صنعت خودروسازی ایران سال‌هاست زیر فشار سیاست‌های ناپایدار و تحریم‌های فلج‌کننده دست‌وپا می‌زند. در این میان، محصولات جدید خودروسازان داخلی بیش از آنکه نماد نوآوری و پیشرفت باشند، محصولاتی از گذشته‌اند که در پیچ‌وخم تغییرات مدیریتی و محدودیت‌های تحریم، از انبارهای تاریخ به بازار امروز رسیده‌اند.
صورت‌های مالی تلفیقی سه خودروساز بزرگ کشور - منتشر شده در کدال- شان می‌دهد که مجموع زیان انباشته این شرکت‌ها در پایان سال ۱۴۰۳ به بیش از ۳۰۵ هزار میلیارد تومان افزایش یافته است.
زیان انباشته ایران خودرو و سایپا فقط به اعداد و ارقام در صورت های مالی منتهی نمی‌شود؛ از آنجا که سهام این دو خودروساز در بازار سرمایه نیز از این زیان تاثیر گرفته بود، سازمان بورس ملزم بود بر اساس قانون اقدام به اخراج آنها از بازار سرمایه کند؛ مهلت بورس به خودروسازان برای بهبود تراز مالی خرداد امسال به پایان می رسید که در نهایت با رایزنی های صورت گرفته یکسال دیگر مهلت این دو خودروساز تمدید شد و این دو تا پایان تیر ۱۴۰۴ فرصت دارند از شمول ماده ۱۴۱ قانون تجارت خارج شوند.
شرکت ایران خودرو تنها در نیمه نخست امسال 11 هزار و 798 میلیارد تومان زیان ساخته بود که به طور میانگین، ماهانه بالغ بر دو هزار میلیارد تومان زیان بوده است! حالا اما ایران خودرو اعلام کرده است که با استفاده از مجوز افزایش قیمت خودرو، تنها در چهار ماهه پایانی امسال، بالغ بر 6 هزار میلیارد تومان افزایش درآمد خواهد داشت.
هر چند از سال ۱۳۹۷ تاکنون چندین بار مسئولیت قیمت گذاری میان شورای رقابت و سایر نهادها از جمله ستاد تنظیم بازار دست به دست شده، اما این تغییر نهادی نه تنها وضعیت را بهتر نکرده که به بدتر شدن وضعیت نیز منجر شده است.
کارشناس صنعت خودرو با بیان اینکه قیمت‌گذاری دستوری سبب زیان خودروسازان شده است، گفت: اکنون زیان‌انباشته خودروسازان معادل هزینه راه‌اندازی ۲ کارخانه بزرگ و پیشرفته است.
تازه‌ترین گزارش‌های 3 شرکت خودروسازی که در سامانه کدال منتشر شده، نشان می‌دهد؛ تداوم قیمت‌گذاری دستوری در این صنعت جمع کل زیان انباشته سایپا، ایران خودرو و پارس خودرو را از مرز 248 هزار میلیارد تومان فراتر برده است.
طبق آخرین گزارشی که خودروسازان (شامل ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو) ارائه داده‌اند، مجموع زیان انباشته آنها به بالای ۲۴۵هزار و ۵۰۰میلیارد تومان رسیده است.
پس از افزایش قیمت پژو پارس در شروع سال جاری، فشارها برای بازگشت قیمت این خودروی محبوب بازار افزایش یافت. این در حالی است که ادامه عرضه این محصول با نرخ‌های قبلی زیان حدود 8000 میلیارد تومانی را به تولیدکننده و سهامداران تحمیل می‌کند.
یک کارشناس صنعت خودرو گفت: تصمیماتی که اکنون در هیات‌مدیره ایران خودرو و سایپا گرفته شده بر مبنای دستورات دولت بوده که زیان سنگینی را برای این دو شرکت در پی داشته است.
دبیر انجمن خودروسازان گفت: شورای رقابت علی‌رغم وعده‌های بسیار در راستای تغییر قیمت خودرو اما حاضر به انجام این امر نشد و همین امر باعث افزایش سطح زیان‌دهی شرکت‌های خودروساز در صورت‌های مالی منتشره در سامانه کدال شد.
زیان خودروسازان موضوع جدیدی نیست؛ مطابق با گزارش منتشرشده خودروسازان در سامانه کدال دو شرکت ایران خودرو و سایپا طی پنج سال اخیر سودآور نبوده‌اند. اعداد و ارقام نشان می‌دهند که دخل و خرج خودروسازان دولتی با هم نمی‌خواند.
زیان انباشته خودرو سازان هر روز افزایش می‌یابد، اما تا به این لحظه هیچ‌یک از تصمیمات و اقدامات مسئولان مرتبط با صنعت خودروسازی نتوانسته است که حتی سرعت افزایش این زیان انباشته را کاهش دهد.
رئیس مرکز پژوهش های مجلس با بیان اینکه زیبنده نیست در سال مهار تورم و رشد تولید، راهکاری برای رشد تولید و مهار قیمت ها در بازار خودروها نداشته باشیم از آمادگی این مرکز جهت بررسی کارشناسی و تخصصی مسائل این بخش خبر داد.
رییس انجمن تخصصی صنایع همگن نیرو محرکه و قطعه‌سازان گفت: خودروسازان بنگاه خیریه باز کرده‌اند به این معنا که خودرو ۱۵۰ میلیونی تولید و عرضه می‌کنند و از سوی دیگر فروش همان دستگاه با نرخ ۳۰۰ میلیون تومان در بازار وجود دارد.
