وقتی یلدا گران می‌شود/ افزایش قیمت آجیل چگونه سنت‌ها را از سفره خانوار حذف کرد؟

به گزارش تجارت نیوز، این شب سنتی که زمانی نماد وفور، خریدهای پرشور و سبدهای رنگین آجیل، میوه و شیرینی بود، حالا بیش از هر چیز بازتابی از شرایط اقتصادی جامعه شده است؛ شرایطی که رفتار مصرف‌کنندگان و نبض بازار را به شکل محسوسی تغییر داده است.

افزایش مداوم قیمت‌ها، کاهش قدرت خرید خانوارها و احتیاط مردم در هزینه‌کرد، باعث شده بسیاری از خریدهای شب یلدا به حداقل برسد یا شکل ساده‌تری به خود بگیرد.

بازارهای شب یلدا، از خشکبار و قنادی گرفته تا میوه‌فروشی‌ها، امسال روایت مشترکی دارند؛ مشتری هست، اما خریدار کمتر. مردم بیشتر می‌پرسند، مقایسه می‌کنند و در نهایت یا دست خالی بازمی‌گردند یا به خریدهای محدود و حداقلی بسنده می‌کنند.

اقلامی که زمانی جزو بدیهیات این شب بودند، امروز برای بخش قابل‌توجهی از خانواده‌ها به کالاهایی لوکس تبدیل شده‌اند و همین موضوع، بلندترین شب سال را از یک آیین جمعی به مراسمی محتاطانه بدل کرده است.

بازار خشکبار، قنادی‌ها و میوه‌فروشی‌ها هر کدام به سهم خود با افت تقاضا مواجه‌اند و فعالان صنفی از رکود، کاهش فروش و تغییر الگوی خرید مردم سخن می‌گویند.

یکی از شهروندان شیرازی در این‌باره می‌گوید: یلدا شب شادی است، اما وقتی چند بار باید حساب‌وکتاب کنی تا ببینی می‌توانی هندوانه یا آجیل بخری یا نه، آن شادی نصف می‌شود.

مهسا، ۴۵ ساله و خانه‌دار، معتقد است ماهیت یلدا در سال‌های اخیر تغییر کرده است.

او می‌گوید: قبلاً با یک کاسه نخودچی و کشمش همه دور هم جمع می‌شدیم، قصه می‌گفتیم و می‌خندیدیم. الان بچه‌ها بیشتر به این فکر می‌کنند که میز پر باشد، اما گرانی اجازه نمی‌دهد.

او اضافه می‌کند: یلدا از جمع‌های گرم و صمیمی خودمانی به سمت برپایی میزهای تجملاتی و گرفتن عکس برای فضای مجازی رفته است. هرچقدر هم میزهای یلدایی برای برخی پرزرق‌وبرق‌تر شده، اما دیگر خبری از صفا و صمیمیت گذشته نیست.

بازار بی‌مشتری، یلدا را به حاشیه برد

برخلاف سال‌های گذشته که مغازه‌ها در این روزها مملو از جمعیت و درگیر چانه‌زنی برای خرید بهترین انار یا آجیل بودند، امسال در راهروهای بازار سکوت حکمفرماست. بسیاری از کسبه در انتظار مشتری ایستاده‌اند و به‌ندرت پیش می‌آید که چند مشتری هم‌زمان به یک غرفه مراجعه کنند. این تضاد بصری، خود گویای شرایط اقتصادی است؛ جایی که رسم یلدا همچنان پابرجاست، اما توان اجرای آن از دست رفته است.

احمدی، میوه‌فروش قدیمی شیراز می‌گوید: مردم امسال اصلاً حال‌وحوصله خرید میوه شب یلدا را ندارند. نهایتاً نصف کیلو می‌خرند و مدام قیمت می‌پرسند. قیمت‌ها اجازه خرید به کسی نمی‌دهد؛ حتی دلال‌ها هم کمتر خرید می‌کنند.

وضع آجیل نیز چندان بهتر نیست. انواع پسته، بادام و فندق که رکن اصلی آجیل یلدا هستند، با تورم نجومی روبه‌رو شده‌اند. این افزایش قیمت نه‌تنها خریداران سنتی را فراری داده، بلکه ترکیب آجیل سفره‌ها را هم تغییر داده است. خانواده‌ها به‌جای تمرکز بر پسته و فندق، بیشتر به سمت تخمه و گندم بوداده رفته‌اند.

محمدی، یکی دیگر از شهروندان شیرازی می‌گوید: ما عادت داشتیم حتماً سه قلم اصلی یعنی پسته، بادام و فندق را به نسبت مساوی بخریم. امسال با این قیمت‌ها مجبور شدیم حجم کلی آجیل را به یک‌چهارم کاهش دهیم و بیشتر از اقلام ارزان‌تر مثل نخودچی و کشمش استفاده کنیم. یلدا به خوشی است، اما قدرت خرید مردم اجازه نمی‌دهد.

در سوی دیگر، بسیاری از خانواده‌ها به خرید تخمه آفتابگردان و چند میوه ارزان‌قیمت بسنده کرده‌اند؛ جایی که شرایط اقتصادی جای خرید مفصل میوه و آجیل شب یلدا را گرفته است.

اعلام نرخ‌نامه شب یلدا برای آجیل و خشکبار در شیراز

رئیس اتحادیه صنف توزیع‌کنندگان و عمده‌فروشان مواد غذایی، بهداشتی و خشکبار شیراز، با اشاره به قرار گرفتن در آستانه شب یلدا گفت: در حوزه خشکبار، نرخ‌نامه‌ای از سوی اتحادیه تنظیم و برای سازمان‌های بازرسی ارسال شده است و واحدهای صنفی آجیل و خشکبار موظف هستند این نرخ‌نامه را در معرض دید مشتریان نصب کنند.

حسن پورقادری در گفت و گو با ایلنا افزود: این نرخ‌نامه در سطح واحدهای توزیعی نیز توزیع شده و سه نرخ مشخص در آن درج شده است که پس از چندین روز کار کارشناسی اعلام شده است.

پورقادری درباره قیمت آجیل شب یلدا و میزان استقبال مردم گفت: با توجه به کاهش توان خرید مردم و افزایش قیمت‌ها، استقبال نسبت به سال‌های گذشته کمتر شده است. قیمت آجیل مرغوب درجه یک نسبت به شب یلدای سال گذشته بیش از دو برابر افزایش داشته است. به عنوان مثال، پسته مرغوب که شب یلدای سال گذشته حدود ۷۰۰ هزار تومان بود، امسال به حدود ۹۰۰ هزار تومان تا نزدیک یک میلیون تومان رسیده و قیمت‌ها بسته به کیفیت متفاوت است که همگی در نرخ‌نامه مشخص و به واحدهای صنفی ابلاغ شده است.

وی تاکید کرد: کاهش قدرت خرید مردم باعث افت فروش شده و این موضوع کاملاً طبیعی است. به طور مثال، امروز دو کیلو پسته بیش از ۳ میلیون تومان قیمت دارد و این رقم برای بسیاری از خانواده‌ها قابل تأمین نیست.

رئیس اتحادیه صنف توزیع‌کنندگان و عمده‌فروشان مواد غذایی، بهداشتی و خشکبار شیراز با هشدار نسبت به ارزان‌فروشی‌های غیرمتعارف گفت: به مردم توصیه می‌کنیم حتماً از واحدهایی خرید کنند که نرخ‌نامه رسمی را نصب کرده‌اند، زیرا فروشندگان با قیمت‌های بسیار پایین معمولاً کالای بی‌کیفیت عرضه می‌کنند که می‌تواند برای سلامت مصرف‌کنندگان، به‌ویژه کودکان، خطرآفرین باشد.

وی با اشاره به وضعیت بازار مواد غذایی گفت: در حوزه برنج خوشبختانه از نظر تامین مشکلی وجود ندارد و تنها چالش فعلی، افزایش قیمت است که به دلیل تغییر تدریجی ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی به ارز آزاد و طبق مصوبه هیئت دولت اتفاق افتاده و موجب افزایش قیمت برنج شده است. انتظار می‌رود با ورود برنج‌های خارجی که طبق همان مصوبه هیئت دولت از هفته آینده وارد بازار می‌شوند، شاهد کاهش نسبی قیمت برنج‌های وارداتی باشیم.

پورقادری افزود: برنج‌های ایرانی نیز طی روزهای گذشته حدود ۳۰ هزار تومان افزایش قیمت داشته‌اند، اما امیدواریم با وفور بار وارداتی در بازار، خریدهای هیجانی کاهش یافته و قیمت‌ها در بازار برنج ایرانی نیز متعادل‌تر شود.

رئیس اتحادیه صنف توزیع‌کنندگان و عمده‌فروشان مواد غذایی، بهداشتی و خشکبار شیراز در خصوص وضعیت روغن بیان کرد: در حال حاضر روغن در بازار موجود است و کمبودی نداریم، اما به دلیل تاخیر در تامین برخی مواد خام، فروشگاه‌ها عرضه را مدیریت می‌کنند. روغن به اندازه کافی در بازار وجود دارد، هرچند ممکن است در قفسه‌ها به صورت محدودتر عرضه شود و این موضوع توسط فروشگاه‌ها مدیریت می‌شود تا تولید جدید وارد بازار شود.

وی ادامه داد: در حوزه شکر نیز خوشبختانه مشکلی وجود ندارد و با توجه به فصل برداشت، قیمت‌ها کاهش داشته است. در بخش حبوبات نیز به ویژه لوبیا چیتی، حدود ۱۰۰ هزار تومان کاهش قیمت در هر کیلو مشاهده شده است.

پورقادری افزود: اختلاف قیمت‌ها در بازار به دلیل تفاوت کیفیت است و این نرخ‌ها با حضور کارشناسان خبره و دستگاه‌های نظارتی بررسی و کارشناسی شده است. قیمت‌ها مشخص، لیست شده و همه واحدهای صنفی موظف به نصب نرخ‌نامه در معرض دید مشتریان هستند و اکثر واحدها نیز این نرخ‌نامه‌ها را دریافت و نصب کرده‌اند.

کاهش ۲۰ تا ۳۰ درصدی خرید شیرینی و کیک

رئیس اتحادیه صنف قنادان و یوخه‌پزان شیراز نیز با بیان اینکه استقبال مردم از قنادی‌ها نسبت به سال‌های گذشته کاهش یافته است، گفت: وضعیت اقتصادی و فشار مالی بر خانواده‌ها باعث شده خرید شیرینی، کیک و محصولات قنادی کمتر شود و روند بازار در همه صنوف از جمله صنف ما نزولی باشد.

احمدرضا جوکار در گفت و گو با ایلنا با اشاره به مقایسه شرایط فعلی با مناسبت‌هایی مانند روز مادر، افزود: امسال میزان خرید مردم نسبت به سال‌های گذشته حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد کاهش داشته است. با وجود آنکه شب یلدا نماد همدلی و جشن خانوادگی است، فشارهای اقتصادی موجب شده مردم توان خرید گسترده نداشته باشند.

جوکار به افزایش قیمت مواد اولیه اشاره کرد و گفت: قیمت‌هایی مانند خلال پسته از ۴ میلیون تومان به بیش از ۸ میلیون تومان رسیده است و این افزایش‌ها به علت شرایط بازار جهانی و نرخ ارز، بر واحدهای صنفی تحمیل شده است. با این حال، صنف قنادان هیچ گونه گرانی خارج از چارچوب اعمال نکرده و بیشتر واحدهای صنفی سود کمی از فروش دارند و حتی بسیاری متضرر هستند.

وی ادامه داد: افزایش قیمت شیرینی‌ها نسبت به سال گذشته اندک بوده و شامل ۸ تا ۹ قلم محصول پرمصرف مانند شیرینی دانمارکی، گل محمدی، خامه‌ای، رولت و کیک تولد می‌شود. هدف اتحادیه رعایت توان خرید مردم و مسئولیت اجتماعی صنف است تا خانواده‌ها بتوانند در شب یلدا و مناسبت‌های دیگر جشن‌های خود را برگزار کنند بدون اینکه توان مالی‌شان تحت فشار شدید قرار گیرد.

رئیس اتحادیه صنف قنادان شیراز با تاکید بر اینکه شیرینی در حال حاضر کالای لوکس و غیرضروری است، گفت: بسیاری از خانواده‌ها تنها برای یک بار خرید انجام می‌دهند و فروش واحدهای صنفی نسبت به سال‌های گذشته کاهش یافته است.

وی افزود: شرایط اقتصادی باعث شده کودکان و خانواده‌ها نتوانند به همان میزان گذشته کیک و شیرینی خریداری کنند و این امر تاثیر روانی بر صنف دارد.

جوکار تصریح کرد: با وجود مشکلات اقتصادی و افزایش قیمت مواد اولیه، اتحادیه بر رعایت انصاف و حمایت از توان مالی مردم تاکید دارد و امیدوار است مردم بتوانند شب یلدای شاد و مناسبی در کنار خانواده‌های خود تجربه کنند.

رکود شدید وضعیت بازار میوه در شیراز

رئیس اتحادیه میوه و تره بار شیراز با بیان اینکه وضعیت بازار نسبت به سال گذشته در رکود شدید قرار دارد، گفت: بازار در آستانه شب یلدا همچنان آرام است و باید دید امروز و فردا وضعیت رونق می‌گیرد یا خیر.

فرزاد رضایی در گفت و گو با ایلنا افزود: مردم به دلیل وضعیت اقتصادی و کاهش قدرت خرید، با دست خالی به بازار مراجعه می‌کنند.

رضایی با اشاره به عرضه میوه‌های تنظیم بازار، تصریح کرد: امسال هیچ میوه‌ای با تعرفه و قیمت‌های بالا در بازار شب یلدا وجود ندارد و اتحادیه با معرفی واحدهای صنفی خاص، طرح ویژه‌ای برای دسترسی آسان مردم به میوه‌های با قیمت حداقل ۱۰ تا ۲۰ درصد کمتر از سایر نقاط شهر اجرا کرده است. هدف از این اقدام، رعایت عقل و انصاف و حمایت از معیشت مردم است.

رئیس اتحادیه میوه و تره بار شیراز افزود: امسال با توجه به فراوانی میوه، قیمت‌ها نسبت به سال گذشته بین ۵۰ تا ۷۰ درصد افزایش یافته است. به عنوان مثال قیمت مرغوب میوه‌هایی مانند انار که سال قبل ۷۰ هزار تومان بود، امسال بین ۱۵۰ تا ۱۷۰ هزار تومان است و برای یک مهمانی ۱۰ نفره، هزینه میوه بالای ۳ میلیون تومان برآورد می‌شود.

وی تاکید کرد: این افزایش قیمت‌ها باعث شده فروش واحدهای صنفی نسبت به سال گذشته حدود ۵۰ درصد کاهش یابد.

رضایی در ادامه به نوع خرید مردم اشاره کرد و گفت: در مناطق مختلف شهر، مردم بیشتر به خرید میوه‌های سنتی شب یلدا مانند انار، سیب و لبو تمایل دارند و تنها قشر محدودی توان خرید میوه‌هایی مانند آناناس یا نارگیل را دارد.

رئیس اتحادیه میوه و تره بار شیراز اضافه کرد: با توجه به شرایط اقتصادی، بسیاری از خانواده‌ها قادر به برگزاری مهمانی شب یلدا همانند سال‌های گذشته نیستند و اقبال عمومی نسبت به خرید کاهش یافته است.

وی در پایان از همه واحدهای صنفی خواست در این ایام با رعایت حد و انصاف و ارائه تخفیفات مناسب، به معیشت مردم توجه کنند و تاکید کرد؛ بازرسی ویژه‌ای برای نظارت بر این موضوع در سطح شهر انجام خواهد شد تا مردم بتوانند شب یلدای شادی را در کنار خانواده‌های خود تجربه کنند.

منبع: ایلنا