صاحب‌نظران اقتصادی معتقدند که بورس و بازار سرمایه دماسنج اقتصاد و آیینه پویایی فعالیت‌های اقتصادی کشور است. فضایی که با ایجاد بستر تامین مالی می‌تواند پشتوانه‌ای مهم و مستحکم برای بخش‌های تولید و تجارت کشور باشد. میثم ظهوریان، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز تاکید کرد: «بازار سرمایه به عنوان یک منبع مهم تأمین مالی، می‌تواند نقش بسزایی در حمایت از تولید و ایجاد اشتغال ایفا کند.»
بورس ایران این روزها تحت فشارهای چندگانه‌ای قرار دارد که ارزش آن را به شدت تحت تاثیر قرار داده است. افت ارزش بازار از ۴۳۰ میلیارد دلار در سال ۱۳۹۴ به حدود ۸۵ میلیارد دلار در هفته جاری، نشان می‌دهد که دستکاری نرخ‌ها، قیمت‌گذاری دستوری و اختلاف میان دلار رسمی و آزاد، اعتماد سرمایه‌گذاران را کاهش داده و چشم‌انداز بورس را مبهم کرده است. در چنین شرایطی، فعال شدن مکانیسم ماشه می‌تواند با ایجاد نگرانی‌های جدید، فشار روانی بر سرمایه‌گذاران وارد کند و روند بازار را تحت تاثیر قرار دهد. همایون دارابی، کارشناس بازار سرمایه، با اشاره به افت ارزش بازار در سال‌های اخیر به تجارت‌نیوز گفت: «ادامه دستکاری‌ها و قیمت‌گذاری دستوری، کاهش بیشتر ارزش بورس را در پی خواهد داشت.»
با گذشت دو ماه از جنگ ایران و اسرائیل، بورس ایران همچنان تحت فشار خروج نقدینگی قرار دارد و حتی از سرگیری مذاکرات با اروپا نتوانسته اعتماد سرمایه‌گذاران را بازگرداند. ابهام در آینده اقتصادی، فعالان بازار را به رفتار محتاطانه و نگهداری سرمایه در گزینه‌های کم‌ریسک واداشته است. مهدی سوری، تحلیلگر ارشد بازار سرمایه، در این باره به تجارت‌نیوز گفت: «بازار سرمایه ایران بیش از هر چیز تحت تاثیر تنش‌های سیاسی، فشارهای اقتصادی و سیاست‌های ضدتولید قرار دارد. بی‌اعتمادی فعالان بازار نسبت به حمایت دولت باعث شده منابع خود را به گزینه‌های کم‌ریسک‌تر منتقل کنند.»
شاخص کل بورس تهران در ۵۵ روز معاملاتی اخیر حدود ۳۰ درصد ریزش داشته و از سطح سه میلیون و ۲۵۲ هزار واحد به محدوده دو میلیون و ۴۰۰ هزار واحد سقوط کرده است. در این مدت، رکوردشکنی صف‌های فروش، ابهام در مذاکرات سیاسی، بحران انرژی و هجوم نقدینگی به صندوق‌های طلا، فضای بی‌اعتمادی و رکود را در تالار شیشه‌ای تشدید کرده و مانع شکل‌گیری موج پایدار صعودی شده است.
سهام عدالت دوباره به بحث داغ فعالان بازار سرمایه تبدیل شده است. در حالی که هفته گذشته زهره عالی‌پور، رئیس سازمان خصوصی‌سازی از احتمال آزادسازی مجدد سهام عدالت ظرف دو تا سه ماه آینده خبر داده بود، روز گذشته دستیار ویژه رئیس سازمان بورس در امور سهام عدالت اعلام کرد که نه تنها آزادسازی از منظر حقوقی موضوعیت ندارد بلکه تا زمانی که مجامع تمامی شرکت‌های سرمایه‌گذاری سهام عدالت برگزار نشود و وضعیت بازار سرمایه نیز به ثبات نرسد، خبری از شروع دوباره معاملات سهام عدالت نخواهد بود! با این حال اما اظهارات عالی‌پور از میانه هفته گذشته معامله‌گران بازار سرمایه را نگران کرد و بر شدت خروج پول از بورس افزود. در همین حال با توجه به اینکه پیشتر نیز وزیر اقتصاد گفته بود رئیس‌جمهوری در هفته دولت خبر تازه‌ای از سهام عدالت اعلام خواهد کرد، به نظر می‌رسد این مناقشه میان دولت و شورای عالی بورس بر سر ازسرگیری معاملات سهام عدالت همچنان ادامه داشته باشد. احسان رضاپور، کارشناس بازار سرمایه در بررسی این مناقشه جدید به تجارت‌نیوز گفت: «آزادسازی معاملات سهام عدالت در شرایط فعلی می‌تواند فشار فروش گسترده و خروج نقدینگی از بازار سرمایه را افزایش دهد.»
مالیات بر سوداگری در بازارها، تلاشی است برای مهار نوسان‌گیری‌های کوتاه‌مدت و بازگرداندن تمرکز بازار به سرمایه‌گذاری‌های پایدار. این قانون با هدف کاهش معاملات کوتاه‌مدت و سفته‌بازی، تلاش می‌کند تا فضای سرمایه‌گذاری را به سمت فعالیت‌های مولد و بلندمدت هدایت کند. فردین آقابزرگی، کارشناس بازار سرمایه، در واکنش به ابلاغ قانون «مالیات بر سوداگری» به تجارت‌نیوز گفت: «این قانون می‌تواند با ایجاد انضباط مالی، بازارهای مولد مانند بورس را تقویت و فعالیت‌های سوداگرانه در بخش‌هایی چون مسکن، ارز، طلا و خودرو را مهار کند.»
پس از جنگ ۱۲ روزه، مداخلات دولت و بانک مرکزی با تزریق نقدینگی و ابزارهای حمایتی، مانع تشدید روند نزولی بورس شد؛ اما اظهارات اخیر رئیس سازمان بورس درباره بی‌نیازی از حمایت‌های بیشتر، این پرسش را به وجود آورده که آیا ثبات کنونی پایدار است یا خروج نهادهای حاکمیتی می‌تواند بازار را با شوک‌های جدید مواجه کند؟ علی رئوفی، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز، با انتقاد از سخنان اخیر رئیس سازمان بورس اظهار کرد: «وقتی مسئولان به جای آرامش بخشیدن به بازار، با اظهارات نسنجیده سیگنال‌های منفی می‌دهند، نتیجه‌ای جز تشدید بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران ندارد.»
فصل مجامع بورسی و انتشار گزارش‌های مالی، یکی از دوره‌های حساس و تاثیرگذار در بازار سرمایه ایران است. در این بازه، سهامداران با بررسی عملکرد شرکت‌ها و تصمیمات مرتبط با تقسیم سود، مسیر آینده بورس و سرمایه را رقم می‌زنند. اما شرایط فعلی بورس چگونه است و پس از اتمام فصل مجامع، بازار چه روندی را تجربه می‌کند؟ آرش شهریاری، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز اظهار کرد: «در شرایطی که التهاب بازار پس از مجامع به اوج خود رسیده، حتی تقسیم سودهای بالا توسط برخی شرکت‌ها نیز نتوانسته اعتماد سرمایه‌گذاران را بازگرداند.» او معتقد است، احتمالا بازار سهام در کوتاه‌مدت شاهد خروج پول سنگین خواهد بود.
طی روزهای گذشته، عرضه اوراق همیار به‌عنوان ابزاری برای بیمه سهام، نقش مؤثری در حفظ سرمایه‌گذاران و کاهش نوسانات بورس داشته است. این اوراق با ایجاد اطمینان و حمایت از سهامداران، به توسعه بازار و افزایش نقدشوندگی کمک کرده‌اند. محمد غفوری، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز با اشاره به خروج سنگین نقدینگی و ثبت سفارش‌های حمایتی صندوق‌ها، تاکید کرد: «بازار پس از اصلاحات اخیر به سطوح معقول‌تری رسیده، اما برای رشد پایدار نیازمند ورود نقدینگی جدید و اصلاحات ساختاری است.»
شاخص کل بورس ۲۱ تیرماه با جهش 40 هزار واحدی و همراهی سیاست‌های حمایتی، نشانه‌هایی از بازگشت رونق را به نمایش گذاشت. اما آیا این رشد آغازی پایدار در مسیر صعودی است یا موجی زودگذر؟ بهمن فلاح، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز اظهار کرد: «بازار سرمایه در شرایط فعلی بیش از هر زمان دیگری به حمایت‌های عملی و شفاف‌سازی نیاز دارد. اگرچه صندوق تثبیت و صندوق‌های اهرمی گام‌های مثبتی برداشته‌اند، اما تا رفع ابهامات سیاسی و روانی، این حمایت‌ها باید با قوت ادامه یابد.»
پس از پایان جنگ ۱۲ روزه ایران و رژیم صهیونیستی و بازگشایی بورس تهران، بازار سرمایه با شوک قوی مواجه شد و شاخص کل با ریزش گسترده و صف‌های فروش سنگین همراه بود. با این حال از روز دوشنبه، برخی خریداران حقیقی به سمت تقاضا اضافه شده و از موج فروش کاسته‌اند. امیرعلی امیرباقری، کارشناس بازار سرمایه با بررسی رفتار بازار در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز گفت: «نزدیک شدن به فصل مجامع و تقسیم سود شرکت‌ها می‌تواند محرک سنتی برای ورود سرمایه‌گذاران خرد به بازار باشد.»
بازار سرمایه ایران به دلیل وابستگی عمیق به سیاست‌های دولتی و تحولات بین‌المللی، با هر رویداد سیاسی دچار نوسانات چشمگیر می‌شود. این حساسیت ریشه در ساختار اقتصادی متمرکز و تأثیرپذیری شدید از تصمیمات سیاسی دارد. در همین راستا، مهدی سوری، کارشناس بازار سرمایه، در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز اظهار کرد: «تصمیمات سیاسی ناگهانی که سودآوری صنایع را هدف قرار می‌دهند، سرمایه‌گذاران را از بازار سرمایه فراری می‌دهند و انگیزه تولید را نابود می‌کنند.»
بازار سهام ایران در اردیبهشت ۱۴۰۴ با نوسانات شدیدی مواجه بود. تحولات سیاسی، کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران به دلیل قطعی انرژی صنایع و فرار نقدینگی به بازارهای موازی، روند بازار را بر هم ریخت و در برخی مواقع، خروج پول حقیقی شدت گرفت. روز گذشته نیز بازار سهام اصلاح سنگینی داشت و بیش از سه هزار میلیارد تومان نیز از بازار خارج شد. اکنون این نگرانی در میان سرمایه‌گذاران بازار سهام مطرح است که آیا این روند ادامه‌دار خواهد بود؟ آرش شهریاری، کارشناش بازار سرمایه در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز تاکید کرد: «نوسانات بازار سهام به دلیل حساسیت نسبت به اخبار سیاسی موقتی است و مشکل خاصی در بازار وجود ندارد».
پایان بورس امروز در حالی رقم خورد که معاملات سهام عموما در محدوده مثبت و با تحرکات منطقی همراه بود. به این ترتیب، در پایان معاملات امروز 61 درصد از نمادهای بازار مثبت شدند و ارزش صفوف خرید پنج خط اول سهام از چهار همت گذر کرد. گفتنی‌ست شاخص کل بورس امروز با گذر از قله 3.2 میلیونی، رکورد تازه‌ای را از ابتدای امسال ثبت کرده است.
حجت‌اله صیدی، رئیس سازمان بورس به تازگی اظهار کرده که بازار سرمایه می‌تواند 50 درصد از نظام تامین مالی کشور را در افق 5 ساله تامین کند. اما آیا با توجه به شرایط فعلی بازار، تحقق این هدف بلندپروازانه، بدون اصلاحات اساسی و اعتمادسازی، ممکن است؟ هومن عمیدی، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگوبا تجارت‌نیوز، با انتقاد از عملکرد سازمان بورس، دامنه نوسان و حجم مبنا را از موانع بزرگ رونق بازار دانست و گفت: «بدون اعتمادسازی و اصلاح قوانین، وعده تامین مالی 50 درصدی از طریق بورس، شعاری غیرواقعی است.»
با پررنگ‌ترشدن احتمال توافق ایران و آمریکا، بازار سهام ایران در آستانه تحولی جدید قرار گرفته است. آیا این توافق می‌تواند موج تازه‌ای به بازار هدیه دهد یا صرفا هیجانی و زودگذر خواهد بود؟ نیما میرزایی، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز، اثر توافق احتمالی ایران و آمریکا را بر بازار سرمایه پررنگ دانست و اظهار کرد که این توافق می‌تواند بیشترین اثر را در سهام ریالی از جمله بانکی و خودرویی نشان دهد.
پایان بورس امروز با جهش 59 هزار واحدی شاخص کل و افزایش بیش از 100 درصدی حجم و ارزش معاملات خرد سهام، حق تقدم و صندوق‌های سهامی (نسبت به روز گذشته) رقم خورد.
مذاکرات ایران و آمریکا در نخستین روز هفته، یکشنبه دل‌انگیزی را برای بازار سهام رقم زد و شاخص‌های بورسی را به پرواز درآورد. رونق بازار سهام در بیست و چهارمین روز بهار در حالی رقم خورد که طی ماه‌های گذشته، سهامداران با بیم و امید و در معاملاتی اندک، به بازار ورود می‌کردند. اما آیا این روز بهاری قرار است در بازار سهام تکرار شود؟ امیرعلی امیرباقری، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز اظهار کرده که رشد بورس ادامه خواهد داشت اما سهامداران باید از بیش‌واکنشی مثبت و منفی به خبرها و روند بازار پرهیز کنند تا بورس در شرایطی منطقی معامله شود.
کارشناس بازار سرمایه گفت: در صورت حصول توافق، بورس می‌تواند با چشم‌‌‌‌‌اندازی مثبت و رشدی پایدار مواجه شود؛ رشدی که برخاسته از بهبود تولید و شرایط اقتصادی است و نه صرفا هیجانات زودگذر. از سوی دیگر، دسترسی بیشتر به منابع ارزی می‌تواند رشد نرخ ارز را کنترل‌کرده و در نتیجه، بازار طلا نیز تحت‌تاثیر این روند رشد و هیجان کمتری حرکت کند. ما اگر روند مذاکرات برخلاف این سناریوی خوشبینانه، پیش‌رود، نباید انتظار عملکردی چشمگیر از بازار سرمایه داشت. در چنین حالتی، بازار ارز و طلا می‌توانند وارد مسیر متفاوتی شوند.
