شرق ایران بیش از سایر مناطق با بحران آب و خشکسالی دست و پنجه نرم میکنند. از یک سوی کاهش بارندگی و از سوی دیگر حقآبه هیرمند که در بند هزاران اما و اگر است. بررسی آمارها نشان میدهد استان خراسان رضوی کمترین بارندگی را در سال آبی گذشته ثبت کرده و با خشکسالی بسیار شدید مواجه است.
بررسی میانگین بارش کل کشور از ابتدای سال آبی جاری تا انتهای خردادماه نشان میدهد از مجموع 31 استان کشور، 22 استان با کاهش بارش مواجه شدند. بنا بر گزارش مرکز پژوهشهای مجلس، به دلیل افت بارشها در نوار شمالی کشور، افت تولید محصولات کشاورزی و چالش تامین نیازهای این بخش محتمل است. در استان گلستان هم به دلیل حجم کم ذخایر سدها و عملا خشک شدن آنها، انتظار میرود شاهد وقوع تنش آب شرب باشیم.
عباس کشاورز، معاون پژوهشی مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران گفت: «ایران از سال 1387 وارد تنش آب مزمن شده است. از سوی دیگر برخی حوضههای آبریز کشور در شرایط تنش آبی مطلق قرار دارند. کشور برای عبور از بحران به 10 سال ریاضت آب نیاز دارد»
تقاضای جهانی برای آب در حال افزایش است و بسیاری از کشورهای جهان با تنش آبی مواجه هستند. اما کدام کشورها بیشترین آسیب را از کمبود آب میبینند؟ رتبه ایران در بحران کمآبی چندم است؟
در شرایط فعلی که بسیاری از کارشناسان و پژوهشگران حوزه آب و محیط زیست میگویند ایران با بحران آب مواجه است، چه باید کرد؟ سهراب دلانگیزان، دانشیار گروه اقتصاد دانشگاه رازی، با اشاره به جهل آب و محیط زیست، راهکارهایی را برای مدیریت شرایط فعلی پیشنهاد میدهد.
در حالیکه هنوز اختلاف با افغانستان بر سر حقآبه هیرمند حل نشده است و بسیاری به واسطه بیآبی در منطقه مهاجرت کردهاند، مقامات دولتی از بسته شدن مسیر ورودی آب رود ولگا به دریاچه خزر و پرداخت نشدن حقآبه این دریاچه میگویند. این در حالی است که 85 درصد آب دریاچه خزر از رود ولگا تامین میشود.
مرکز مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران در گزارشی درباره وضعیت منابع آب نوشت که ایران هم از نظر سرانه آب تجدیدپذیر و هم از نظر میزان برداشت نسبت به آب تجدیدپذیر وارد مرحله تنش آبی شده است. با توجه به برآوردهای این مرکز، شرایط بحرانیتر هم میشود.
ابراهیم رئیسی، روز گذشته در سفر به کرمان گفت که با کار جهادی، تنش آبی روستاها تا 2 سال دیگر رفع میشود. ادعایی نظیر آنچه اسفندماه سال 1400 درباره ریشهکردن فقر مطلق طی 2 هفته در ایران داشت.
در روزهای اخیر عباسعلی نوبخت، معاون وزیر جهاد کشاورزی گفت که با حکمرانی درست آب و با در نظر گرفته بارندگی سالانه میتوانیم آب مورد نیاز 2 میلیارد نفر را تامین کنیم. این گزارش به راستیآزمایی این ادعای جدید در دولت رئیسی میپردازد.
رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی میگوید: «بارشهای فصل بهار، کمبود بارندگی در کشور را جبران نمیکند. نیمه شمالی و شرقی کشور با کمبود شدید بارندگی مواجه هستند و ذخایر برخی از سدها نسبت به سال گذشته کاهش قابل توجهی داشته است. برخی از شهرها از جمله تهران و البرز امسال با تنش آبی مواجه هستند.»
فلات ایران درحال فرو رفتن است. بهگفته مصطفی فدایی فرد رئیس کمیته تخصصی ارزیابی سیلاب کمیته ملی سدهای بزرگ ایران، ۱۸ استان با خطر بالای فرونشست زمین روبهرو است؛ فرونشستی که میتواند زیرساختهای حیاتی و خانه و زمینهای مردم را ببلعد.
وزیر نیرو از تخصیص و تقسیم اعتبار ویژه ۳۲۰۰ میلیارد تومانی بین استانها خبر داد و گفت: بخش عمده این اعتبار ویژه، مخصوص شهرهای با تنش آبی در تابستان ۱۴۰۰ است.
وزیر نیرو در گفت و گویی تفصیلی به تشریح اثرات تحریم ها بر صنعت آب و برق و مسئله تنش آبی در سال های اخیر و برنامه وزارت نیرو برای مقابله با این چالش بزرگ پرداخت.
