است.
رفتارهای اقتصادی ترامپ، اقتصاد جهان را وارد یک دوره رکود خواهد کرد و این دوره از 2018 آغاز شده است.
وی با حمایتهای یک طرفه از کشورهایی چون عربستان و اسرائیل تعریف عدالت را سست کرده است، با خروج از کنوانسیونهای زیستمحیطی نسبت به کثیف کردن جهان روی خوش نشان داده و با حذف فعالیتهای همکارانه جهانی، فضای همکارانه و سرمایه اجتماعی بینالمللی را لغو نموده و با اعمال سیاستهای نژادپرستانه نسبت به مهاجرین، نگاه عدم تبعیض و عدالت انسانی را زیر سؤال برده است. این موضوع در حوزه نگاههای همکارانه نخبگان جهانی به آمریکا عامل بازنگری شده و در بلندمدت میتواند خسارات جبرانناپذیری بر پیکر اقتصاد جهان وارد سازد.
افزایش آلودگی در جهان، کاهش چرخش نخبگان، کاهش چرخش سرمایه، افزایش تبعیض و نابرابری، کاهش قدرت سازمانهای بینالمللی در سازماندهی روابط اقتصادی و سیاسی کشورهای جهان، کاهش اعتبار نهادهای بینالمللی و کاهش سرمایه اجتماعی بینالمللی، باعث افزایش هرینه مبادله جهانی شده که خود در بلندمدت میتواند عاملی برای هموارسازی فضای یک دوره رکود بلندمدت باشد.
5: اعمال تعرفههای بزرگ تجاری روی طرفهای تجاری آمریکا، هزینههای مبادله و تجارت آن کشورها را با آمریکا بالا برده، تولید محصولات پایه چون فولاد و فلزات اساسی را کاهش خواهد داد. این موضوع میتواند در بازار جهانی باعث افزایش قیمت فلزات و محصولات پایه شده و در سطج جهانی عاملی برای شروع و تداوم یک دوره رکود جدی باشد.
جمعبندی این مباحث نشان میدهد که رفتارهای اقتصادی ترامپ، اقتصاد جهان را وارد یک دوره رکود خواهد کرد و این دوره از 2018 آغاز شده است. هرچند آمارهای دورهای نشان از رونق اقتصاد آمریکا در یکسال اخیر دارد، ولی با توجه به ورود طرفهای تجاری آمریکا به دوره رکود، این دوره رونق به زودی خاتمه یافته و اقتصاد آمریکا نیز وارد این رکود خواهد شد. لذا بیماری نزدیکبینی سیاسی افراد طمعکار پس از اینکه به جایگاههای سیاسی و اجتماعی بالا میرسند، میتواند در یک دوره بعد دامن خودشان را بگیرد و زیانهای غیرقابل جبرانی را به بار آورد.
منبع: کانال سهراب دلانگیزان
نظرات