نظم جدید جهانی با محوریت چین شکل می‌گیرد؟

به گزارش تجارت‌نیوز ، مجله اکونومیست در شماره جدید خود از طرح جلدی استفاده کرده که در آن جهان حول محور چین می‌چرخد و ایران، روسیه، عربستان و اتحادیه اروپا در مدار این حرکت و پس از چین، از بازیگران اصلی جهان به شمار می‌روند.

رهبر چین این هفته در دیدار با ولادیمیر پوتین در مسکو، از همزیستی مسالمت‌آمیز و همکاری برد-برد صحبت کرد. این در حالی‌ است که شی‌ جین‌پینگ در حال گفتگو با کسی بود که به دلیل جنگ با اوکراین با حکم بازداشت بین‌المللی روبه‌رو شده است.

اما به نظر می‌رسد رهبر چین نگران چنین مسائلی نیست. او به افول نظم جهانی تحت رهبری آمریکا معتقد است و طبق اظهاراتش، این اتفاق براساس قوانین و حقوق بشر رقم خواهد خورد. گزارش اصلی شماره جدید مجله اکونومیست ، به طرح این موضوع پرداخته که شی‌ جین‌پینگ قصد دارد نظم جهانی را به سوی یک سیستم تعاملی‌تر از معاملات بین قدرت‌های بزرگ ببرد. چنین چشم‌اندازی هم خطرات و هم جاذبه‌هایی در سراسر جهان دارد که شایان تفسیر بیشتر است.

طرح جلد مجله اکونومیست پیرامون شکل‌گیری نظم جهانی حول محور چین

در مورد مساله اوکراین، چین توانست یک موقعیت نامعلوم و ناخوشایند را به روش خود کنترل کند. این کشور اهداف ریزبینانه‌ای را دنبال می‌کند؛ از جمله اینکه می‌خواهد اطمینان حاصل کند که پوتین نه آنقدر ضعیف است که روسیه را به خطر بیندازد و نه آنقدر قوی که نتواند منافع چین را تامین کند.

چین با این کار سعی دارد اعتبار خود را به عنوان یک کشور صلح‌طلب نزد جهان نوظهور حفظ کند و می‌خواهد با در نظر گرفتن تایوان، مشروعیت تحریم‌ها و حمایت نظامی غرب را به عنوان ابزار سیاست خارجی تضعیف کند. طرح صلحی که شی برای جنگ اوکراین پیشنهاد داد بیشتر در راستای منافع روسیه است و شی جین‌پینگ به خوبی آگاه است که اوکراین این طرح را نخواهد پذیرفت.

این تنها یک نمونه از رویکرد جدید چین نسبت به سیاست خارجی است آن هم در زمانی که از محدودیت و انزوایی که کرونا برای این کشور به وجود آورد، بیرون می‌آید تا با دنیای غرب که اکنون متحدتر است، روبه‌رو شود.

طرح چینیِ ابتکار امنیت جهانی چیست؟

در 10 مارس چین نقش میانجی در تنش‌زدایی از روابط ایران و عربستان سعودی را به عهده گرفت که اولین مداخله این کشور در خاورمیانه به حساب می‌آمد و بر کاهش نفوذ غرب در منطقه تاکید داشت. در 15 مارس، شی از «ابتکار تمدن جهانی» پرده‌برداری کرد که براساس آن کشورها باید از تحمیل ارزش‌‌ها یا الگوهای خود به دیگران و دامن زدن به تقابل ایدئولوژیک خودداری کنند.

رویکرد چین یک رویکرد سیستماتیک و ایدئولوژیک است. شی قصد دارد «چندجانبه‌گرایی» را به رمز جهانی تبدیل کند که ارزش‌های جهانی را کنار می‌گذارد و با توازن منافع قدرت‌های بزرگ اداره می‌شود.

اکونومیست در ادامه گزارش خود می‌نویسد: «ابتکار امنیت جهانی» مدل رشد اقتصادی چین را ترویج می‌کند و حمایت غرب از حقوق جهانی را نوع دیگری از استعمار می‌خواند.

این جهان‌‌بینی تعامل‌گرا بیش از آنچه به نظر می‌رسد در خارج از غرب حمایت می‌شود. اواخر این ماه در پکن، شی جین پینگ با رئیس جمهور برزیل، لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا، از مدافعان دنیای چندقطبی، که از چین برای پیشبرد مذاکرات صلح در اوکراین کمک می‌خواهد، ملاقات خواهد کرد. رسانه‌های دولتی چین مدام بر استانداردهای دوگانه غرب در مورد حقوق بین‌الملل و حقوق بشر تاکید دارند.

چرا تنش در خلیج فارس به نفع چین نیست؟

غرب در مورد اوکراین موضع خود را روشن ساخته است، اما بسیاری از کشورها در مورد این جنگ رویکرد دوگانه‌ای دارند و نمی‌دانند که چگونه پایان خواهد یافت. حداقل 100 کشور که 40 درصد تولید ناخالص داخلی جهان را تشکیل می‌دهند، تحریم‌های غرب علیه روسیه را به طور کامل اجرا نمی‌کنند. از سوی دیگر دولت‌های احتمالی در آینده آمریکا از جمله دونالد ترامپ، به اوکراین به عنوان منافع اصلی آمریکا نگاه نخواهند کرد. همه اینها فضا را برای بازیگران جدید از ترکیه گرفته تا امارات متحده عربی و بیشتر از همه چین باز می‌کند.

میانجی‌گری چین در بهبود روابط ایران و عربستان از طرفی انگیزه اقتصادی داشت زیرا وجود تنش در خلیج فارس و در نتیجه اختلال در صادرات کشورهای این حوزه، تجارت چین را نیز دچار اختلال می‌کند و از طرفی، انگیزه سیاسی در این رویکرد جدید چین بی‌تاثیر نیست.

در این گزارش که به تفسیر این موضوع می‌پردازد که چرا نظم جدید جهانی حول محور چین شکل می‌گیرد، آمده است که رویکرد چین ممکن است در نهایت باعث خشم برخی از مردم شود.