بازی تعرفه‌ای ترامپ بازگشت تولیدکنندگان چینی به جنوب شرق آسیا را تسریع کرد

به گزارش تجارت نیوز، تولیدکنندگان چینی به دنبال بازنگری در برنامه‌ریزی‌های خود برای سرمایه‌گذاری در کارخانه‌های برون‌مرزی هستند؛ زیرا تعرفه‌های جدید ایالات متحده بر کشورهای جایگزین و محدودیت‌های جدید برای «ترانشیپمنت» (ارسال کالا از چین از طریق کشورهای ثالث) باعث بازاندیشی گسترده در زنجیره تامین آسیایی شده است.

چشم‌انداز شرق آسیا زیر سایه تعرفه‌های ترامپ

در سال‌های اخیر، تولیدکنندگان میلیاردها دلار در جنوب‌شرق آسیا سرمایه‌گذاری کرده‌اند تا در قالب راهبرد «چین به‌علاوه یک» (China Plus One) از آسیب‌های ناشی از جنگ تجاری نخست دونالد ترامپ با پکن بکاهند. اما اکنون، در حالی که ایالات متحده در جریان مذاکرات تجاری با چین، تعرفه‌های اضافه بر کالاهای چینی را به ۳۰ درصد کاهش داده، تعرفه‌هایی بین ۱۰ تا ۴۰ درصد بر دیگر کشورهای منطقه وضع کرده است.

در مجموع، تعرفه‌ها بر کشورهای جنوب‌شرق آسیا هنوز کمتر از میانگین تعرفه‌های کالاهای چینی است (از جمله تعرفه‌های پایه و تعرفه‌های محصول‌محور)، اما موج جدید تعرفه‌های اعمالی از سوی ترامپ، چشم‌انداز تجاری منطقه را دگرگون کرده، حاشیه سود تولیدکنندگان را کاهش داده و انگیزه جابه‌جایی تولید از چین را تضعیف کرده است.

در تازه‌ترین موج تعرفه‌ها که پنج‌شنبه گذشته اعلام شد، بر تمام کالاهایی که از چین و از طریق کشورهای ثالث به آمریکا صادر می‌شوند، تعرفه ۴۰ درصدی وضع شد؛ اقدامی که تردیدها نسبت به صرفه‌مندی سرمایه‌گذاری خارجی چین را افزایش داده است.در همین راستا لوئیز لو، اقتصاددان آسیایی فعال در موسسه آکسفورد اکونومیکس به فاینششال تایمز گفت: «راهبرد چین با فشار زیادی مواجه خواهد شد. برخی شرکت‌ها به دنبال پایگاه‌های جدید تولید در خارج از منطقه خواهند رفت، اما بسیاری نیز به چین بازمی‌گردند. هزینه اولیه برای ورود به بازارهای جدید، بسیار بالا خواهد بود.»

فرصت بی‌بدیل برای چین

برخی شرکت‌های چینی که پس از اعمال تعرفه‌های ۱۴۵ درصدی ترامپ بر کالاهای چینی اقدام به سرمایه‌گذاری خارجی کرده بودند، اکنون خود را در موقعیتی ناپایدار می‌بینند. لین سی‌جی، نماینده شرکت کفش‌سازی Minyuan در استان فوجیان، در این باره خاطر نشان کرد: «سیاست تعرفه‌ای داخلی آمریکا نامشخص بود و اغلب مشتریان آمریکایی ما اصرار داشتند که سفارش‌ها به جنوب‌شرق آسیا منتقل شود.»

این شرکت امسال کارخانه بزرگ‌تری در کامبوج افتتاح کرد. او افزود: «اما به‌دلیل تعرفه‌های جدید، مشتریانی که هنوز سفارش نداده‌اند در تصمیم‌گیری برای خرید از کامبوج مردد هستند.» این نگرانی به خریداران نیز سرایت کرده است.

ریچارد لاب، مدیرعامل شرکت Dragon Sourcing بلژیکی، گفت: «هفته اول، مشتریان آمریکایی در جستجوی تامین‌کننده‌های جدید در جنوب‌شرق آسیا دچار وحشت شدند، اما اکنون بسیاری ترجیح می‌دهند تا مشخص‌شدن شرایط، همچنان از چین خرید کنند.»

او افزود: «اگر تفاوت تعرفه بین چین و کشورهای جایگزین ناچیز باشد—مثلاً ۳۰ درصد برای چین و ۲۰ درصد برای مکزیک—هیچ شرکتی تولید را جابجا نمی‌کند».

ترامپ پنج‌شنبه اعلام کرد که تعرفه ۲۵ درصدی موقتی بر مکزیک را به مدت ۹۰ روز دیگر تمدید کرده است. همچنین، ایالات متحده و چین هفته گذشته دو روز در استکهلم مذاکره کردند؛ رایزنی‌هایی که از سوی هر دو طرف «سازنده» توصیف شد. در جنوب‌شرق آسیا، ترامپ مجموعه‌ای از تعرفه‌های متقابل (reciprocal tariffs) وضع کرده: از ۱۰ درصد برای سنگاپور تا ۴۰ درصد برای میانمار و لائوس. کشورهای کامبوج، اندونزی، مالزی، تایلند و فیلیپین مشمول تعرفه ۱۹ درصدی شدند. در مورد ویتنام، که از بزرگ‌ترین ذی‌نفعان سرمایه‌گذاری راهبردی چین + یک بوده، تعرفه ۲۰ درصدی اعمال شده است.

ورا لی، متخصص فروش شرکت Quanzhou Viition Gifts که در حوزه نورپردازی و هدایا فعالیت دارد و در کامبوج و فوجیان تولید می‌کند، گفت: «تعرفه ۱۹ درصدی هنوز هم اندکی مزیت رقابتی برای کارخانه‌های کامبوجی حفظ کرده، اما اکنون رقابت با تولیدکنندگان ویتنامی بسیار نزدیک شده است.» او افزود: «اکنون تمرکز ما روی ویتنام است؛ آن‌ها رقیب ما هستند».

ترکش تعرفه‌ها

برایانت چن، رئیس شرکت اسباب‌بازی و الکترونیکی Wynnewood مستقر در هنگ‌کنگ، گفت: شرکتش در حال مذاکره برای انتقال بخشی از سفارشات از کارخانه دونگ‌گوان به اندونزی است تا زنجیره تامین خود را از ریسک‌ها دور کند. اما او هشدار داد که مزایای این انتقال در حال کاهش است؛ چرا که هنوز بخش عمده‌ای از قطعات باید از چین ارسال شود، و با توجه به تعرفه‌های ترانشیپمنت، مجبور خواهند شد فرایندهای بیشتری از تولید را به اندونزی منتقل کنند، که هزینه‌ها را به‌شدت افزایش می‌دهد؛ در حالی که مشتریان انتظار دارند تولیدکننده بخشی از هزینه‌های تعرفه‌ها را تقبل کند. او گفت: «باخت دوطرفه است؛ هم در چین ضرر می‌دهیم، هم در کشور جایگزین.»

با این حال، در صنایعی مانند منسوجات و پارچه‌های پیشرفته، این تعرفه‌ها تاثیر چندانی نخواهند داشت، زیرا به گفته ناوین جها، مدیر یکی از شرکت‌های تامین در استان ژجیانگ، فناوری تولید در چین بی‌رقیب است. او گفت: «هیچ کشوری چیزی مشابه چین ارائه نمی‌دهد.» برخی تولیدکنندگان چینی که در جریان نخستین موج تعرفه‌ها در زمان ترامپ از انتقال صرف‌نظر کردند، اکنون احساس پیروزی می‌کنند.

ژائو فن، مالک چهار کارخانه اسباب‌بازی در دونگ‌گوان، گفت که بسیاری از همتایانش به ویتنام رفتند اما «حالا همه پشیمان شده‌اند». افزایش هزینه‌های ملک، نیروی کار کمتر کارآمد و تعرفه‌های بالاتر هزینه تولید در این کشورها را بیشتر کرده است.

او افزود: «در مورد کالاهای ارزان‌قیمت، تعرفه‌های افزوده آمریکا در عمل ناچیز هستند و تقاضای خریداران آمریکایی کاهش نیافته است. برای کالاهای ما، اساسا انگار هیچ افزایش مالیاتی اتفاق نیفتاده. به‌نظر می‌رسد آمریکا نسبت به چین برخورد دوستانه‌ای دارد.»

آدام فازاکرلی، مدیر عملیات شرکت آمریکایی Lay N’ Go که محصولات خانگی تولید می‌کند، گفت که امسال سفارش‌هایی را به کامبوج منتقل کرده اما انعطاف‌پذیری، کارایی و سهولت لجستیک را قربانی کرده است. او گفت: «برای سفارش بعدی، به اختلاف تعرفه نگاه می‌کنم؛ اگر اختلاف جزیی باشد، در چین تولید می‌کنیم.»