هواشناسی مازندران با اعلام هشدار سطح زرد، هرگونه فعالیت دریایی در آبهای ساحلی این استان را از عصر امروز سه شنبه ۲۹ اسفندماه جاری تا پایان روز جمعه سوم فروردین سال ۱۴۰۳، ناامن اعلام کرده است.
ایران تنها کشور ساحلی دریای خزر است که از ذخایر نفت و گاز آن بهرهبرداری نمیکند؛ آنهم در حالی که همهساله با آغاز فصل سرما، استانهای شمالی کشور با کسری شدید و قطعیهای مکرر گاز مواجه هستند و بسیاری از استانهای صنعتی کشور در پهنه شمالی واقع شدهاند و نیاز مبرم به انرژی دارند.
غلامرضا مرحبا، نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس میگوید: «در آینده حدود 5 تا 5.5 درصد از عرضه جهانی نفت و حدود 6 درصد از عرضه جهانی گاز طبیعی از محل دریای خزر خواهد بود. روسیه، ترکمنستان و آذربایجان از این دریا نفت و گاز استخراج میکنند، اما ایران سرمایهگذاری خاصی نکرده است.»
غلامرضا مرحبا، نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس میگوید: «اگر بخواهیم رژیم حقوقی دریای خزر که در دولت روحانی امضا شد را بپذیریم همان 13 درصد هم به ما نمیرسد. شاید هم کمتر از 11 درصد به ما برسد. ما قدرت سیاسی و نظامی داریم. اگر اراده کنیم میتوانیم 20 درصد را جدا کنیم. اما نظرمان این است که بر اساس گفتوگو پیش برویم و کار به آنجا به نکشد.»
نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: «حال دریای خزر خوب نیست. آلودگیهای نفتی و شیمیایی بسیار بالایی دارد. بسیاری از آبزیان بومی خزر یا منقرض شدهاند یا در حال انقراض هستند. رودخانههایی که در داخل خاک ایران به سمت خزر در جریان بودند، خشک شدند یا اینکه شرایط خوبی ندارند. رودخانههای کوچک فصلی در منطقه هم که کاملا خشک شدند.»
نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس درباره سهم ایران از دریاری خزر گفت: «اگر بخواهیم آن رژیم حقوقی که در دولت روحانی امضا شد را بپذیریم، همان 13 درصد هم به ما نمیرسد. شاید هم کمتر از 11 درصد به ما برسد. آنچه که در رژیم حقوقی دریای خزر امضا شد، موضع جمهوری اسلامی ایران نیست.»
غلامرضا مرحبا، نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس میگوید: «حال دریای خزر خوب نیست. از نظر زیست محیطی، خزر بسیار شکننده است. این دریا از یک سو با چرخه طبیعی پیشروی و پسروی دارد و از سوی دیگر با مداخلات انسانی مواجه است. صرفا با بسته شدن مسیر رود ولگا به دریای خزر، این وضعیت پیش نیامده، اگرچه این عامل هم دخیل است.»
رئیس سازمان محیط زیست در اجلاس ژنو، نگرانی ایران را نسبت به ناترازی آب دریای خزر و پیامدهای آن اعلام کرد و از کشورهای حاشیه این دریاچه خواست به کنوانسیونهای مصوب پایبند باشند.
پرونده حقآبه دریای خزر در کنار حقآبه هیرمند و دریاچه ارومیه باز است. مرکز پژوهشهای مجلس در گزارشی با بررسی مشکلات و فشارهای وارد به دریای خزر به بررسی کنوانسیون تهران پرداخت. در این گزارش آمده در حال حاضر تنها چهارچوب قانونی که در زمینه همکاریهای محیط زیستی بین کشورهای ساحلی دریای خزر وجود دارد، کنوانسیون تهران است.
تصاویر ماهوارهای به خوبی نشان میهد که چگونه تراز آب دریای خزر در نیمه شمالی طی سالهای متمادی کاهش یافته و به پایینترین میزان خود در ۳۰ سال اخیر رسیده است! با افت ۹ متری آب حدود ۲۴ درصد از مساحت سطح خزر کوچک خواهد شد.
در حالیکه هنوز اختلاف با افغانستان بر سر حقآبه هیرمند حل نشده است و بسیاری به واسطه بیآبی در منطقه مهاجرت کردهاند، مقامات دولتی از بسته شدن مسیر ورودی آب رود ولگا به دریاچه خزر و پرداخت نشدن حقآبه این دریاچه میگویند. این در حالی است که 85 درصد آب دریاچه خزر از رود ولگا تامین میشود.
رئیس کمیسیون توسعه پایدار، محیط زیست و آب اتاق بازرگانی ایران گفت: ممکن است خزر در اثر برخی عوامل از جمله تغییر اقلیم و همچنین سدسازی و جلوگیری از ورود آب به دریاچه کوچک شود، اما خشک شدن دریاچه یک سناریوی واقعی نیست.
