گرانی قیمت بنزین تورم ایجاد نمی‌کند
در خبرها بود که پل واکر، رییس بانک مرکزی آمریکا در زمان ریاست‌جمهوری کارتر و ریگان، در سن ۹۲ سالگی درگذشته است. او در بین اقتصاددانان نام آشنایی است، زیرا سیاست‌هایی را تدوین و اجرا کرد که به یک دوران تورم در آمریکا و اقتصادهای غرب پایان داد.
تا زمان نیکسون به خاطر جنگ ویتنام و سیاست‌های پولی و مالی در چارچوب اقتصاد کینزی، کشورهای غربی دچار تورم و هم‌زمان رکود اقتصادی شده بودند. نیکسون که فرد مقتدری تلقی می‌شد خواست مسئله تورم را آمرانه حل کند. در ۲۴ مرداد ۱۳۵۰ حکمی صادر کرد با این جمله آغازین که «من دستور می‌دهم برای تثبیت کل قیمت‌ها و دستمزدها در سراسر ایالات متحده آمریکا…» البته نتیجه نامطلوب این سیاست سبب شد که (در دوره‌ای) کمتر از یک سال از آن دست بردارد. شاه ایران این اقدام را پسندید و اجرا کرد و شکست خورد لیکن همان سیاست دستور به قیمت‌ها هنوز هم ادامه دارد.
در آن زمان کمونیست‌ها پایان نظام سرمایه‌داری را نوید می‌دادند. زیرا در آمریکا و اروپا نرخ‌های تورم و بیکاری پایدار در حد بالا و سیاست‌های کینزی بی‌اثر بود. پل واکر که در زمان کارتر رییس بانک مرکزی شد به تدریج نرخ‌های بهره را با سیاست پولی انقباضی تا بیست درصد بالا برد. البته این نرخ بهره برای آمریکا بسیار سنگین بود و رکود اقتصادی به همراه آورد. لیکن با کاهش تورم، بستر توسعه بلندمدت اقتصاد را فراهم کرد.
واکر به این نتیجه رسیده بود که بانک مرکزی پیوسته باید نشان دهد که سیاست‌هایش بر اساس نظریه خاص و شرایط خاص اقتصاد تنظیم می‌شود و تابع مطامع سیاستمداران نیست. از این طریق به جامعه نشان داده می‌شود که سیاست بانک مرکزی معتبر و در نتیجه موثر است. شیوه کاربرد موثر سیاست پولی و ایجاد یک بانک مرکزی و مدیران معتبر، روشی بود که تورم را در جهان به یک مسئله حل‌شده تبدیل کرد. در کشور ما متاسفانه سیاست کنترل قیمت و دستمزد نیکسون هنوز مشتریان، پیروان، مجریان و ذی‌نفعان پر و پا قرصی دارد.
جالب است اشاره کنم به برخی برداشت‌های وارونه در موضوع تورم که مکرر مطرح می‌شود:
نرخ بهره بالا تورم‌زاست. این عکس واقعیت است. برای پایین آوردن تورم ابتدا باید با سیاست پولی انقباضی نرخ بهره اسمی افزایش یابد، سپس با کاهش تورم نرخ بهره اسمی هم تنظیم می‌شود و کاهش می‌یابد.
افزایش قیمت برخی کالاها مثلا قیمت بنزین یا ارز تورم ایجاد می‌کند. این هم عکس واقعیت است. این قیمت‌ها هم با تورم بالا می‌روند و هرگاه برای مدتی سرکوب شوند در فرصت‌هایی با جهش قیمت، دوباره تنظیم می‌شوند.
منبع: کانال اتاق بازرگانی ایران
نظرات