استقبال چین از گاز طبیعی روسیه / رویای ترامپ زیر آب‌ها دفن شد!

به گزارش تجارت نیوز، تحولی جالب در اواخر تابستان رخ داد: روسیه و چین روابط خود در حوزه انرژی را عمیق‌تر کردند، نه برای دلایل اقتصادی بلکه بیشتر به دلایل ژئوپلیتیکی. پیامدهای این موضوع، نه برای بازارهای انرژی بلکه برای روابط بین‌الملل، به ویژه برای چین، اندکی برای روسیه و به شکلی برجسته برای ایالات متحده می‌تواند قابل تامل باشد زیرا «دوستی بدون محدودیت» میان پکن و مسکو اکنون به شکلی باشکوه تحکیم و برای دهه‌ها تثبیت شده است.

اهرم چین در رقابت با آمریکا

کاری که چین از اواخر ماه آگوست آغاز کرد، دریافت محموله‌های گاز طبیعی مایع (LNG) از روسیه در یک بندر ناشناخته بود. این امر، همراه با اعلامیه‌ای مبنی بر اینکه روسیه صادرات گاز خود از طریق خطوط لوله به چین را به طور چشمگیری افزایش خواهد داد، شامل ساخت خط لوله معروف «قدرت سیبری ۲» بود که هرگز به طور واقعی نهایی نشد، اما همین گزاره نشان داد که محور روسیه-چین اکنون محکم‌تر از همیشه است و برای مدتی در این وضعیت خواهد ماند. ارسال محموله‌های گاز مایع طبیعی توسط مسکو در این بازه زمانی موضوعی است جنجالی زیرا ماحصل پروژه‌ای روسی به نام «آرکتیک LNG 2» است که به دلیل تحریم‌های ایالات متحده به شدت آسیب دیده و از زمان تکمیلش در دو سال پیش نتوانسته حتی یک مولکول گاز تحویل دهد.

بی‌دلیل نیست دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری ایالات متحده از هند به دلیل خرید انرژی روسی انتقاد کرده است. او همچنین تلاش کرده و تا حدی موفق شده که اروپا را به ترک این عادت وادار کند. اما چین ظاهرا قادر به ارائه یک خط اعتباری به پروژه‌های انرژی روسی است. تاکنون، حداقل هفت تانکر پر از گاز تحریمی روسی به یک بندر چینی وارد شده‌اند. تحلیلگران خرید این حجم گاز را به‌عنوان آزمودن تمایل ایالات متحده برای اجرای تحریم‌های ثانویه علیه صادرات انرژی روسیه قلمداد می‌کنند، حتی اگر به معنی درگیری با یک رقیب قدرتمند باشد.

جک هرندن، از مرکز تحلیل سیاست‌های اروپایی در واشنگتن در این باره به فارین پالسی گفت: «چین ظاهرا کارت آزادسازی انرژی‌های روسیه از زندانی که غرب ساخته را در اختیار دارد. ظاهرا پکن به این باور رسیده که در موضع قدرتمندتری قرار دارد زیرا ترامپ به دنبال یک توافق تجاری است، بنابراین رهبران چین فکر می‌کنند که آمریکا می‌تواند تا مدتی از این موضوع چشم‌پوشی کند.»

بازی انتخابی چین

این حجم از گاز فعلا تمام چیزی است که چین توانسته از خطوط لوله روس‌ها در قطب شمال دریافت کند. به باور ناظران زمستان و کمبود تانکرهای LNG روسی با کلاس یخ‌شکن شاید موجب شده تا مراودات تجاری دو کشور در این محدوده باقی بماند. اگر این محموله‌ها از بهار آینده به صورت منظم ادامه پیدا کنند، و به‌ویژه اگر به بندرهای بیشتری به غیر از بندر واقع در جنوب قرار باشد قربانی این بازی شوند. به باور میخال میادن، رئیس برنامه انرژی چین فعال در موسسه مطالعات انرژی آکسفورد همین گزاره می‌تواند بسیار قابل تامل باشد.

به گفته او، امروز سوال این است، چرا تاکنون هیچ تحریمی از سوی ایالات متحده اعمال نشده است. حجم گاز مایع ارسالی زیاد نیست، اما فعلا پکن ناقض تحریم‌های ایالات متحده است و نشان از چرخش 360 درجه‌ای این کشور دارد؛ بازیگری که تا به امروز رویکرد محتاطانه‌ای داشته و دارد. گروهی مدعی‌اند با توجه به برنامه‌های جدید خطوط لوله که گاز ارزان را برای سال‌ها به چین با ارز یوان و روبل ارسال خواهد کرد، ظاهرا چین در حال تقویت موقعیت خود است. از همین رو یکی از کارشناسان که نخواست نامش فاش شود مدعی است: «دریافت گاز تحریمی روسیه یک بازی انتخابی است و اگر اتفاق بیفتد، قدرت سیبری ۲، بخشی از تامین گاز چین را عهده‌دار خواهد شد و بدین طریق انرژی‌اش را از فشار اعمالی بازارهای جهانی، قیمت‌های جهانی و ارزهای خارجی مصون می‌سازد.»

رویای روسیه به کابوس بدل می‌شود!

چین از فوریه به دلیل جنگ تجاری گاز طبیعی ایالات متحده را خریداری نکرده اما روابط عمیق‌ترش با روسیه نباید مساله بزرگی برای صنعتی باشد که ترامپ امیدوار است طبق چارچوب تجاری خود با اتحادیه اروپا تقویت شود. با این همه نکته قابل تامل برای ترامپ این است که روسیه در نهایت خریدار جدیدی برای بخشی از گاز طبیعی‌اش پیدا کرده است، گزاره‌ای که کمک بزرگی به این کشور محسوب می‌شود به ویژه اکنون که اروپا کمی جدی‌تر به فکر قطع وابستگی از خرید گاز روسی است و دوستان روسیه مانند مجارستان نیز گام‌هایی برای تنوع درحوزه واردات انرژی برداشته‌اند.

هنوز مشخص نیست که آیا حجم محدود خریدهای LNG چین از روسیه کافی خواهد بود تا رویای روسیه درباره صادرات گاز به دریا را محقق کند یا نه. در این میان اعلامیه‌های خطوط لوله، هر چند سال‌ها پیش پیش‌بینی شدند نیز جالب هستند. روسیه میزان گازی را که از طریق خطوط لوله موجود به چین ارسال می‌کند، با تکمیل «قدرت سیبری 2» افزایش خواهد داد؛ رخدادی که موفقیتی برای مسکو است. اما تعامل حول محور انرژی با چین تمام مشکلات روسیه را حل نمی‌کند. گسترش خطوط لوله سیبری تنها گازی را که پیشتر برای آسیا تخصیص داده شده، منتقل می‌کند. آن چیزی که به یک بازار جدید نیاز داشت، گاز سیبری غربی بود که اروپایی‌ها دیگر خریداری نمی‌کنند (و گاز قطب شمال که هیچ‌کس خواهان آن نیست).

با این حال تنها نقطه ضعف موجود از دیدگاه روسیه این است که چین همیشه خواهان معامله‌ای سخت است و قیمت گاز لوله‌ای تقریبا تخفیف خورده خواهد بود و به شکلی منعطف‌تری در اختیارش قرار خواهد گرفت. به باور کارشناسان، چرخش روسیه به شرق مدت‌ها پیش قابل پیش‌بینی بود زیرا رهبران این کشور می‌دانستند که تقاضای اروپا کاهش خواهد یافت. هر چند حمله به اوکراین این روند را تسریع کرد. اما شاید گزاره‌ای که که روسیه بدان امیدوار است این است که قدرت سیبری ۲ نجات‌دهنده باشد. چین تنها بازار است، بنابراین این بهترین چیزی است که می‌توانند داشته باشند.

در این میان یکی از مسائلی که در مورد معاملات انرژی جدید چین جلب توجه می‌کند این است که این بازیگر درصدد است تا تنوع انرژی را با وابستگی به انرژی مبادله کند. از همین‌‍رو براساس محاسبات انجام شده، چین ممکن است ۴۰ درصد از گاز خود را از یک منبع واحد یعنی روسیه دریافت کند. البته با این پیش‌فرض که پکن تصور می‌کند در موقعیتی برتر قرار دارد و از همین رو به جای نیاز به انرژی روس‌ها صرفا خواهان تنوع‌بخشی به منابعش است.

به‌طور کلی، معاملات انرژی، نشست سپتامبر میان روسای‌جمهوری دو کشور چین و روسیه، همکاری بیشتر دو بازیگر در سازمان همکاری شانگهای، و روابط دوستانه میان آنها که به واسطه عضویت‌شان در گروه بریکس تجسم یافته هم نشان از اتحاد بزرگ‌تر، هرچند نابرابر است. هرچه امیدهای ترامپ برای اجرای «کیسینجر معکوس» و استفاده از روابط نزدیک‌تر با روسیه برای منزوی کردن چین ظاهرا شکست خورده و زیر هزاران مایل لوله و چند تانکر دفن شده است. از همین‌رو ظاهرا چینی‌ها بیشتر از همیشه آماده‌اند به حمایت از روسیه پایبند باشند تا به روابط تجاری‌شان با آمریکا.