وقتی تونل‌ها با پول مردم ساخته شده، عوارض مجدد ضرورتی ندارد

شورای شهر پنجم شهر تهران در حالی در آستانه دو ساله شدن است که در این مدت چندین شهردار را انتخاب کرده و بابت برخی برنامه‌ها مورد انتقاد قرار گرفته است. یکی از رویکردهای کلی حاکم بر سیاست‌های دوره جدید شورای شهر، تامین منابع پایدار برای شهرداری تهران است. تا اینجای کار گویا هیچ مشکلی وجود ندارد، مشکل از زمانی آغاز می‌شود که شورای شهر و شهرداری تهران تنها راه تامین منابع مالی پایدار را در جیب شهروندان تهرانی می‌بینند.

به گزارش تجارت‌نیوز، از زمان روی کار آمدن دور جدید شورای شهر و مدیران جدید شهرداری، هر چند وقت یکبار بحث‌هایی در خصوص گران کردن خدمات شهری مطرح می‌شود. موارد مختلفی مانند پرداخت عوارض در اتوبان‌ها، افزایش چند برابری قیمت بلیت و حتی پولی کردن استفاده از پارک‌ها و مراکز تفریحی از جمله این بحث‌ها بوده است. اما پولی کردن تونل‌های شهر تهران ، تازه‌ترین و داغ‌ترین بحث مطرح شده از جانب بهشت‌نشینان بوده است.

گویا داستان از این قرار است که معاونت حمل‌و‌نقل شهرداری تهران به دنبال ارائه پیش‌نویس لایحه‌ای به شهرداری است که بر اساس آن عبور و مرور از برخی تونل‌های شهر تهران منوط به پرداخت عوارض خواهد بود. طبق لایحه مذکور تونل‌های مختلف شهر تهران شامل نیایش، رسالت، توحید، شهدای غزه، امیرکبیر و اتوبان صدر مشمول دریافت عوارض خواهند شد.

هر چند روابط عمومی شهرداری به دنبال انتشار این خبر اظهار کرد که طرح مذکور هنوز به تصویب شهرداری نرسیده و طرحی که برخلاف مصالح شهر و منافع شهروندان باشد، اجرا نمی‌شود، اما به نظر می‌رسد احتمال اجرایی شدن آن نیز دور از انتظار نیست. برخی از کارشناسان با دفاع از چنین طرح‌هایی، اعتقاد دارند که شهروندان هر شهر باید هزینه اداره آن شهر را نیز پرداخت کنند. در مقابل برخی دیگر چنین نظری را رد می‌کنند و به طرح‌هایی مانند پولی شدن تونل‌ها و بزرگراه‌ها انتقاد می‌کنند.

کرامت‌الله زیاری، استاد دانشگاه تهران و کارشناس برنامه‌ریزی شهری در گفتگو با تجارت‌نیوز، ضمن انتقاد از پیشنهاد پولی شدن تونل‌ها، اعتقاد دارد که راه‌های فراوانی برای تامین منابع مالی پایدار شهرداری وجود دارد و گرفتن پول از مردم صرفا تنها راه آن نیست.

زیاری در خصوص مخالفت خود با پولی شدن تونل‌های شهر تهران می‌گوید: در اکثر کشورهای دنیا این بخش خصوصی است که در شهرها تونل یا بزرگراه می‌سازد. سپس بعد از ساخت آن مالیات می‌گیرند. اما وقتی در کشور ما شهرداری از طریق عوارض نوسازی و مالیات مردم اقدام به ساختن تونل و بزرگراه می‌کند، آن وقت دیگر ضرورتی ندارد که از مردم پول گرفته شود. اگر این تونل‌ها را بخش خصوصی ساخته بود آن وقت گرفتن عوارض نیز منطقی بود. این در حالی است که اینها با پول مردم ساخته شده است.

وی ادامه می‌دهد: درست است که اکنون شهرداری در بحث منابع درآمدی ضعیف بوده و 58 هزار میلیارد تومان بدهکار است، اما به لحاظ کارشناسی معقول نیست که عوارض بزرگراه را از مردم بگیرند. چرا که همان طور گفتم این بزرگراه‎ها با پول مردم ساخته شده است. بهتر است که شهرداری تهران یک کار کارشناسی در این خصوص انجام دهد. چون مردم دیگر توانی برای پرداختن این‌گونه پول‌ها ندارند. در واقع شرایط اجتماعی و اقتصادی جامعه نیز برای این کار آماده نیست.

زیاری می‌افزاید: در بحث تامین منابع مالی کارشناسان مختلفی کار کرده‌اند، راه‌های مختلفی برای تامین منابع مالی شهرداری‌ها وجود دارد، به‌طوری که کمترین فشار به آحاد جامعه وارد شود. اما چنین طرح‌هایی که اکنون در شهرداری تهران مطرح می‌شود، بیشترین فشارش بر روی مردم است.

این استاد دانشگاه می‌افزاید: در گذشته حدود 80 درصد از درآمد شهرداری تهران از طریق فروش تراکم بود که اکنون مقداری کم شده است. باید این نوع درآمدها به یک سری روش‌های پایدار دیگر صورت بگیرد و تراکم‌فروشی پایان یابد. تجربه جهانی در بسیاری از کشورها در این خصوص وجود دارد که استقراض یکی از آنها است. ما باید توجه کنیم که شهری مانند تهران شرایط اجتماعی و اقتصادی خاص خودش را دارد و باید این نکته را در نظر بگیریم.

وی با اشاره به اینکه تهران اکنون به یک شهر رانتیر تبدیل شده است، می‌گوید: در بحث درآمدهای پایدار باید تمام تلاشمان را بکنیم که کمترین فشار به مردم تحمیل شود، نه آنکه بیشترین فشار را آنها تحمل کنند. ما باید به سمتی برویم که مالیات و عوارض از گروه‌های برخوردار جامعه بیشتر گرفته شود. در حالی که در کشور ما کاملا برعکس است. به‌گونه‌ای که اکنون می‌بینیم از کارگران و کارمندان مالیات کامل گرفته می‌شود، اما از بسیاری از گروه‌های برخوردار جامعه مالیات و عوارض گرفته نمی‌شود.