جایگاه تجارت الکترونیک ایران در منطقه خاورمیانه

به گزارش تجارت‌نیوز ، ایران در زمینه اقتصاد دیجیتال پتانسیل بالایی دارد. در منطقه خاورمیانه ایران دومین کشور بزرگ است و ثروت زیربنایی عظیمی دارد. تجارت الکترونیک، به معنی انجام معاملات تجاری، از طریق ابزارهای الکترونیکی مانند اینترنت، تلفن، تلویزیون و کامپیوتر است. در گزارش جهانی تجارت الکترونیک که سالانه توسط RETAILX منتشر می‌شود، اقتصاد ایران به عنوان یک اقتصاد مختلط و در حال گذار طبقه‌بندی می‌شود. ایران دارای جمعیت تحصیل‌کرده و جوان است و در علم و فناوری نسبتاً قوی است. اما شکاف موجود در میان ظرفیت بالقوه و عملکرد اقتصادی به نسبت ضعیف باعث شده تا پتانسیل کامل بخش تجارت‌الکترونیک به کار گرفته نشود.

تجارت الکترونیک هم برای خریداران هم برای مشتریان مزایایی به دنبال دارد. برای خریداران امکاناتی از جمله حق انتخاب بیشتر، امکان مقایسه محصولات و خواندن نظرات و تجربیات مشتریان دیگر فراهم می‌شود. برای فروشندگان نیز، افزایش فروش، فروش ۲۴ ساعته در تمام روزهای سال و تراکنش‌های فوری از نقاط قوت تجارت الکترونیک است. اما به هر حال باید نگرانی‌های مربوط به امنیت و حریم خصوصی، تاخیر در دریافت کالا و احتمال کیفیت پایین محصولات را نیز به عنوان نقاط ضعف احتمالی اقتصاد دیجیتال در نظر داشت.

طبق گزارش RETAILX، دیجی‌کالا بزرگترین بازار آنلاین ایران است که ماهانه ۳۰ میلیون بازدیدکننده جذب می‌کند. در ماه ژوئن ۲۰۲۱، فرهاد دژپاس، وزیر دارایی و امور اقتصادی ایران اعلام کرد که سهم تجارت الکترونیک در تولید ناخالص داخلی کشور ۲٫۴ برابر شده است. بین ماه‌های مارس و سپتامبر سال ۲۰۲۰، تعداد مجوزهای جدید صادر شده برای مشاغل آنلاین در مقایسه با مدت مشابه در سال ۲۰۱۹ سه برابر شد.

درصد خرید آنلاین توسط ایرانیان در سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۰

اما با این حال همچنان ایران برای سرمایه‌گذاران خارجی بازار سختی به شمار می‌آید. این مساله چند عامل مختلف دارد که تحریم‌های اعمال شده در سال ۲۰۱۸ علیه ایران اصلی‌ترین آنهاست. عامل بعدی همه‌گیری کرونا بود که به شدت به کشور آسیب زد.

تجارت الکترونیک در خاورمیانه

در حال حاضر خاورمیانه در حال گذار از روش فروش فیزیکی به انواع روش‌های دیگر است و تجارت الکترونیک در حال یافتن جایگاه حقیقی خود در این منطقه است.
با این وجود، این منطقه برای سرمایه گذاران بین‌المللی، از جمله سرمایه گذاران در زمینه تجارت الکترونیک، جذابیت دارد. کشورهای ثروتمندتر درآمدهای نفت و گاز را در زیرساخت های خود از جمله زیرساخت‌های دیجیتال سرمایه‌گذاری کرده‌اند. در قطر، عربستان سعودی و امارات متحده عربی، ۹۹ درصد از جمعیت آنلاین هستند اما بسیاری از مصرف‌کنندگان در این کشورها هنوز تمایلی به خرید کالاها و خدمات آنلاین ندارند، اما این روند در حال تغییر است. تغییری که مانند سایر نقاط جهان با همه‌گیری کرونا تسریع شد.

درصد خریدهای آنلاین کشورهای خاورمیانه در سال ۲۰۲۰

همه کشورهای خاورمیانه چنین ذخایر انرژی سرشاری ندارند، با این حال تجارت الکترونیک در این کشورها هم در حال رونق یافتن است. در ترکیه، ۸۰ درصد از کل جمعیت آنلاین هستند، اما این رقم در استانبول پایتخت، جایی که بیش از ۹۷ درصد از خانوارها به اینترنت دسترسی دارند، به احتمال زیاد بسیار بالاتر است. حتی شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد عدم ارتباط ایران با کشورهای جهان ممکن است به رشد هر چند آهسته تجارت الکترونیک داخلی کمک کند.

با وجود اینکه قطر کشوری است که مراکز خرید آن کلید زیرساخت‌های خرده فروشی هستند، در سال های اخیر بازار تجارت الکترونیک به طور پیوسته رشد کرده است. در سال ۲۰۲۰ در کشوری مانند قطر که ۹۹٪ از جمعیت آن آنلاین هستند، ۵۹٪ از جمعیت از تجارت الکترونیک استفاده کردند.

در عربستان سعودی همه‌گیری کرونا منجر به رشد تجارت الکترونیک شد. آمارها نشان دهنده جمعیتی است که به خوبی از مزایای خرید آنلاین از جمله سرعت، راحتی، گزینه‌های بیشتر و دسترسی به فروشندگان خارجی آگاه هستند