تامین مالی جمعی، مردمی‌سازی و مشارکت مردم در صنعت نفت، جدیدترین ایده‌ای است که توسط وزارت نفت مطرح شده است. این ایده می‌تواند یکی از مترقی‌ترین اقدامات برای یک کشور نفتی باشد، اما مشکلات نهادی و کلان اقتصادی و سیاسی ایران، منجر به بروز ملاحظات بسیاری در مورد این ایده می‌شوند. آیا صنعت نفت ایران اجازه به‌سرانجام رسیدن مزایای تامین مالی جمعی را میدهد؟
هیوا زارعی- حجت‌اله صیدی، رئیس سازمان بورس به تازگی اظهار کرده که بازار سرمایه می‌تواند 50 درصد از نظام تامین مالی کشور را در افق 5 ساله تامین کند. اما آیا با توجه به شرایط فعلی بازار، تحقق این هدف بلندپروازانه، بدون اصلاحات اساسی و اعتمادسازی، ممکن است؟ هومن عمیدی، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگوبا تجارت‌نیوز، با انتقاد از عملکرد سازمان بورس، دامنه نوسان و حجم مبنا را از موانع بزرگ رونق بازار دانست و گفت: «بدون اعتمادسازی و اصلاح قوانین، وعده تامین مالی 50 درصدی از طریق بورس، شعاری غیرواقعی است.»
رویداد تحول در سرمایه‌گذاری و توسعه در بالادست نفت و گاز با هدف معرفی بیش از ۲۰۰ فرصت سرمایه‌گذاری در ماه جاری برگزار شد. زهرا ستاری‌نسب، مسئول پروژه‌های بالادستی شرکت ملی نفت ایران، عنوان کرد: 200 طرح ارائه‌شده به بیش از 135 میلیارد دلار سرمایه نیاز دارد.
وحید روشن قلب، مدیر نظارت بر بازار اولیه سازمان بورس گفت:اوراقی که در بازار سرمایه منتشر می شوند اوراقی با سر رسیدهای بلندمدت سه یا چهار ساله هستند و شرکت ها می توانند با اتکا به این نوع تامین مالی طرح هایی با دورنمای بلندمدت تر اجرا کنند.
پروژه‌های تامین مالی جمعی یا همان کرادفاندینگ، از روش‌های تامین مالی معرفه‌شده در رویداد تحول در سرمایه‌گذاری و توسعه بالادست صنعت نفت و گاز ایران بودند. برای بهکارگیری این پروژه‌ها در صنعت نفت، ملاحظات بسیاری وجود دارد. حسین راغفر، اقتصاددان، در همین زمینه عنوان کرد: اگر دولت‌ها در فعالیت‌های کرادفاندینگ حداقلی از بازدهی را برای مردم تضمین کنند، جذب سرمایه را فراهم می‌کنند.
موضوع تامین مالی پروژه‌های صنعت نفت، همواره یکی از مهم‌ترین مشکلات این صنعت در اقتصاد نفتی ایران بوده است. پس از تجربه‌هایی مانند استقراض از صندوق توسعه ملی و سرمایه‌گذاری نهادهای خصولتی و دولتی در این صنعت، این بار وزارت نفت به فکر تامین مالی از طریق سرمایه‌گذاران داخلی در قالب صندوق تضمین نفت افتاده است.
مرتضی چشان، رئیس اداره نظارت بر انتشار اوراق بهادار بدهی سازمان بورس اوراق بهادار گفت: فرآیند تامین مالی از طریق بازار سرمایه در ابتدا به این صورت است که برای انتشار اوراق تامین مالی شرکت باید به دستورالعمل مربوط به اوراق مراجعه کنیم.
محمود گودرزی، مدیرعامل شرکت بورس تهران در رابطه با موضوع تامین مالی شرکت‌ها از طریق بازار سرمایه گفت: «بورس تهران در سال ۱۴۰۱ نحوه پذیرش خود را برای ورود شرکت‌ها تغییر داد.» او افزود: «هدف اصلی ما این است که کسب و کارها بتوانند تامین مالی خود را از این طریق انجام دهند و شرکت‌ها بتوانند به فعالیت خود طی سالیان طولانی ادامه دهند.»
پلتفرم آتی کراد موفق شد یکی از طرح‌های تامین مالی خود را تنها در ۱۱ دقیقه تکمیل کند. این تامین مالی 11 دقیقه‌ای توسط ۶۴ سرمایه نفر به ارزش ۶ میلیارد تومان انجام شد.
آبان امسال بود که وزارت راه و شهرسازی طی تفاهم‌نامه‌ای با کانون سراسری انبوه‌سازان مسکن، ساخت، نظارت، کنترل و انتخاب مشاور نهضت ملی مسکن را به این نهاد مردمی واگذار کرد. با این حال اما به نظر می‌رسد این تفاهم‌نامه برای پیشرفت این پروژه کافی نبوده و هنوز گره مالی این ابرپروژه را باز نکرده است. انجمن انبوه‌سازان استان تهران، بدهی دولت به پروژه‌های نهضت ملی مسکن که توسط این انجمن ساخته می‌شود را بیش از 2.5 همت برآورد کرده و خواستار آن است که دولت طرح‌های پیشنهادی این انجمن برای تسویه حساب و تامین مالی ادامه پروژه را بررسی کند. از جمله این پیشنهادها، ساخت مشارکتی پروژه و سهامداری انجمن انبوه‌سازان در طرح‌های جاری نهضت ملی مسکن است.
طی هفته گذشته اخباری مبنی بر پذیرش و عرضه شرکت‌های استارتاپی در بازار سرمایه منتشر شد. یکی از این شرکت‌ها دیجی کالاست که به‌تازگی در بورس پذیرش شده است. اما فواید و آثار پذیرش شرکت‌های نوین استارتاپی در بازار سرمایه چه خواهد بود؟ سیدفرهنگ حسینی، کارشناس بازار سرمایه، دراین‌باره به تجارت‌نیوز گفته است پذیرش و ورود استارتاپ‌ها به بورس باعث افزایش رقابت در بازار سرمایه می‌شود و از این طریق، سرمایه‌گذاران به انتخاب‌های بیشتری دسترسی پیدا خواهند کرد.
گفته می شود یکی از مزیت‌های تامین مالی جمعی این است که جلو خلق پول را می‌گیرد، زیرا پولی که در بانک سپرده می‌شود همیشه در گردش است و گردش پول موجب خلق پول می‌شود، بنابراین خلق پول در تامین مالی جمعی به وجود نمی‌آید.
مدیر اداره مجوزهای بانکی بانک مرکزی اظهار کرد: باید تلاش کرد شرکت‌های لیزینگ که در حال حاضر تنها ۲۰ درصد آنها بورسی هستند، بیش از پیش در بازار سرمایه حاضر شوند که همین موضوع به افزایش سرمایه آنها و همچنین فعال‌تر شدن آنها کمک خواهد کرد.
یک کارشناس مسائل اقتصادی گفت: توان تأمین مالی بانک‌ها در کشور به صفر رسیده است و باید سراغ صندوق‌های مبتنی بر دارایی برویم و غیر از این راه حل دیگری نداریم.
هفته گذشته خبری مبتنی بر پذیرش سوخت‌های سبز و پاک از جمله عرضه محصول بایواتانول در بورس انرژی منتشر شد. همچنین بورس انرژی اعلام کرده است که قصد دارد امکان تامین مالی برای حامل‌های انرژی سبز را از طریق ابزارهای بورسی فراهم کند. اما منابع تامین مالی شرکت‌ها از چه محلی خواهد بود؟ در همین راستا، علی نقوی، مدیرعامل شرکت بورس، در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز به این سوال پاسخ داده و جزئیات محل تامین منابع برای شرکت‌هایی که محصولات خود را در بورس انرژی عرضه می‌کنند، تشریح کرده است.
