کد مطلب: ۴۵۸۷۴۳

تاریخچه دلار؛ چطور دلار آمریکا به قوی‌ترین ارز جهان تبدیل شد؟

تاریخچه دلار؛ چطور دلار آمریکا به قوی‌ترین ارز جهان تبدیل شد؟

در سال ۱۹۱۴، فدرال‌رزرو ایالات متحده آمریکا اولین دلار را -به همین شکلی که ما امروز می‌شناسیم- چاپ کرد. کمتر از شش دهه بعد، دلار به‌طور رسمی به یکی از مهم‌ترین ارزها در ذخایر ارزی جهان تبدیل شد. در این مقاله، ابتدا نگاهی به تاریخچه دلار آمریکا می‌اندازیم و سپس چگونگی تبدیل شدن آن به

در سال ۱۹۱۴، فدرال‌رزرو ایالات متحده آمریکا اولین دلار را -به همین شکلی که ما امروز می‌شناسیم- چاپ کرد. کمتر از شش دهه بعد، دلار به‌طور رسمی به یکی از مهم‌ترین ارزها در ذخایر ارزی جهان تبدیل شد.

در این مقاله، ابتدا نگاهی به تاریخچه دلار آمریکا می‌اندازیم و سپس چگونگی تبدیل شدن آن به مهم‌ترین ارز ذخیره جهان را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

تاریخچه دلار آمریکا

تاریخچه دلار آمریکا با پول و کالاهایی که انگلیسی‌ها در مستعمرات خود از آن استفاده می‌کردند، آغاز شد.

تا پیش از انقلاب استقلال آمریکا، مستعمرات سیزده‌گانه بریتانیا در آمریکا از پول رایج انگلستان، یعنی لیره استفاده می‌کردند.

آمریکایی‌ها با سکه نقره‌ای اسپانیا به نام «دلار» که در مکزیک رایج بود، دادوستد می‌کردند و به‌همین دلیل نام پول ملی خود را بعدها دلار گذاشتند.

سکه دلار نقره‌ای به‌نام تالر (Thaler) از قرن چهاردهم به مدت بیش از سه قرن در اروپا رایج بود و اسپانیایی‌ها آن را حفظ و به مستعمرات خود در قاره آمریکا منتقل کردند.

در دوران جنگ داخلی آمریکا و با تصمیم‌گیری کنگره قاره‌ای در سال ۱۷۷۵، اولین پول رایج قاره آمریکا بیرون آمد.

عدم هماهنگی‌ دولت‌ها و کنگره و همچنین هزینه‌های جنگ و اقدامات انگلیس موجب شد، ارزش این پول به‌شکل قابل توجهی ضعیف باقی بماند.

فدرال‌رزرو، بانک مرکزی ایالات متحده آمریکا، در سال ۱۹۱۳ و با تصویب لایحه فدرال‌رزرو در پاسخ به بحران‌های مالی و عدم ثبات یک سیستم ارزی تاسیس شد.

ضرابخانه آمریکا در سال ۱۷۹۲ تاسیس و اولین سکه دلار ضرب شد؛ با این حال، تا پیش از سال ۱۸۶۳ و تاسیس بانک‌های ملی، این سکه تنها ارز کشور نبود.

در طول دهه ۱۸۰۰، ارزش دلار به‌واسطه قیمت طلا و دلار نوسان داشت. زمانی‌که ارزش طلا در مقایسه با نقره افزایش یافت، سکه‌های طلا از گردش خارج شده و ذوب شدند. سکه‌های طلای جدید که بعدها به بازار آمدند، سبک‌تر بودند.

در نهایت سیستم استاندارد طلا در سال‌های ۱۸۷۵ تا ۱۹۱۴ و به‌عنوان اولین سیستم رسمی برای ارزیابی نرخ مبادلات ارزی مورد استفاده قرار گرفت.

در این سیستم دولت به‌طور آزادانه اجازه تبدیل پول به طلا و بالعکس را می‌داد و نرخ مبادله ارزها در بازار معاملات ارزهای خارجی، بر اساس اختلاف قیمت در ارزش اقتصادی اونس طلا و ارز دو کشور مشخص می‌شد.

به بیان ساده‌تر، سیستم استاندارد طلا به این شیوه عمل می‌کرد که کشورها قیمت ارز داخلی خود را در چارچوب میزان مشخصی از طلا تثبیت می‌کردند.

در فاصله دو جنگ جهانی اما کشورها در رقابت‌های اقتصادی از تراکم ذخایر رسمی طلا در بانک‌های مرکزی‌شان به‌عنوان ابزاری برای کسب امنیت مالی در دنیای بی‌ثبات استفاده کردند.

به‌دلیل مشکلات بسیار این سیستم، پس از جنگ جهانی دوم توافق پولی برتون وودز جایگزین استاندارد طلا شد. این توافق با حضور نمایندگان از ۴۴ کشور در کنفرانس پولی و مالی سازمان ملل متحد در شهر برتون وودز ایالت نیوهمپشایر برگزار شد.

توسعه و طراحی این قرارداد در تاریخ ۱۹۴۴ شروع شد و حدود ۲۲ ماه طول کشید.

در این سیستم، نرخ برابری ارزها بر اساس ذخایر طلای کشور ارزیابی می‌شد، اما برخلاف سیستم استاندارد طلا، صندوق بین‌المللی پول در مواقع ضروری، مانند عدم تعادل ترازهای تجاری و مالی کشورها، حق مداخله داشت.

بر اساس این سیستم مالی و توافق برتون وودز، این ۴۴ کشور متعهد شدند که نرخ تبادل ثابت میان ارز خود و دلار را حفظ کنند.

این سیستم به مدت دو دهه اجرا شد. تا سال ۱۹۷۱ اقتصاد آمریکا دچار تورم شد و فشارهایی در جهت ترک این سیستم مالی وجود داشت.

در نهایت در سال ۱۹۷۱، ریچارد نیکسون، رئیس‌جمهور وقت، به‌طور یکجانبه این توافق را لغو کرد که از آن تحت عنوان «شوک نیکسون» هم یاد می‌شود. هرچند این اقدام یکجانبه منجر به براندازی کامل این نظام پولی نشد، اما خروج یکی از پایه‌های اساسی آن، در نهایت منجر به ناکارآمدی آن شد.

در سال ۱۹۷۳، نظام نرخ ارز شناور بدون پشتوانه جایگزین نظام برتون وودز شد و تا به امروز هم برقرار بوده است.

سکه دلار

سکه دلار نقره‌ای به‌نام تالر (Thaler) از قرن چهاردهم به مدت بیش از سه قرن در اروپا رایج بود و اسپانیایی‌ها آن را حفظ و به مستعمرات خود در قاره آمریکا منتقل کردند.

اوج‌گیری دلار از کجا شروع شد؟

فدرال‌رزرو، بانک مرکزی ایالات متحده آمریکا، در سال ۱۹۱۳ و با تصویب لایحه فدرال‌رزرو در پاسخ به بحران‌های مالی و عدم ثبات یک سیستم ارزی تاسیس شد.

در آن زمان اقتصاد آمریکا از اقتصاد انگلیس سبقت گرفته بود، اما انگلیس همچنان مرکز تجارت جهانی بود و بخش قابل توجهی از مبادلات جهانی با پوند انجام می‌شد.

همچنین، بیشتر کشورهای توسعه‌یافته، نرخ مبادله ارز خود را با هدف ایجاد ثبات با طلا پیوند می‌دادند.

اما زمانی‌که جنگ جهانی اول در سال ۱۹۱۴ شروع شد، بسیاری از کشورها استاندارد طلا را کنار گذاشتند تا بتوانند هزینه‌های نظامی خود را از طریق چاپ اسکناس پرداخت کنند. این روند ارزش پول این کشورها را کاهش داد.

در سال ۱۹۴۴، نشست‌ها برای راه‌اندازی سیستم برتون‌ وودز آغاز شد.

سه سال از شروع جنگ گذشت و آمریکا که به این جنگ ورود نکرده بود، حالا نسبت به انگلیس پول بیشتری برای قرض دادن داشت و این وام‌ها هم به دلار داده می‎شد. انگلیس که برای حفظ جایگاه خود برای داشتن ارزی پیشرو در جهان، سیستم استاندارد طلا را راه‌اندازی کرده بود، طی این دوره برای اولین بار از وام‌دهنده به وام‌گیرنده تبدیل شد.

همین روند، آغاز سبقت گرفتن دلار از پوند را به‌دنبال داشت.

در این زمان، ایالات متحده آمریکا، گزینه مناسبی برای کشورهایی بود که مایل به خرید اوراق قرضه دلاری بودند. در سال ۱۹۱۹، بریتانیا سرانجام ناچار شد سیستم استاندارد طلا را رها کند. با سقوط ارزش پوند، سرمایه‌داران هم پول‌های خود را از حساب‌هایشان بیرون آوردند و به‌این‌ترتیب، دلار به عنوان ذخیره ارزی جای پوند را گرفت.

دلار آمریکا

سکه دلار آمریکا در سال ۱۷۹۴

درست همانند جنگ جهانی اول، در جنگ جهانی دوم هم آمریکا سلاح، مواد غذایی و کالاهای اساسی را برای طرفین جنگ فراهم می‌آورد و در ازای این کالاها طلا دریافت می‌کرد.

تا پایان جنگ، ایالات متحده صاحب بخش عمده‌ای از ذخایر طلای جهان بود و از این رو، برای کشورهایی که ذخایر طلای خود را از دست داده بودند، بازگشت به سیستم استاندارد طلا امکان‌پذیر نبود.

در نهایت در سال ۱۹۴۴، نشست‌ها برای راه‌اندازی سیستم برتون‌ وودز آغاز شد. همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، در این سیستم دلار مبنای اصلی مبادلات قرار گرفت اما خود دلار آمریکا هنوز به معیار طلا پیوند می‌خورد. در واقع، بنا بر این بود که بتوان با قیمتی ثابت دلار و طلا را به هم تبدیل کرد.

علی‌رغم کسری بودجه بالای دولت، تربلیون‌ها دلار بدهی خارجی و چاپ بی‌رویه اسکناس، اوراق خزانه‌داری ایالات متحده همچنان یکی از امن‌ترین دارایی‌ها محسوب می‌شود.

در نتیجه این توافق، دلار آمریکا به‌طور رسمی به‌عنوان ذخیره ارز جهان تائید شد. به‌جای طلا، حالا کشورها دلار آمریکا را ذخیره می‌کردند.

یکی از مشکلات این توافقنامه این بود که صادرات بسیاری از کشورها بیش از واردات آنها بود و به‌همین دلیل، آنها ناچار بودند مقادیر قابل توجهی از دلار خود را به خرید اوراق خزانه‌داری آمریکا اختصاص دهند که حالا تبدیل به فروشگاه امن پول برای آنها شده بود.

تقاضا برای اوراق قرضه خزانه‌داری از یک‌سو و کسری بودجه به‌دلیل جنگ ویتنام و برنامه‌های داخلی آمریکا موجب شد، ایالات متحده سیاست چاپ اسکناس را در پیش بگیرد.

با نگرانی کشورها درباره ثبات دلار، آنها شروع به تبدیل ذخایر دلار به طلا کردند.

در اواخر دهه ۶۰ میلادی، با افزایش تقاضای کشورها برای تبدیل دلار به طلا، رئیس‌جمهور وقت توافق برتون وودز را لغو کرد.

از سال ۱۹۷۳ تاکنون نظام نرخ ارز شناور بدون پشتوانه حاکم بوده؛ هرچند در دوره‌هایی رکود وجود داشته و نرخ تورم و بیکاری افزایش یافته، اما دلار همچنان نقش خود را به‌عنوان مهم‌ترین ذخیره ارزی جهان حفظ کرده است.

دلار در دنیای امروز

بر اساس گزارش‌های صندوق بین‌المللی پول (IMF)، امروز بیش از ۶۱ درصد از کل ذخایر ارزی جهان را دلار تشکیل می‌دهد. همچنین حدود ۴۰ درصد از بدهی‌ها در جهان به دلار است.

وضعیت ذخایر جهانی به‌شکل قابل توجهی به اندازه و قدرت اقتصاد ایالات متحده و تسلط این کشور بر بازارهای مالی ایالات متحده استوار است.

علی‌رغم کسری بودجه بالای دولت، تربلیون‌ها دلار بدهی خارجی و چاپ بی‌رویه اسکناس، اوراق خزانه‌داری ایالات متحده همچنان یکی از امن‌ترین دارایی‌ها محسوب می‌شود.

اعتماد دنیا به توانایی ایالات متحده در بازپرداخت بدهی‌هایش، دلار را به قوی‌ترین ارز جهان تبدیل کرده است.

نظرات

مخاطب گرامی توجه فرمایید:
نظرات حاوی الفاظ نامناسب، تهمت و افترا منتشر نخواهد شد.

  • مهدی

    یک کامنتی آقای مهدی دولتی دادن راجع به دلار، که چرا هیچ کشوری اقدام موثری علیه زورگویی و سلطه طلبی آمریکا با ابزار واحد پولیش نمیکنه؟ حرف بدی نیست… خیلیم درسته… بیشتر از رای مثبت رای منفی گرفته! تو خود ایران رای منفی گرفته ها نه تو آمریکا!
    یعنی ایرانیا رای منفی دادن!!؟ یاد داستان کباب غاز مرحوم جمال زاده افتادم. تجارت نیوز جان به آزادی بیان احترام بذار و پخش کن.

  • مهدی جمالی

    آقای دولتی عزیز و آقا مهدی امریکا مثل شیر تو جنگل میمونه و کسی نمیتونه بهش چیزی بگه. قانون جنگل به دنیا حکومت میکنه و هر کی قوی تر باشه حرف حرف اونه.

  • ناشناس

    مقاله با کاستی هایی مواجه است عامل رشد امریکا جنگ جهانی دوم بود پس از جنگ قعطی و گرسنگی در اروپا بیداد می کرد یکی از اندیشمندان امریکا بنام مارشال طرح استثماری با عنوان کمک 14 میلیاردی برای ساخت خرابی ناشی از جنگ را ابداع نمود یعنی زیرساخت ها را متناسب با اقتصاد امریکا احیاء نمود و در فرآیند وابستگی را به ارمغان آورد و به همین دلیل است وقتی ترامپ دیوانه ایران را تحریم می کند و به دنیای سرمایه داری می گوید شما هم باید تحریم و اگر تحریم نکنید من شما را تحریم می کنم ناشی از همین وابستگی است

  • رضا بختوری

    اطلاعات جالبی بود

  • مرتضی فلاحیان

    درباره ایجاد ارز دیجیتال با پشتوانه طلا بین کشورهای آسیایی می شود اقدام کرد
    و این امر باعث کم رنگ شدن دلار در تجارت بین الملل خواهد شد خیلی هم پیچیده
    نیست فقط یک اقدام و جدی میخواد و سریع هم به نتیجه میرسه. حداکثر در یکسال
    قابلیت اجرایی دارد. چین روسیه هند ایران میشه به عنوان بنیانگذار وارد عمل بشن.

  • ناشناس

    در روابط بین الملل پیوند جدید میان کشورها مانند ایران ، روسیه چین و پاکستان و کشورهایی دیگر که تحت تسلط کشور آمریکا نشوند این چهار کشور می توانند در مرحله اول پولی واقعی که جنس آن از طلا و برنز و یا آلیاژ های دیگر مانند نقره باشد و این سکه ها که خود از طلا و نقره و ترکیبی از آلیاژ های دیگر و گرانبها می باشد خود می تواند پشتوانه ای قوی برای ضرب این سکه ها باشد و میزان تولید و ضرب این سکه ها را بنا بر منابع طلا نقره و دیگر منابع مانند الماس و معادن این چند آلیاژ صورت بگیرد پس این را می توانیم اولین حرکت این ارز در مقابل دلار آمریکا و بید کوین قرار بگیرد و حالا اینجا عملکرد کشورهای عضو می باشد بررسی منابع کشورهای عضو مانند نفت و دیگر معادن مانند سنگهای گران بها و …باشد و کشورهای عضو معاملات خود را با این سکه ی جدید بجای دلار انجام دهند مطمئن هستیم کشورهایی مانند آمریکا ،انگلیس و…در راه موفقیت این عملکرد سنگ اندازی می نمایند به شکلهای مختلف ولی رمز موفقیت در این کار این است که ما با ارزی مانند بید کوین روبرو نیستیم چون این ارز جدید خود به خودی خود پشتوانه خودش می باشد و کشورهای عضو ضرب خانه را طبق نظارت کار گروه و بر اساس منابع هر کشور و منابع آن صورت می گیرد و ضرب خانه آن با توافق کشورهای عضو به طور دائمی در کشور منتخب تاسیس می شود و بانک مرکزی به نام کشورهای عضو تاسیس می شود و در تمامی کشورهای عضو شعبه بر قرار می نماید البته این سازمان یک سازمان بین المللی در جهان برای تمامی کشورها باید شناخته شود و سالیانه جلساتی فی مابین این چند کشور صورت بگیرد و اگر کشور جدیدی تمایل به عضویت در این سازمان درآید باید طبق اساسنامه ای که فی مابین کشورها نوشته و قوانین و مقررات خاص مورد توافق کشورهای عضو نوشته و ثبت گردیده عضو جدید بگیرد که کارگروهی در این سازمان که دبیرخانه این سازمان را شکل داده مراحل عضویت کشورهای جدید که تمایل به عضویت را دارند بعد از مطرح شدن در جلسات سالیانه و توافق کشورهای عضو برای گرفتن عضو جدید پروسه عضویت را بر اساس فوانین و مقررات مندرج در اساسنامه سازمان انجام میدهد پس این کشورها به صورت آرام و حرکت لاک پشتی هم معاملات خود را به صورت درصدی بجای دلار یا هر ارز دیگری مانند یورو یا پوند با این پول جدید انجام می‌دهند صد در صد در سالهای نخست نمی توانیم این پول را در معاملات بین المللی جایگزین دلار و دیگر ارزهای خارجی نمائیم ولی مطمئن باشید با گذشت زمان این ارز جدید جای خود را در بازار جهانی باز خواهد کرد این عمل نیاز به جلساتی میان کشورهایی مانند ایران. روسیه. چین و پاکستان خواهد بود البته این کشورها با نظر متخصصان روابط بین المللی و اقتصاد دانان بزرگ کشور های تاسیس کننده این سازمان بین المللی تغییر نماید امروز در اوایل قرن 21می بایست کشورهای قدرتمندی مانند چین ، روسیه ،ایران و …به فکر تولید ارز واقعی نه مجازی در مقابل دلار آمریکا و سلطه طلبی این کشور به واسطه پول این کشور که دلار می باشد باشند ما در این راه با سختیهای زیادی از جمله مخالفت های بین المللی مانند بانک جهانی و خود کشور آمریکا ، انگلیس و کشورهای اروپایی هستیم ولی با همت و تلاش‌های کشورهای عضو و عملکرد محکم می توانیم بر تمامی این مشکلات غلبه نمائیم امروز اینجانب رضا قلائی این موضوع را به عنوان یک نظریه مهم مطرح نموده ام ولی مطمئن هستم یک روز این نظریه اثبات می شود و چه خوب است کشور عزیز ما ایران جز اولین کشورهای مؤسس این سازمان بین المللی باشد پنجم ،آذر ،1399 سپاسگزارم

    • ناشناس

      شب زیاد غذای چرب نخور. خوابای پریشون می بینی. احتمال سکته هم هست

    • Sahba

      برای اوایل موافقت چند جانبه ای صورت گرفته بستگی به تداوم این جریانات دارد

    • ناشناس

      اندازه کله ت چرت و پرت گفتی

  • اکبرعباسی

    ذخایر ذخایردلار درکشورهای صنعتی وصاحب حساب اقتصادی قوی ومرکز جهان بر ذخایر دلار و متکی بودن سازمان جهانی پول وتجارت جهانی بردلار….
    وبدیهی اقتصادی کشورهای صنعتی وتوسعه یافته وهمچنین بدیهی ارزی همه کشورهای جهانی به آمریکا وبانک های جهان که اصل ذخایرآنان دلاراست دستکم تا پایان قرن حاضر دلار بر توسعه داخلی وخارجی همه کشورها نقش اساسی خواهدداشت.
    باتوجه به بازخورد بازار وفیدبک مناسب دلار درمقابل طلا ونفت وسایرارزها و….مسلما درقرنهای بعدی ارزهای دیگر قویتر
    میشوند اما دلار درنتیجه همین بازخورد تسلط خودرا تاقرنهای متمادی حفظ خواهدکرد.
    باسپاس عباسی

  • ناشناس

    عزیزان دلار آمریکا بشدت سقوط خواهد کرد و همانطور که دلار به جای پوند ارز مبدا شد ، از این پس یوان چین ارز مبدا خواهد شد.تمام شرایط برای یک سقوط سهمگین دلار مهیاست.با افزایش بی سابقه طلا مواجه خواهیم شد و یک دوره رکود اقتصادی بالای 5 سال خواهیم داشت. این گفته رو جدی بگیرید.بماند به یادگار!!

  • اکبر

    حالا بعد چه شود ؟
    عزیزم پشتوانه ارز و پول توان و استحکام اقتصادی است . قدرت اقتصادی است

  • ناشناس

    سلام وقت بخیر عالی بود مطالب تاریخچه دلار متشکرم