به گزارش تجارت نیوز، موضوع واردات بنزین به دلیل فشار بر منابع ارزی کشور و پررنگ کردن مساله ناترازی بنزین همواره موضوعی مورد توجه بوده است. با این حال میزان ارزی که به واردات بنزین اختصاص یافته است، همچنان محل مناقشه است.
مسعود پزشکیان، رئیس جمهوری، در جلسه علنی روز یکشنبه مجلس در دفاع از لایحه بودجه ۱۴۰۵ کل کشور، اظهار داشت: «در سال جاری مجبور شدیم حدود 6 میلیارد دلار صرف واردات بنزین کنیم. آیا این میزان واردات عاقلانه است؟»
در پی سخنان رئیسجمهوری در خصوص صرف حدود ۶ میلیارد دلار برای واردات بنزین، دیوان محاسبات کشور بر اساس بررسیهای مستند و مبتنی بر مدارک مثبت اعلام کرد که هزینه واردات بنزین تا پایان آذرماه سال جاری بالغ بر ۱.۸ میلیارد دلار بوده است. همچنین مطابق تحلیل الگوی مصرف، روند عملیاتی واردات، ظرفیت تولید داخلی و قراردادهای منعقدشده، برآورد حداکثری از هزینه واردات بنزین تا پایان سال نیز رقمی در حدود ۲.۷ میلیارد دلار ارزیابی میشود.
این نهاد نظارتی ضمن هشدار در خصوص ارائه اطلاعات غیردقیق و خلاف واقع به رئیسجمهوری و سایر مقامات در زمینه عملکرد مالی کشور، بر ضرورت اتکا به دادههای دقیق، شفاف و قابل راستیآزمایی در تصمیمگیریهای کلان مرتبط با اصلاح ناترازی انرژی و سایر امور اقتصادی تاکید کرد.
با توجه به نحوه محاسبه دیوان محاسبات کشور، آنها میزان نیاز به واردات بنزین در یک روز را حدود 12.5 میلیون لیتر برآورد کردهاند.
رئیس سازمان برنامه و بودجه هم از واردات 6 میلیارد دلاری بنزین سخن به میان آورده بود!
حمید پورمحمدی، رئیس سازمان برنامه و بودجه، در جریان جلسه علنی سهشنبه ۲۰ آبانماه در مجلس و بررسی عملکرد یکساله دولت در امور اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی برنامه هفتم توسعه، با اشاره به اینکه امسال 6 میلیارد دلار بنزین وارد میکنیم، تاکید کرد: «این پول از نان، دارو و بنیه دفاعی مردم کم میشود. هر چقدر بنزین وارد کنیم پول بنیه دفاعی، غذا و داروی مردم کم میشود؛ چون یک پول است.»
با این که دیوان محاسبات کشور طبق محاسبات خود عدد واردات را حدود 1.8 میلیارد دلار تخمین زده است، اما نیاز به واردات 6 میلیارد دلاری بنزین توسط رئیس جمهوری و رئیس سازمان برنامه و بودجه مطرح شده است.
این ادعا توسط برخی از کارشناسان انرژی نیز رد شده است. عبداله باباخانی، کارشناس ارشد انرژی، در کانال تلگرامی خود نوشت: «اگر این رقم را مبنا بگیریم و میانگین قیمت بنزین در خلیج فارس را حدود ۰٫۵ دلار در هر لیتر بدانیم، یعنی کشور با این مبلغ میتوانسته حدود ۱۲ میلیارد لیتر بنزین معادل ۵۴ میلیون لیتر در روز طی ۲۲۰ روز گذشته خریداری کند. اما واقعیت تراز انرژی کشور چیز دیگری است. تولید روزانه بنزین در پالایشگاههای داخلی، بهویژه با محوریت ستاره خلیجفارس، بین ۱۱۰ میلیون تا ۱۱۵ میلیون لیتر است.»
او خاطرنشان کرد: «مصرف روزانه هم در محدوده ۱۲۵ میلیون تا ۱۳۰ میلیون لیتر برآورد میشود. بنابراین کسری واقعی کشور بیش از ۱۵ میلیون تا ۲۰ میلیون لیتر در روز نیست؛ نه ۵۴ میلیون لیتر. به زبان ساده، اگر رقم 6 میلیارد دلار فقط برای بنزین باشد، باید نیمی از مصرف کشور وارداتی بوده باشد، چیزی که حتی در سالهای بحرانی ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ هم سابقه نداشته است.»
همانطور که از شواهد پیداست، با توجه به گزارش دیوان محاسبات کشور و ارزیابی کارشناسان، اختصاص 6 میلیارد دلار برای واردات بنزین با واقعیت اقتصادی همخوانی ندارد. البته لازم به ذکر است که با توجه به گزارش دیوان محاسبات کشور، روزانه حدود 12.5 میلیون لیتر بنزین وارد میشود. اگر نیاز به واردات 20 میلیون لیتر در روز در نظر گرفته شود، رقم واردات به 4.3 میلیارد دلار میرسد.
دولت مبنای بودجه 1405 را واردات 4 میلیارد دلاری در نظر گرفته است؟
علاوه بر موضوع بیشبرآورد آمار واردات بنزین در سال جاری، به نظر میرسد که دولت همین ارقام را مبنای واردات بنزین برای سال آینده نیز در نظر گرفته است.
همانطور که از جدول بالا پیداست، در لایحه بودجه 1405، منابع حاصل از فروش بنزین وارداتی به نرخ غیریارانهای، 548 همت در نظر گرفته شده است. نرخ ارز تالار دوم مرکز مبادله ارز و طلای ایران حدود 121 هزار تومان است.
اگر 5 میلیارد دلار مبنای میزان واردات بنزین در یک سال در نظر گرفته شود، با توجه به نرخ 121 هزار تومانی، 605 همت حاصل میشود. این به آن معناست که با توجه به هزینه 548 همتی، تقریبا 4.5 میلیارد دلار نیاز به واردات بنزین در بودجه دیده شده است. اگر مبنای محاسبات رقم واردات 2 میلیارد دلاری باشد، باید 242 همت حاصل میشد. به نظر میرسد که دولت در بودجه نیز آمار و ارقام واردات را نزدیک به 4 میلیارد دلار، یعنی نیاز به واردات 20 میلیون لیتر بنزین در روز در نظر گرفته باشد.
با توجه به موارد بیان شده:
- میزان تولید بنزین در کشور حدود 110 میلیون لیتر در روز است.
- میزان مصرف بنزین در کشور حدود 130 میلیون لیتر در روز است.
- میزان ناترازی حدود 20 میلیون لیتر برآورد میشود.
- رئیسجمهوری میزان واردات بنزین برای جبران کسری بنزین را 6 میلیارد دلار عنوان کرد که نشان از واردات 54 میلیون لیتری در روز دارد.
- دیوان محاسبات میزان واردات بنزین در سال را 2.7 میلیارد دلار برآورد و ادعای پزشکیان را رد کرد. این ادعا نشان از واردات 12.5 میلیون لیتری در روز دارد.
- محاسبات تجارتنیوز نشان میدهد که بنا بر لایحه بودجه 1405، حدود 4.5 میلیارد دلار منابع حاصل از فروش بنزین وارداتی به نرخ غیریارانهای با توجه به نرخ ارز تالار دوم است.
با توجه به موارد بیانشده، باید پرسید مبنای محاسبه رئیسجمهوری، وزارت نفت، سازمان برنامه و بودجه و دیوان محاسبات برای واردات بنزین چه بوده است؟ آنچیزی که پیداست نبود شفافیت و بحران در ارائه آمار در دولت است. در همین زمینه با توجه به آماری که در اختیار افکار عمومی قرار دارد، باید رقم دقیق واردات بنزین شفافسازی شود.
برای مطالعه بیشتر گزارش نیمی از بنزین کشور از طریق واردات تامین میشود؟ را در تجارتنیوز بخوانید.
