گندمکاران ایران در حالی با افزایش چشمگیر هزینه‌های تولید و تأخیر در پرداخت مطالبات روبه‌رو هستند که نرخ خرید تضمینی این محصول با واقعیت‌های اقتصادی فاصله قابل توجهی دارد. ادامه این وضعیت، معیشت کشاورزان و امنیت غذایی کشور را با چالش جدی مواجه می‌کند.
رئیس سازمان برنامه و بودجه از اجرای گسترده پرداخت به گندمکاران خبر داد و گفت بخش دیگری از این مطالبات هفته جاری واریز می‌شود. وی همچنین از تسویه بخشی از بدهی‌های وزارت بهداشت در حوزه دارو و پرداخت بخشی از مطالبات معلمان خبر داد و تأکید کرد حقوق و یارانه‌ها طبق روال پرداخت خواهد شد.
رئیس بنیاد ملی گندم کاران ضمن اشاره به پرداخت ۷۳ درصد مطالبات کشاورزان گفت: کاهش بارندگی، گرانی نهاده‌ها، اختصاص بخشی از گندم به خوراک دام و ورود واسطه‌ها موجب کاهش ۳۳ درصدی خرید تضمینی گندمکاران شده است.
یک منبع آگاه در مجلس به خبرنگار تجارت‌نیوز درباره پرداخت نشدن مطالبات گندمکاران خبر دادند: «پولی به صندوق هدفمندی یارانه‌ها واریز نشده و هیج درآمدی برای تامین منابع هدفمندی یارانه‌ها پرداخت نشده تا بتوان به‌وسیله آن، منابع پیش‌بینی شده در بودجه ۱۴۰۴ را محقق کرد. تامین منابع مطالبات گندمکاران هم بخشی از همین منابع وصول نشده است.»
با وجود تأکید دولت بر حمایت از تولید، مطالبات گندمکاران با گذشت چندماه از تحویل محصول هنوز پرداخت نشده و نانوایان زیر فشار هزینه‌های فزاینده و یارانه‌های ناکافی قرار دارند. سیاست خرید تضمینی و پرداخت یارانه نه‌تنها حمایتی نکرده، بلکه تولید و توزیع نان را با بحران روبه‌رو کرده است.
مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران با تاکید بر اینکه تاخیر در پرداخت پول گندمکاران برای ادامه تولید قابل قبول نیست، گفت: ضروری است پول گندمکاران قبل از ورود گندم به سیلوها توسط دولت کارسازی شود.
سخنگوی کمیسیون کشاورزی مجلس تاکید کرد: آقای وزیر می‌گوید مطالباتی از سازمان برنامه و بودجه دارند که باید به وزارتخانه پرداخت شود تا آنها هم بتوانند مطالبات گندمکاران را پرداخت کنند.
طرح خرید تضمینی گندم با چالش جدی مواجه شده است. در حالی که دولت تنها ۲۵ درصد از مطالبات ۶۰ هزار میلیارد تومانی گندمکاران را پرداخت کرده، پیش‌بینی‌ها از کاهش یک‌سومی خرید تضمينی و نیاز به واردات چهار میلیون تن گندم حکایت دارد. این روند امنیت غذایی کشور را مورد تهدید قرار داده است.
سخنگوی دولت درباره تاخیر در پرداخت مطالبات گندمکاران توضیح داد: موضع و موضوع اعلامی از طرف سازمان برنامه و بودجه این بوده که به ترتیبی که گندم تحویل می‌شود، پرداخت را انجام می‌دهیم. اما در نهایت باز هم پیگیری می‌کنیم.
مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران کشور، با انتقاد از قیمت پایین خرید تضمینی گندم و پرداخت نشدن 70 درصد مطالبات کشاورزان، خواستار اصلاح فوری نرخ خرید و اجرای کامل قانون پرداخت به موقع همراه با جریمه دیرکرد شد. وی تأکید کرد تأخیرها و بی‌توجهی به هزینه‌های تولید، امنیت غذایی کشور و انگیزه کشاورزان را به‌شدت تهدید می‌کند.
عضو شورای قیمت‌گذاری محصولات کشاورزی گفت: پس از مذاکراتی که بنیاد ملی گندمکاران برای پرداخت به‌موقع مطالبات گندمکاران داشت، اعلام شد موضوع در شورای اقتصاد امروز پیگیری می‌شود.
همزمان با آغاز برداشت محدود گندم، مدیرعامل بنیاد ملی گندمکاران نرخ ۲۰ هزار و ۵۰۰ تومانی خرید تضمینی را با توجه به جهش شدید هزینه‌های تولید، ناکافی و بدون صرفه اقتصادی خواند و خواستار افزایش آن به حداقل ۲۴ هزار تومان شد.
مدیرعامل بانک کشاورزی اعلام کرد: امسال ۱۰۰ درصد مطالبات گندم کاران از سوی بانک کشاورزی پرداخت شد در حالی که در سال‌های گذشته پرداخت این مطالبات ۵۰ درصد با بانک کشاورزی و ۵۰ درصد با سایر بانک‌ها بوده است.
پس از پرداخت ۱۰ هزار میلیارد تومان از طلب گندمکاران در روزهای گذشته، امروز نیز سازمان هدفمندی یارانه‌ها اعلام کرد که ۱۸ هزار میلیارد تومان از مطالبات گندمکاران را پرداخت کرده است.
