تحریم‌ها با صادرات نفت ایران چه می‌کند؟

پس از آنکه در ماه می دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا تصمیم خود برای خروج از توافق هسته‌ای و بازگشت مجدد تحریم‌ها را اعلام کرد، تولید و صادرات نفت ایران کاهش یافته است.

به گزارش تجارت‌نیوز، دور اول تحریم‌ها در ششم آگوست 2018 اجرایی شدند که تجارت ایران با طلا و دیگر فلزهای قیمتی و همچنی مبادلات با ارز ملی ایران را هدف قرار داد. از سوی دیگر، این تحریم‌ها دسترسی به گرافیت، آلومینیوم، فولاد، زغال‌سنگ و نرم‎افزارهای قابل استفاده در روندهای صنعتی را مسدود کرد.

دور دوم اما تحریم‌هایی است که بخش انرژی ایران را هدف قرار می‌دهد و از چهارم نوامبر اجرایی خواهند شد.

بر اساس آمار منتشرشده از سوی کلیپردیتا (Clipperdata)، صادرات نفت و فرآورده‌های نفتی ایران در ماه ژوئن حدود 2.7 میلیون بشکه در روز و بیش از 300 هزار بشکه بالاتر از متوسط صادرات طی چهار ماه اول سال جاری میلادی بوده است.

در ماه سپتامبر، صادرات نفت و میعانات گازی ایران به 1.9 میلیون بشکه در روز کاهش یافت. اگرچه برخی از کشورها چون فرانسه و کره جنوبی در ماه جولای واردات نفت و میعانات گازی از ایران را به طور کامل متوقف کردند، برخی از کشورها همچنان به خرید از ایران ادامه می‌دهند. ایالات متحده آمریکا دهه‌هاست که هیچ نفت و گازی از ایران خریداری نکرده است.

بر اساس این آمار، دو کشور چین و هند در مجموع نیمی از صادرات نفت ایران را در نیمه اول سال 2018 به خود اختصاص داده‎اند. طی این دوره واردات چین از ایران 644 هزار بشکه در روز و واردات هند هم 554 هزار بشکه در روز بوده است. در ماه سپتامبر اما واردات چین به 441 هزار بشکه و هند 576 هزار بشکه کاهش یافته است.

این مساله که آیا صادرات انرژی ایران تحت تاثیر تحریم‌های پیش روست یا دلایل دیگری داشته، هنوز مشخص نیست. گزارش‌ها نشان می‌دهد که هند تا حدی تمایل دارد تا به تحریم‌های اعمال‌شده از سوی آمریکا پایبند باشد. اما برعکس چین حتی دوره تحریم‌های قبلی نیز هیچ‌گاه خرید نفت از ایران را قطع نکرد.

در واکنش به تحریم‌های ایالات متحده، اتحادیه اروپا نیز قوانینی را برای محافظت از شرکت‌های اروپایی که تمایل دارند با ایران فعالیت اقتصادی داشته‎ باشند، تصویب کرده است. با وجود این تلاش‌ها اما داده‌های کلیپردیتا نشان می‌دهد که فرانسه از ماه ژوئن هیچ نفت خام یا میعانات گازی از ایران خریداری نکرده است. علاوه بر این واردات ایتالیا و اسپانیا به ترتیب روزانه 27 هزار بشکه و 15 هزار بشکه در مقایسه با میانگین میزان خریداری آنها در نیمه اول سال کاهش یافته است.

برخی از کشورها می‌توانند واردات نفت خام و میعانات گازی از ایران را تا چهارم نوامبر ادامه دهند و پس از آن خرید خود را متوقف کنند.

صادرات ایران در مقایسه با تولید آن کاهش بیشتری یافته است. بسیاری از شرکت‌های حمل‌ونقل نفتی فعالیت خود با ایران را کاهش داده‌اند اما ایران به طور عمده با استفاده از نفتکش‌های شرکت ملی نفت ایران و خطوط حمل‌ونقل جمهوری اسلامی در تلاش بوده تا صادرات خود را ادامه دهد. گزارش‌ها نشان می‌دهد، ایران ناچار شده تا به ذخیره‌سازی شناور نفت بر روی اقیانوس روی بیاورد.

این در حالی است که بسیاری از تولیدکنندگان سازمان اوپک اعلام کرده‌اند که با استفاده از ظرفیت مازاد تولید خود می‌توانند کاهش عرضه ایران در بازار جهانی را جبران کنند. نفت سبک عربستان تا حد زیادی مشابه نفت سبک ایران است و همچنین عربستان سعودی میعانات خاف (Khuff) را نیز ارائه می‌دهد. اما با این حال بازار در مورد توانایی اعضای اوپک برای پر کردن این خلاء تردید دارد و یکی از دلایل افزایش قیمت نفت به بیش از 80 دلار در ماه‌های اخیر همین مساله بوده است.

در هفته‌های اخیر اما ادعای عربستان مبنی بر اینکه تنها سه ماه نیاز دارد تا تولید خود را به 12 میلیون بشکه در روز برساند، به آرام شدن بازارها انجامیده و قیمت نفت بار دیگر به 76 دلار به ازای هر بشکه کاهش یافته است.

با این حال، برای پاسخ به این پرسش که چه بر سر صادرات نفت ایران می‌آید، باید تا چهارم نوامبر منتظر ماند.

منبع: ajot