بررسی شرایط کشورها نشان می‌دهد چالش مسکن یک معضل جهانی است و صرفا به ایران تعلق ندارد. در حال حاضر عمده کشورهای اروپایی از جمله انگلیس، فرانسه، آلمان و اسپانیا با مشکلاتی همچون کمبود مسکن، قیمت‌های سنگین آپارتمان و گرانی اجاره‌بها مواجهند.
مجید گودرزی ، کارشناس مسکن، پیرامون وضعیت بازار مسکن در سال ۱۴۰۴ اظهار داشت: تعدادی دستورالعمل و قوانین وجود دارد که متأسفانه تاکنون اجرایی نشده‌اند. در حال حاضر، دولت چهاردهم اقداماتی را مدنظر دارد که اگر اجرایی شوند، امیدواری‌ها بهبود می‌یابد، از جمله واگذاری زمین‌ها که بیشتر آنها در اختیار دولت قرار دارند. مشخصاً تأکید بر سازمان ملی زمین و مسکن است که بیش از یک میلیون و ۸۰۰ هزار هکتار زمین در اختیار دارد.
بازار مسکن سال گذشته را در رکود و خوابی عمیق سپری کرد؛ رشد قیمت‌ها در کنار کاهش قدرت خرید مردم تا حدی شدید و جدی بود که دیگر تقاضای مصرفی در بازار مشاهده نمی‌شد. سرمایه‌گذاران نیز به دلیل مشکل نقدشوندگی بازار مسکن، تمایلی به این بازار نشان نمی‌دادند. اما آیا امکان خروج از این رکود و بازگشت تعادل به بازار وجود دارد؟ مجید گودرزی، کارشناس بازار مسکن، در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز گفته است که وام‌های بانکی حتی کفاف خرید 6 تا هفت متر زمین را هم نمی‌دهند و دولت نیز تبدیل به بزرگترین محتکر زمین در کشور شده است؛ عاملی که به گفته او، مانعی برای حل بحران مسکن و زمینه ورشکستگی این بازار شده است.
زمان انتظار خرید خانه برای کارگران، موضوعی است که به سطح درآمد، قیمت خانه و تورم هر کشور بستگی دارد. در ایران. طی سال‌های اخیر با افزایش تورم و جهش قیمت‌ها، نه تنها خرید مسکن برای کارگران غیرممکن شده، بلکه تامین معیشت نیز بسیار سخت شده است. از سوی دیگر، رشد سرسام‌آور اجاره‌بها، فشار زیادی بر مستاجران وارد کرده، به‌ویژه کارگرانی که بخش زیادی از درآمد خود را صرف اجاره خانه می‌کنند. اما آیا وضعیت کارگران در دیگر کشورها هم به همین شکل است؟
دلایل کندی رشد قیمت مسکن به چند عامل اصلی بازمی‌گردد. نخست، رشد محدود درآمد خانوار که در سال ۱۴۰۳ چشمگیر نبوده و باعث کاهش تقاضای مؤثر برای خرید مسکن شده است.
شهر دماوند، مرکز شهرستان دماوند و یکی از شهرهای شرقی استان تهران است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که قیمت خانه در دماوند بسته به نوع منطقه، متراژ و سال ساخت آن بسیار متغیر است. با این حال با کمتر از یک میلیارد تومان می‌توان در این شهر خانه خرید. علاوه بر این، برای خرید یک آپارتمان مناسب در این شهر به سه میلیارد تومان بودجه نیاز است.
نوسانات قیمت دلار همواره بر بازارهای مختلف از جمله بازار مسکن تاثیر گذاشته است. قیمت مسکن نیز همراه با دلار طی بازه‌های زمانی مختلف رشد کرده، با این حال روند قیمتی مسکن در سال جاری مسیر متفاوتی را طی کرده است. بررسی میانگین قیمت هر متر مسکن در ماه‌های مختلف و مقایسه آن با تغییرات نرخ ارز نشان می‌دهد بازار ملک از رشد دلار عقب مانده و قیمت دلاری مسکن در ماه‌های پایانی سال کاهشی بوده است. این به معنای کاهش شتاب رشد قیمت مسکن در برابر رشد سریع قیمت دلار است و خبر از شکست بازار مسکن در برابر بازار ارز می‌دهد و سیگنال افزایش قیمت مسکن را ارسال می‌کند.
: حاشیه‌‌‌های شهری جدید حاصل الحاق که به‌ویژه برای سکونت اقشار کم‌‌‌درآمد در نظر گرفته شده‌‌‌اند، بی‌‌‌عدالتی را با کمبود خدمات به رخ ساکنان میکشند. تامین خدمات این گستره‌‌‌ها به‌ویژه اگر کم‌‌‌تراکم هم باشند، معمولا فاقد صرفه برای دولت و بخش خصوصی خواهد بود و بار سنگینی بر دوش شهرداری. گاهی عمر یک نسل (و شاید هم بیشتر) در ترافیک روزمره به مرکز شهرها یا شهرهای مرکزی شهرک‌‌‌ها خواهد گذشت و امکان رشد را برای آنها سخت خواهد کرد. این را می‌شود پرسید که چند درصد از افراد حامیان الحاق اراضی، خود حاضر به سکونت در حاشیه‌‌‌های شهری جدید هستند؟
اگر سیاست‌های دولت در کنترل تورم و تسهیل ساخت‌وساز موفق باشد، بازار می‌تواند به ثبات نسبی برسد. از طرف دیگر بر اساس یک تحلیل، در صورتی که قدرت خرید مردم همچنان کاهش یابد، حتی با افزایش قیمت‌ها تقاضای موثر کاهش پیدا خواهد کرد و رکود بازار مسکن ادامه می یابد.
تورم بهمن ۱۴۰۳ به تازگی از سوی مرکز آمار منتشر شده است. این آمار نشان می‌دهد، تورم مسکن در دومین ماه از زمستان با کاهش مواجه شده است که به نظر می‌رسد به دلیل تمایل نقدینگی به بازارهای موازی همچون طلا و ارز و نگرانی‌های اقتصادی و سیاسی رخ داده است. به این ترتیب رکود در معاملات مسکن و کاهش تقاضا در بهمن‌ماه باعث شده تا قیمت‌ها در این بازار تغییر چندانی نکند و تورم مسکن در این ماه کاهشی شود. علاوه بر این، تورم نقطه به نقطه و تورم ماهانه در بخش مسکن در بهمن‌ماه نیز روند کاهشی نشان می‌دهد.
شاخص «قیمت پیشنهادی» زمین که به‌صورت فصلی سنجش می‌شود از «ثبات نسبی» قیمت ملک کلنگی در تهران حکایت دارد. اما همزمان، شاخص «شامخ ساختمان» طی ۱۰ماه اول۱۴۰۳، رکود تورمی در این بخش را نشان می‌دهد. بررسی‌ها درباره این دوگانگی، گسل فعال تورم مسکن را «مصالح ساختمانی» معرفی می‌کند.
برخی فعالان حوزه مسکن معتقدند که قیمت‌ها به زودی افزایش خواهند یافت، چرا که بازار در حال حاضر در پایین‌ترین سطح خود قرار دارد، در حالی که برخی از کارشناسان این حوزه باور دارند تا زمانی که سرمایه‌های موجود در بازار طلا و ارز وارد بازار مسکن نشود، رکود ادامه خواهد داشت.
متوسط قیمت هر متر مربع مسکن در تهران تا همین پنج ماه پیش، توسط بانک مرکزی منتشر می‌شد؛ حالا اما مدتی‌ست که این نهاد به دلیل آنچه عدم دسترسی به داده‌های خام مورد نیاز اعلام کرده، دیگر این آمار را منتشر نمی‌کند. در حال حاضر، تنها مرکز آمار نرخ تورم مسکن را به‌طور ماهانه اعلام می‌کند و به تنها منبع رسمی در این حوزه تبدیل شده است. محاسبات تجارت‌نیوز براساس داده‌های این مرکز نشان می‌دهد، میانگین قیمت هر متر مربع مسکن در تهران از مرداد تا پایان دی ماه سال جاری به ۱۰۲ میلیون تومان رسیده است.
بازار مسکن همواره با نزدیک شدن به پایان سال و در آستانه عید نوروز، شاهد افزایش حجم معاملات بوده است. اما با توجه به رکود سنگین این بازار در ماه‌های گذشته، آیا این روند بار دیگر تکرار خواهد شد؟ فرشید ایلاتی، کارشناس بازار مسکن، به تجارت‌نیوز گفته است، تعداد معاملات در بازار مسکن نسبت به سال‌های گذشته کاهش یافته و رکود بازار مسکن همچنان ادامه‌دار است. او تاکید کرده، اکنون فرصت خرید خانه فراهم شده است.
هر سال، نزدیک عید نوروز یک پرسش رایج بین خریداران و فروشندگان مسکن این است که در بازار مسکن چه خبر است و آیا اکنون زمان مناسبی برای خرید و فروش است یا خیر. اما مدتی است که اسم بازار مسکن با رکود گره خورده است؛ بازاری که برخی آن را سرمایه‌ای و برخی غیرسرمایه‌ای می‌دانند.
