لبنیات روز به روز گرانتر میشود و از سفره بسیاری از خانوادهها آرامآرام عقب مینشیند. محصولاتی که زمانی جزو سبد خرید روزانه افراد بودند، حالا برای بسیاری از مردم به کالای قابل حذف تبدیل شدهاند.
لبنیات در ماههای اخیر به یکی از گرانترین اقلام سفره خانوار تبدیل شده؛ محصولاتی که زمانی جزو خریدهای روزمره بود، حالا برای بسیاری از خانوادهها، کالایی قابل حذف از سبد هزینههاست. افزایش 30 تا 100 درصدی قیمت شیر و فرآوردههای لبنی فقط در 4 ماه گذشته، در کنار تورم نقطهبهنقطه حدود 49 درصدی شیر، پنیر و تخممرغ در آبان، تصویری کمسابقه از فشار قیمتی بر مصرفکننده ترسیم کرده؛ فشاری که مستقیما سرانه مصرف لبنیات را پایین آورده است. در سمت دیگر ماجرا، بررسی وضعیت لیدرهای صنعت لبنیات نشان میدهد، در حالی جهش درآمدی چشمگیر 56 درصدی در آبان امسال نسبت به آبان سال گذشته، رخ داده که تولید گروه تنها دو درصد در دوره مورد بررسی افزایش یافته است. این امر حاکی از سیطره تورم بر سمت عرضه و تقاضای لبنیات است.
بازار لبنیات ایران در حالی روزهای پرچالشی را سپری میکند که با وجود رشد چشمگیر صادرات، سرانه مصرف داخلی به دلایل اقتصادی به پایینترین حد خود رسیده است.
بر اساس گزارشهای رسمی، سرانه مصرف شیر در ایران در خوشبینانهترین حالت حدود ۷۰ تا ۸۰ لیتر در سال است؛ این در حالی است که میانگین جهانی آن بین ۱۶۰ تا ۱۸۰ لیتر برآورد میشود.
با وجود رشد ۴۳ درصدی صادرات لبنیات ایران، تقاضا در بازار داخل به دلیل کاهش قدرت خرید مردم کاهش یافته است. در این میان، بزرگترین چالش صادرکنندگان، بازگشت ارز حاصل از صادرات است. دولت با وضع قوانین یکسان برای بازگشت ارز حاصل صادرات برای کل واحدهای تولیدی، چالشهای زیادی برای تولیدکنندگان و صادرکنندگان ايجاد کرده است.
بر اساس گزارشات میدانی برخی فروشندگان محصولات لبنی را با قیمت بالاتر از نرخ مصوب و قید شده بر روی محصول به فروش میرسانند و در صورت مطرح کردن این موضوع با آنها نیز میگویند که قیمت قدیم است که بر روی محصول است.
قیمت لبنیات طی دو ماه گذشته به بهانههای مختلف افزایش یافته است. اتفاقی که باعث شده این محصول بیش از هر زمان دیگری از سفره ایرانیان رنگ ببازد. حال گویا قرار است قیمت شیر خام نیز به شکل رسمی افزایش یابد.
بررسی درآمد شرکت های لبنیات طی فصل بهار ۱۴۰۲ نشان میدهد که این شرکتها نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش درآمد ۶۴ درصدی را تجربه کردهاند. با این حال روند حاشیه سود این صنعت مسیر کاهش را در پیش گرفته، بهطوری که بهصورت میانگین ۲واحد درصد از هر سه حاشیه سود ناخالص، عملیاتی و خالص این صنعت نسبت به زمستان ۱۴۰۱ کاهش یافته است.
رئیس اتحادیه مرکزی دامداران از زیان 3000 تومانی در تولید شیر کیلویی خبر داد و نسبت به افزایش قیمت لبنیات در پی کاهش عرضه شیر هشدار داد. اما مدیرعامل تعاونی دامداران موضوع زیان در تولید شیر را رد میکند.
به گفته مدیرکل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت کاهش مصرف لبنیات موجب کمبود کلسیم، کمبود پروتئین و مواد مغذی در کودکان دارای سوء تغذیه به ویژه در استانهای کم برخوردار میشود.
مدیرکل دفتر بازرسی و نظارت کالاهای اساسی وزارت جهاد کشاورزی اعلام کرد: هیچگونه افزایش قیمتی برای ۴ قلم محصول لبنی تنظیم بازاری و حتی سایر اقلام لبنی نخواهیم داشت.
عضو انجمن صنایع فرآوردههای لبنی گفت: قیمت لبنیات بعد از اصلاح نظام یارانهای افزایش ۱۰۰ درصدی را تجربه کرد بنابراین با صعودی شدن قیمتها، سرانه مصرف ریزش میکند.
ظاهرا مداخله دولت در بازار، شکل تازهای به خود گرفته است. تا پیش از این تولیدکنندگان تحت فشار قیمتگذاری دستوری قرار داشتند، حالا تولید دستوری هم به آن اضافه شد. اخیرا ستاد تنظیم بازار به کارخانههای لبنی اولتیماتوم یک هفتهای داد تا تولید خود را برای چهار قلم کالای لبنی ۵۰ درصد افزایش دهند. حال فعالان صنفی از احتمال ورشکستگی دو شرکت خوشنام لبنی به دنبال این فشارها خبر میدهند.
رئیس سازمان تعزیرات گفت: تعدادی از کارخانهها و واحدهای تولیدی به بهانه توزیع عادلانه یارانهها اقدام به افزایش خودسرانه قیمتها کردهاند و ما نیز به دلیل رسیدگی به افزایش بیضابطه قیمتها در کارخانهها و واحدهای تولیدی «قرارگاه عملیاتی امور شعب ملی ستاد تنظیم بازار» را تاسیس کردهایم.
درحالیکه نزدیک به دو ماه از وعده کاهش ۱۰ درصدی قیمت سه محصول لبنی گذشته است، اما به دلیل عدم پذیرش یکی از ذینفعان چرخه صنعت لبنیات این مهم در مقام عمل بهدرستی اجرایی نشده است.
