روز گذشته، مسعود پزشکیان رئیسجمهوری، نخستین بودجه مبتنی بر ریال جدید (پس از حذف چهار صفر) را به مجلس تقدیم کرد؛ بودجهای که گفته میشود، انقباضیترین رویکرد سالهای اخیر را اتخاذ کرده تا تورم را مهار و وابستگی به نفت را کاهش دهد. برای بازار سرمایه که سالهاست در جستجوی اعتماد و رشد پایدار است، این لایحه تعیینکننده خواهد بود؛ آیا کنترل موفق ریسکهای کلان، زمینه جذابیت دوباره بورس را فراهم میکند، یا فشار کوتاهمدت بر نقدینگی و سودآوری شرکتها، ریسکهای جدیدی به همراه دارد؟ فردین آقابزرگی، کارشناس بازار سرمایه در گفتوگو با تجارتنیوز با تاکید بر اینکه لایحه بودجه تصویری روشن از وضعیت واقعی اقتصاد دولت ارائه میدهد، نسبت به ادعای رفع کامل کسری بودجه ابراز تردید کرده و افزایش شدید درآمدهای مالیاتی در شرایط رکود شرکتها را زنگ خطری برای بورس دانسته است.
اظهارات اخیر معاون اول رئیس جمهوری، مبنی بر اینکه دولت، بورس را «ستون اصلی تامین مالی پایدار» میداند و تشویق مردم به سرمایهگذاری در این بازار، بار دیگر زنگ خطر را برای برخی از فعالان بازار سرمایه به صدا درآورده است. این تاکید مجدد بر نقش بورس در تامین مالی، بدون اجرای اصلاحات ساختاری، تبلیغات مداوم برای سرمایهگذاری در بازار سرمایه، این نگرانی جدی را ایجاد کرده که آیا سناریوی سال 99 در حال وقوع است؟ با این حال، عظیم ثابت، دبیرکل سابق کانون کارگزاران در گفتوگو با تجارتنیوز تاکید کرده است که شرایط فعلی بورس با سال 1399 کاملا متفاوت است؛ او همچنین گفته است که اقتصاد قوی بدون بازار سرمایه قدرتمند ممکن نیست.
زارع درباره راهکارهایی که موجب میشود دولت با استفاده از آنها سال بعد کمتر با چالش روبرو باشد، توضیح داد: به هر حال کشور دچار تحریم و خشکسالی است. موضوع کالاهای اساسی وجود دارد و دولت مجبور است صددرصد سهم خود از درآمد نفت را به کالاهای اساسی اختصاص دهد. کالاهای اساسی باید اولویتبندی شوند و براساس همین اولویتبندی به آنها ارز اختصاص داده شود.
اعلام نرخ ۵هزار تومانی در ظاهر شاید تلاشی برای مدیریت مصرف، کاهش قاچاق سوخت و حتی حمایت از طبقات فرودست جامعه باشد، اما درواقع، نشانهای از استیصال دولت در مدیریت منابع است.
نایبرئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با اشاره به شرایط تحقق بودجه سال ۱۴۰۴، تاکید کرد: این یک هشدار برای دولت و مجلس که برای سال آینده (بودجه سال ۱۴۰۵) نمیتوانیم درآمدها را خیلی بالا ببینیم و باید بودجه را به نحوی تهیه و تدوین کنیم که گرفتار بیشنمایی و عدم تحقق نشویم.
وزیر اقتصاد و امور دارایی گفت: در بودجه امسال تلاش جدی صورت میدهیم که کسری بودجه را کم کنیم، از این رو پروژههای عمرانی غیر ضروری را کنار میگذاریم و تمرکز دولت را بر پروژههای با پیشرفت بالای ۷۵ درصد و با اولویت بالا قرار خواهیم داد.
یک کارشناس اقتصادی با اشاره به اینکه در لایحه بودجه درآمدهای خیالی و غیرقابلوصول نوشته میشود تا کسری بودجه روی کاغذ صفر شود، تاکید کرد که پشت بودجه، مدل برنامهریزی مشخصی وجود ندارد.
یک کارشناس اقتصادی در واکنش به اظهارات اخیر وزیر اقتصاد مبنی بر تلاش برای مهار تورم و مقابله با کسری بودجه، تاکید کرد که مسئولان باید توضیح دهند که چرا پس از حدود سه دهه تکرار این هدف، هنوز نتیجهای حاصل نشده و اکنون چه روش تازهای برای کنترل تورم مدنظر دارند.
حسین خزلی کارشناس بازار سرمایه در گفت و گو با تجارتنیوز تاکید کرد که ریسک کسری بودجه و سیاستهای انتشار اوراق دولت همچنان سایه سنگینی بر بازار سهام دارد و نمیتوان انتظار بازدهیهای غیرمعمول را در ماههای پیش رو داشت. او در کنار این هشدار، ریسکهای سیستماتیک ناشی از بیثباتی مدیریتی و آشفتگی سیاستگذاری را جدیتر از تهدیدات خارجی دانست و تاکید کرد که بازار سرمایه به دلیل نبود هماهنگی در تصمیمات اقتصادی، بخش مهمی از توان خود را از دست داده است.
آراد پورکار، کارشناس بازار سرمایه در گفتوگو با تجارتنیوز تاکید میکند که خطر کسری بودجه از سر بازار سهام کنار نرفته، اما با توجه به چشمانداز نرخ بهره بالای ۴۰ درصد، فضای رشد شارپی مشابه سال ۹۹ در سال جاری تکرار نخواهد شد. او معتقد است انتشار ناتمام اوراق دولتی و بیثباتی در تصمیمات اقتصادی، دو عامل اصلی فشار بر بورس هستند و ریسکهای سیستماتیک همچنان در رفتار بازار نقش تعیینکننده دارند. به گفته پورکار، دولت میخواهد کسری بودجه را از بورس تامین کند اما نمیتواند شرایطش را ایجاد کند!
همزمان با تداوم بحثها درباره کسری بودجه دولت چهاردهم، یک اقتصاددان راهکارهای فوری و بلندمدت را برای خروج از بحران پیشنهاد میکند. یک اقتصاددان در گفتگو با فرارو، با انتقاد از تمرکز دولتها بر یافتن منابع درآمدی جدید، تاکید کرد که راهحل اصلی در «حذف سالانه ۱۰ ردیف هزینه زائد»، «لغو معافیتهای مالیاتی برخی نهادها» و «کارآمدسازی دولت» نهفته است، نه کوچکسازی آن.
در حالی که بازار سرمایه طی هفتههای اخیر، جانی تازه گرفته، زنگ خطر فشار کسری بودجه دولت در 6 ماهه دوم سال به صدا درآمده است؛ بر اساس تجربه سالهای گذشته، فعالان بازار سرمایه این سوال نگرانکننده را مطرح میکنند که آیا بورس قرار است بار دیگر به ابزار جبران کسری بودجه دولت تبدیل شود؟ حسین مریدسادات، کارشناس بازار سرمایه در گفتوگو با تجارتنیوز با اشاره به تشدید ناترازی و کسری بودجه دولت پس از فعال شدن «مکانیسم ماشه» تاکید کرد: «هرچند تا کنون نشانهای از ورود دولت به بازار سرمایه دیده نشده، اما احتمال استفاده از ظرفیت بورس برای تامین نقدینگی، همچنان وجود دارد.» او هشدار داده است که تکرار سیاست فروش اجباری اوراق بدهی میتواند آرامش بورس را بر هم بزند و بازار سهام را وارد دورهای از رکود کند.
دبیر هیات دولت با اشاره به جلسه امروز هیات دولت عنوان کرد: امروز در دولت موضوعی مطرح و آقای رئیسجمهور هم بر آن تاکید کردند که براین اساس قرار شد برای صرفهجویی در بودجه و متناسبسازی اندازه دستگاهها تلاش شود.
قیمت دلار در هفتههای گذشته با عقبنشینی از قلههای قبلی، تا حدی آرام گرفته است. دلیل اصلی این افت، افزایش عرضه ارز از سوی بازارساز و انتشار خبرهایی درباره احتمال بهبود روابط خارجی و گشایشهای اقتصادی ارزیابی میشود. این تحولات باعث شد تقاضای هیجانی برای دلار کاهش یابد و بازار کمی متعادل شود. اکنون سوال این است که آیا روند کاهشی قیمت دلار دوباره از سر گرفته میشود یا رشد روز گذشته دلار به معنای بازگشت اسکناس آمریکایی به روند صعودی است؟ سعید مشکات، کارشناس بازارهای مالی در گفتوگو با تجارتنیوز تاکید کرده است که حتی در صورت انتشار اخبار مثبت سیاسی، عوامل مهمی نظیر کسری بودجه و رشد نقدینگی مانع از ثبات پایدار قیمت دلار و بازار ارز میشود.
یک کارشناس اقتصادی معتقد است که مشکلات اصلی بودجه، بیش از آنکه ناشی از کاهش درآمد باشد، به ردیفهای هزینهای زائد بازمیگردد و هر ردیف هزینهای که به تولید ملی، رفاه عمومی یا ارتقای کمی و کیفی خدمات دولتی کمکی نکند، ردیفی زائد محسوب میشود.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با اشاره به چالش هایی از جمله جنگ تحمیلی ۱۲ روزه و به تبع تسهیلاتی که دولت در این مدت در نظر گرفت، گفت: کسری بودجه چهارماهه امسال بیشتر از سالهای گذشته است.
رئیس کمیسیون سرمایهگذاری و تامین مالی اتاق ایران با بیان اینکه رکود تورمی بیماری مزمن کشور است که از چند سال گذشته دست و پای تولید را بسته، گفت: تنها راه حل بهبود وضعیت موجود، کوچک سازی دولت، مهار تورم و رفع مشکل کسری بودجه است.
این گزارش تصویری از کسری بودجه فدرال نشان میدهد که چالشهای مالی جدی برای آمریکا شامل هزینههای سنگین تامین اجتماعی، بهداشت و درمان و پرداخت بهره بدهیها میشود. اصلاحات قانونی و مدیریت مالی مسئولانه برای حفظ پایداری بلندمدت مالی این کشور ضروری است.
