آیا متاورس و بازی‌های رایانه‌ای برای کودکان مفید است؟

به گزارش تجارت‌نیوز ، بازی‌های رایانه‌ای و حضور در محیط‌‌های مجازی حالا جزئی از زندگی مردم به ویژه کودکان شده‌اند. با وجود آنکه برخی معتقدند باید کودکان به جای سرگرم شدن با بازی‌های رایانه‌ای همانند گذشته بازی در دل طبیعت و یا فضای باز را انتخاب کنند و هم سن و سال‌های آنان نیز در بازی مشارکت داشته باشند، اما نگاه تک بعدی به بازی در فضای باز در دنیای پیشرفته امروز، اثرگذار نخواهد بود. به دلیل جذابیت بازی‌های رایانه‌ای و محیط‌های مجازی مثل متاورس، خواه ناخواه کودکان و حتی بزرگسالان به سمت آن‌ها گرایش پیدا می‌کنند. در عین حال باید زمان بازی‌های رایانه‌ای و حضور در این فضاها در چارچوب منطقی باشد تا آسیب‌های این فضا نیز متوجه مردم به ویژه کودکان نشود.

همزمان با مطرح شدن ورود به دنیای مجازی متاورس، روانشناسان و کارشناسان معتقدند حضور در متاورس و به اصطلاح دنیای مجازی که بازی‌های رایانه‌ای نیز شامل آن می‌شود، مزیت‌های زیادی برای کودکان دارد.

مزایای متاورس برای کودکان

مطابق با بررسی‌ها، متاورس مزایای زیادی برای کودکان به خصوص از منظر آموزشی دارد. با کمک این فناوری، افراد می‌توانند مفاهیم انتزاعی را به راحتی و به شیوه‌ای جذاب‌تر درک کنند. این فناوری تجربه عملی را ارائه می‌کند که می‌تواند برای کودکان بسیار مفید باشد و به آنها کمک کند تا دنیای اطراف خود را بهتر درک کنند.

علاوه بر این، متاورس می تواند مهارت های اجتماعی را در کودکان بهبود بخشد. شبکه های اجتماعی اغلب به دلیل افزایش تنهایی و افسردگی در بین کودکان مقصر شناخته می‌شوند. از سوی دیگر، این پلتفرم این پتانسیل را دارد که محیطی را برای کودکان فراهم کند تا با همسالان خود ارتباط برقرار و دوستان جدیدی پیدا کنند. علاوه بر این، پتانسیل تشویق خلاقیت و توسعه هوش اجتماعی در کودکان را نیز دارد.

در نهایت، متاورس سرگرم کننده هم است. این فناوری می‌تواند راهی عالی برای والدین باشد تا با فرزندان خود ارتباط برقرار کنند و مهارت‌ها و دانش‌های مختلف را در محیطی کم استرس به آنها بیاموزند. تا زمانی که والدین از خطرات احتمالی این فناوری تازه آگاه باشند و اقدامات لازم را برای ایمن نگه داشتن فرزندان خود انجام دهند، این فناوری تازه می‌تواند مکانی عالی برای آموزش و یادگیری کودکان باشد.

متاورس چه مضراتی برای کودکان دارد؟

برخی از خطرات بالقوه مانند آزار و اذیت سایبری و فقدان حریم خصوصی در این پلتفرم وجود دارد. آزار و اذیت سایبری یک نگرانی جدی است، زیرا کودکان ممکن است توسط کاربران ناشناس مورد آزار قرار گیرند. علاوه بر این، خطر قرار گرفتن کودکان در معرض محتوای نامناسب مانند خشونت، محتوای جنسی و سخنان تنفرآمیز نیز وجود دارد.

برخی از کارشناسان همچنین نگران این هستند که فناوری جدید می‌تواند برای کودکان اعتیادآور باشد. با توجه به ماهیت بسیار فراگیر و جذاب این فناوری، مدیریت زمان و محدود کردن استفاده از آن برای کودکان ممکن است دشوار باشد.

حفظ حریم خصوصی نیز موضوع مهم دیگری است. ممکن است کودکان سهواً اطلاعات شخصی مانند آدرس خانه یا سایر جزئیات شخصی خود را در این فضا با دیگران به اشتراک بگذارند.

علاوه بر خطرات فیزیولوژیکی، خطرات فیزیکی نیز باید در نظر گرفته شود. استفاده زیاد از هدست‌های VR ممکن است منجر به علائمی مانند سرگیجه، حالت تهوع و سردرد شود. با وجودی که، این اثرات معمولا موقتی هستند، می‌توانند برای فرد بسیار ناراحت‌کننده باشند.

در نهایت، ناعدالتی در دسترسی یکی از نگرانی‌های اصلی است. همه کودکان به اینترنت یا هدست واقعیت مجازی دسترسی ندارند. بدون وجود این تکنولوژی‌ها، برخی از آنها ممکن است از نظر آموزشی و اجتماعی از بقیه عقب بیافتند.

کارشناسان چه می‌گویند؟

یکی از انواع کاربردهای متاورس ، حوزه بازی‌های رایانه‌ای است.

زهره صدوقی‌نژاد، روانشناس ارشد کودک‌و‌نوجوان در گفتگو با تجارت‌نیوز، با اشاره به مزیت بازی‌های دیجیتال در توضیح مزیت‌های ورود کودکان به دنیای متاورس و محیط‌های مجازی می‌گوید: بیشتر مردم به ویژه والدین، بازی‌های رایانه‌ای را مضر و خطرناک می‌دانند و معتقدند که این سرگرمی‌ها نتایج خطرناکی برای کودکان دارد. ولی قضیه کاملا بالعکس است و تحقیقات نشان می‌دهد که بازی‌های دیجیتال می‌تواند نقش موثری در افزایش هوش کودکان داشته باشد.

به گفته او، بازی‌های رایانه‌ای در صورتی برای روحیه کودکان خطرناک است که بدون نظارت در اختیار آن‌ها قرار گیرد.

صدوقی‌نژاد اضافه می‌کند: متاسفانه بعضی از پدر و مادرها برای اینکه فرزندان خود را در گوشه‌ای آرام ببینند یا از رفتن آن‌ها به کوچه و خیابان جلوگیری کنند، انواع دستگاه‌های بازی رایانه‌ای را در اختیار کودکان خود می‌گذارند و توجهی به تاثیرات منفی آن‌ها ندارند.

توجه به رده‌بندی سنی در انتخاب بازی‌ها

این روانشناس کودک با اشاره به تغییرات خلق‌وخوی کودکان بعد از بازی رایانه‌ای می‌گوید: اگر کودک و یا نوجوان بازی‌هایی که در اختیار دارد مناسب رده‌بندی سنی ‌آن‌ها نباشد، یا خشونت در رفتار آن‌ها دیده می‌شود یا رو به انزوا می‌روند.

او با بیان اینکه کودکان و نوجوانان نباید در زمان امتحانات از بازی‌های دیجیتال استفاده کنند یا حضور پرقدرتی در محیط‌های مجازی داشته باشند، می‌گوید: این سرگرمی‌ها ذهن کودکان را تا چند ساعت بعد از انجام بازی درگیر و آن‌ها را خسته می‌کند. به همین دلیل والدین نباید اجازه دسترسی به بازی‌های رایانه‌ای را در زمان امتحانات به فرزندان خود دهند.

صدوقی‌نژاد ادامه می‌دهد: در روزهای دیگر و زمانی که کودکان اوقات فراغت بیشتری دارند نیز، بیش از دو ساعت در روز، نباید درگیر بازی‌های رایانه‌ای و یا محیط‌های مجازی شوند.

این روانشناس کودک در پاسخ به این پرسش که در کشور ما چه تدابیری برای حفظ کودکان از آسیب‌های بازی‌های دیجیتال اندیشیده شده است؟ می‌گوید: خوشبختانه سیاست رده‌بندی سنی که چند سالی است در کشور اجرایی شده، از عوامل مثبت در این زمینه است. والدین باید در هنگام خرید انواع بازی‌ها، حتما به برچسبی که روی آن قرار داده شده و نشانگر رده‌بندی سنی مناسب است، توجه کنند.

او اظهار می‌کند: این برچسب‌ها با توجه به روحیات سنین مختلف، توسط افراد متخصص تعیین می‌شود و می‌تواند والدین را در انتخاب بازی‌ها راهنمایی کند.

تاثیرات مثبت بازی‌ها رایانه‌ای برای کودکان

صدوقی‌نژاد درباره تاثیرات مثبت بازی‌ها نیز می‌گوید: همانطور که گفته شد بازی‌های رایانه‌ای تاثیرات خوبی روی ذهن و هوش کودکان دارد. آنها حتی می‌توانند مدیریت کودکان را در مواقع بحرانی بهبود بخشند و آن‌ها را بر استرس خود غالب کند.

او بازی‌های فکری و استراتژیک را بهترین نوع بازی برای تمام سنین می‌داند و می‌گوید: این ژانر از بازی‌ها، هم برای گیمرهای پسر و هم دختر طراحی شده است. تولیدکنندگان بازی هردو مخاطب را مورد توجه قرار داده‌اند و به همین دلیل مناسب‌ترین گزینه برای کودکان و نوجوانان است.

این روانشناس درباره بازی‌های ماجراجویانه نیز اظهار می‌کند: این دست از بازی‌ها، مخاطبان را بیش از حد جذب می‌کنند. به همین دلیل گیمرها علاقه پیدا می‌کنند تا از نظر زمانی بیش از حد استاندارد سرگرم شوند. اگر بر زمان مدیریت کنند، بازی‌های مناسبی هستند.

او درباره تفاوت بازی‌های داخلی و خارجی نیز می‌گوید: تفاوت آن‌ها تنها در بحث فرهنگی است و از نظر آسیب‌شناختی تفاوتی با یکدیگر ندارند.