عبداله باباخانی، کارشناس ارشد انرژی، عنوان کرد: بخش عمدهای از نفت ایران یا با تخفیف زیاد فروخته میشود، یا در قالب تهاتر و اعتبار معامله شده، یا پولش هنوز بهدلیل مسیرهای غیربانکی قابل انتقال نیست. به همین دلیل است که در ظاهر، آمار صادرات رکورد میزند، اما خزانه دولت از آن سهم واقعی اندکی میبرد.
موضوع حذف یارانه دهکهای بالای درآمدی تاکنون انتقادات بسیاری را در بر داشته است. یکی از انتقادات مطرحشده در این زمینه مربوط به واریزنشدن منابع مشخصشده به حساب سازمان هدفمندی یارانههاست. آنطور که مشخص است، وزارت نفت بدهی 700 میلیون دلاری به حساب هدفمندی یارانهها دارد و همین بدهی یکی از مواردی است که دولت را به فکر حذف یارانهها انداخته است.
در میان کشورهای عضو اوپک، عربستان سعودی با 223 میلیارد دلار درآمد نفتی همچنان بیشترین درآمد در سال 2024 را در میان اعضای اوپک به خود اختصاص داده است. با این حال، ایران بیشترین میزان افزایش درآمد نفتی و ونزوئلا با افزایش 40 درصدی، بیشترین درصد افزایش درآمدهای نفتی را تجربه کرده است.
براساس آمار بانک مرکزی رشد خالص داراییهای خارجی از دی ماه 1401 تا دی ماه 1402، برابر با منفی 14.7 درصد بوده است.این موضوع اثر منفی 10.4 درصدی بر رشد پایه پولی در این مدت داشته است.
آژانس بینالمللی انرژی درآمد نفتی ایران در ۹ ماهه سال ۲۰۲۳ با وجود تداوم تحریمهای ظالمانه آمریکا را ۳۴ میلیارد دلار اعلام کرده که معادل ۱۲ درصد کل درآمد اوپک در این دوره بوده است.
مرکز پژوهشهای مجلس در گزارشی با عنوان «دورنمای بازار جهانی نفت در سال آتی میلادی و پیشبینی درآمد نفت در بودجه سال 1403» به بررسی وضعیت قیمت و تحولات جهانی نفت و همچنین وضعیت نفت در لایحه بودجه سال آینده پرداخته است.
در حالی که قیمت نفت اوپک از ۹۷ دلار هم عبور کرده، امروز وزیر نفت دولت سیزدهم مدعی تولید سه میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه نفت در روز شد. حال آیا با توجه به روند تولید و قیمت نفت، بودجه ایران بدون کسری سال را به پایان میرساند؟
درحالی که درآمد نفتی عربستان و عراق بهترتیب شش و دو برابر ایران شده، رسانههای نزدیک به دولت از رکوردشکنی صادرات نفت ایران گزارش میدهند. این در حالی است که اکنون در بازار جهانی ایران به جای عربستان، نیجریه و ونزوئلا را رقیب اصلی خود میبیند.
اداره اطلاعات انرژی آمریکا وابسته به وزارت انرژی این کشور در گزارش جدید خود کل درآمد نفتی ۱۳ عضو اوپک در ۵ ماهه سال جاری میلادی را ۲۹۳ میلیارد دلار اعلام کرده است.
اقتصاد ایران تحت شدیدترین تحریمها قرار دارد و اولین بخشی که به شدت از این موضوع تاثیر گرفته؛ صادرات و فروش نفت و درآمدهای حاصله است. با اینحال دولت رئیسی میگوید درآمد نفتیاش هشت برابر شده است. سوال مهم این است که درآمد نفتی در اقتصاد ایران چه میشود و در کجا به مصرف میرسد؟
در چهل و چهارمین پادکست اقتصادی رادیو تجارتنیوز به بررسی این سوال مهم پرداختهایم که پول نفت چه میشود؟ این پرسش یکی از مهمترین نگرانیهای عمومی پس از انتشار خبرِ موجودی 10 میلیارد دلاری صندوق توسعه ملی است.
درآمدهای نفتی در حالی که میتوانند عاملی برای توسعه ایران باشند، اما به نظر میرسد با تکیه محض دولتها به آن به مانعی برای توسعه اقتصاد ایران تبدیل شدهاند. این در حالی است که کشورهای عربی با همین درآمدها در مسیر توسعه قرار گرفتهاند. در قسمت چهارم و پایانی میزگرد تجارتنیوز به این موضوع پرداخته شده است.
در طول ده سال گذشته سود هر خانواده ایرانی از صادرات نفت ایران میتوانست به رقم 4.8 میلیارد تومان برسد. این رقم معادل با قیمت خانهای نسبتا متوسط در بسیاری از شهرهای کشور است.
سود و زیان شرکتهای دولتی حوزه نفت در سال ۱۴۰۰ نشان میدهد بعضی از این شرکتها سوددهی نداشتهاند و سوددهی برخی ناچیز و برخی دیگر نیز زیان به ثبت رساندهاند.
بر اساس آمارهای رسمی در چهار ماه نخست سال جاری، درآمدهای وصولی نفتخام، میعانات گازی و خالص گاز صادراتی حدود ۵۰۰درصد نسبت به سال گذشته افزایش یافته است.
با این که دولت در بودجه ۱۴۰۰، پیشبینی کرده بود که روزانه دو میلیون بشکه نفت بفروشد اما بنا بر گزارش اتاق بازرگانی تهران به نقل از صندوق بینالمللی پول، ایران تنها، ۶۰۰ هزار بشکه در روز نفت فروخته است. این یک سیگنال جدید برای دولت است.
درآمد نفت ایران ۷۰ درصد آب رفته است. در مقابل دولت برای تامین کسری بودجه خود به انتشار اوراق بدهی روی آورده و انتشار اوراق مالی ۴۰۹ درصد بیشتر شده است. با انتشار اوراق، از خطر ونزوئلایی شدن نجات پیدا کردهایم اما ممکن است مانند یونان ورشکسته شویم.
اگرچه آمار فروش نفت محرمانه است اما امروز معاونت اقتصادی رییس جمهور درآمد نفتی ایران را لو داد. گزارشی که میگوید احتمالا درآمد نفتی ایران در شش ماهه نخست امسال ۱٫۲ میلیارد دلار بوده است.
