امنیت غذایی؛ قربانی ساخت واحدهای مسکن ملی

به گزارش تجارت‌نیوز، اجرای ابرپروژه نهضت ملی مسکن از همان ابتدا با موانع بسیاری مواجه شد. موانعی که کارشناسان نسبت به آن هشدار داده بودند و دولت با بلندپروازی‌های خود بدون دخالت نظرات و مطالعات تخصصی، آن را نادیده گرفت؛ واقعیتی که مدتی بعد دولت مجبور شد با آن مواجه شود و در همین راستا اجرای پروژه دو سال به تعویق افتاد.

تامین زمین آماده ساخت یکی از مشکلاتی بود که پس از ماجرای تامین مالی بر سر راه دولت سیزدهم قرار گرفت. ایران، به‌ویژه در کلانشهرها زمین کافی برای ساخت و ساز ندارد؛ مواجهه با همین واقعیت بود که زمزمه‌های تغییر کاربری اراضی منابع طبیعی و کشاورزی برای توسعه مرز برخی روستاها و شهرها به وجود آمد.

بر اساس طرح جهش تولید مسکن مقرر شده است دو دهم درصد به بافت شهری و روستایی اضافه شود و توسعه افقی برای روستاها از طریق افزودن زمین‌های کشاورزی صورت بگیرد. اما این اقدامات چه پیامدهایی می‌تواند برای روستاها در بلندمدت داشته باشد؟

پیامدهای الحاق اراضی کشاورزی به بافت روستاها

حجت ورمزیاری مدیر گروه کشاورزی مرکز پژوهش‌های مجلس در گفت‌وگو با تسنیم گفته است: نباید توسعه افقی‌ شهرها و روستاهای کشور به نابودی اراضی کشاورزی و خدشه‌‌دار کردن امنیت غذایی کشور منجر شود. 

وی با اشاره به این نکته که 80 درصد ساکنان روستاهای کشور صاحب مسکن هستند، ادامه داد: لازمه توسعه افقی روستاهای کشور از بین بردن اراضی کشاورزی و منابع طبیعی است، این در حالی است که طبق آمار از سال 1385 تاکنون رشد جمعیت روستاهای کشور منفی بوده و بخش قابل توجهی از بافت روستاها خالی از سکنه است، تا آنجا که حدود 478 هزار خانه خالی در روستاهای کشور وجود دارد؛ با این وجود تصویب طرح الحاق اراضی کشاورزی به بافت روستایی هیچ توجیه منطقی نخواهد داشت.

معضلات اساسی الحاق زمین‌های کشاورزی به بافت روستا 

ورمزیاری در مورد آثار الحاق زمین‌های کشاورزی به بافت روستا گفت: الحاق اراضی کشاورزی به بافت روستا‌ها به دو معضل اساسی در این حوزه دامن می‌زند؛ در مرحله نخست، این طرح سبب مشروعیت بخشیدن به ساخت‌وسازها و ویلاسازی‌های غیرمجاز در اطراف روستاها و اراضی کشاورزی می‌شود و در نتیجه قلع‌وقمع ساخت‌وسازها و ویلاسازی‌های غیرمجاز در اراضی کشاورزی اطراف روستاها را غیرممکن می‌کند.

وی تأکید کرد: در مرحله دوم با توجه‌به شرایط موجود روستاهای کشور اگر اراضی کشاورزی بیرون از بافت به روستاها الحاق شود در بیشتر موارد به ویلاهای تفریحی و غیرکاربری روستاییان تبدیل خواهد شد.  برخی بر این باورند که ساخت مسکن در روستاها زمینه مهاجرت معکوس را فراهم می‌کند، در حالی‌که سکونت در روستاها باید دائمی و به همراه اشتغال باشد تا بتوان از آن به‌عنوان مهاجرت معکوس یاد کرد.

اهمیت حفظ امنیت غذایی در کشور

مدیر گروه کشاورزی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی همچنین تاکید کرد: توجه به امنیت غذایی از جمله موضوعاتی است که اگر امروز در خصوص آن سهل‌انگاری شود در فردای نه‌چندان دور، آثار جبران‌ناپذیری به بار خواهد آورد. تأمین امنیت غذایی بیش از 85 میلیون جمعیت کشور در گرو حفظ و حراست از اراضی کشاورزی و اجرای برنامه‌های توسعه‌محور در حوزه کشاورزی قرار دارد!

تغییر کاربری زمین‌ها و ساخت واحدهای دولتی در زمین‌های اطراف شهر همان روشی است که در زمان ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد برای ایجاد فضای جدید شهری به کار گرفته شد، بدون آنکه بتواند امکانات رفاهی و آموزشی را برای این مناطق تامین کند. به این ترتیب واحدهای مسکونی این طرح در بسیاری از مناطق بدون متقاضی ماند. نبود متقاضی برای این واحدها به معنای نبود اعتبار و آورده مشتری بود و در نتیجه به پرونده‌ای باز برای دولت‌های پس از احمدی‌نژاد تبدیل شد.

اکنون نیز بررسی روش جذب متقاضی، تامین اعتبار، تامین زمین و شیوه ساخت نهضت ملی مسکن نشان می‌دهد وزارتخانه بذرپاش در ساخت این طرح همان راهی را در پیش گرفته که پیشتر، دولت احمدی‌نژاد در ساخت مسکن مهر پیش گرفته بود.

گزارش‌های بیشتر را در صفحه مسکن تجارت‌نیوز بخوانید.