بحران 80 هزار میلیارد تومانی وام ازدواج و فرزندآوری/ بودجه هم برای جبران کسری بانک‌ها کم آورد!

به گزارش تجارت نیوز، بانک مرکزی هفته گذشته جدیدترین گزارش از پرداخت وام ازدواج و فرزندآوری در سال 1404 را منتشر کرد که بر اساس آن، شبکه بانکی ایران از ابتدای سال جاری تا 15 مهرماه، بیش از 136 هزار میلیارد تومان تسهیلات ازدواج و فرزندآوری به بیش از 602 هزار متقاضی پرداخت کرد. همچنین بررسی‌ها نشان می‌دهد که عملکرد بانک‌ها در زمینه پرداخت وام ازدواج 11 درصد و در پرداخت تسهیلات فرزندآوری 10 درصد بیشتر از دوره مشابه سال قبل بوده است.

با وجود این، بررسی‌ها حاکی از آن هستند که بهبود عملکرد بانک‌ها در پرداخت وام ازدواج و فرزندآوری کفاف تقاضای شدید برای این تسهیلات را نداده و بانک‌ها با صفی میلیونی از متقاضیان تسهیلات ازدواج و فرزند مواجه هستند؛ اما آیا منابع در نظر گرفته شده در بودجه 1404 برای تامین وام متقاضیان در صف کافی است؟

آمار پرداخت وام ازدواج و فرزندآوری در 6 ماهه 1404

بر اساس آمار بانک مرکزی در 6 ماهه 1404 بانک‌ها به 391 هزار و 858 نفر از متقاضیان، بیش از 97 هزار و 811 میلیارد تومان وام ازدواج پرداخت کردند. به این ترتیب، میانگین مبلغ وام ازدواج پرداخت شده به هر فرد، معادل 335 میلیون تومان بود.

از سوی دیگر، طی همین مدت 240 هزار و 661 نفر از واجدان شرایط وام فرزندآوری، بیش از 21 هزار و 950 میلیارد تومان تسهیلات از بانک‌ها دریافت کردند که میانگین مبلغ دریافتی هر یک از آنها به 91 میلیون تومان می‌رسید.

صفر کردن صف وام ازدواج و فرزندآوری چقدر منابع نیاز دارد؟

بخش دیگری از گزارش بانک مرکزی به صف دریافت تسهیلات ازدواج و فرزندآوری اختصاص دارد که بر اساس آن در پایان شهریورماه امسال، 541 هزار و 215 نفر در صف وام ازدواج و 534 هزار و 623 نفر در صف وام فرزندآوری حضور داشتند.

محاسبات نشان می‌دهند حتی اگر بر فرض محال، تا پایان سال 1404 هیچ متقاضی جدیدی به فهرست انتظار وام ازدواج و فرزندآوری اضافه نشود، بانک‌ها برای صفر کردن صف وام ازدواج به 181 هزار و 378 میلیارد تومان منابع نیاز دارند و جمع کردن صف وام فرزندآوری نیز نیازمند بیش از 48 هزار و 761 میلیارد تومان منابع است.

کسری 80 هزار میلیارد تومانی بانک‌ها برای جمع کردن صف وام ازدواج و فرزندآوری

در شرایطی که محاسبات نشان می‌دهند که بانک‌ها برای صفر کردن صف وام ازدواج و فرزندآوری تا پایان سال به حدود 230 هزار میلیارد تومان منابع نیاز دارند، بررسی قانون بودجه 1404 حاکی از آن است که منابع در نظر گرفته شده برای پرداخت این تسهیلات بسیار کمتر از این مبلغ است.

بر اساس قانون بودجه سال 1404 بانک مرکزی موظف است حداقل 270 هزار میلیارد تومان برای پرداخت تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج، فرزندآوری و ودیعه، خرید یا ساخت مسکن اختصاص دهد. همچنین طبق آمارهای بانک مرکزی در 6 ماهه نخست امسال حدود 120 هزار میلیارد تومان وام ازدواج و فرزندآوری پرداخت شده است.

به این ترتیب تنها حدود 150 هزار میلیارد تومان از تکالیف پرداخت وام ازدواج و فرزندآوری بر دوش بانک‌ها باقی مانده و حتی با در نظر گرفتن فرض اضافه نشدن به متقاضیان این تسهیلات و نادیده گرفتن باقی تسهیلات تکلیفی بر دوش بانک‌ها، آنها برای صفر کردن صف وام ازدواج و فرزندآوری بیش از 80 هزار میلیارد تومان کسری منابع دارند.

زنگ خطر ناکارآمدی سیاست‌های حمایتی در حوزه ازدواج و فرزندآوری

به نظر می‌رسد تداوم صف‌های طولانی دریافت وام ازدواج و فرزندآوری بیش از آنکه ناشی از کم‌کاری شبکه بانکی باشد، ریشه در شکاف میان منابع تکلیف شده از سوی دولت و مجلس و حجم واقعی تقاضا دارد.

افزایش نرخ تورم و رشد هزینه‌های ازدواج و فرزندآوری موجب شده است تا شمار متقاضیان این تسهیلات در سال‌های اخیر به‌طور چشمگیری افزایش یابد اما از سوی دیگر، منابع قرض‌الحسنه بانک‌ها رشد متناسبی نداشته‌اند.

علاوه بر آن، الزام بانک‌ها به اجرای هم‌زمان چندین طرح تسهیلات تکلیفی، از جمله وام‌های مسکن و اشتغال، باعث فشار مضاعف بر منابع محدود آنها شده و روند پرداخت را کند کرده است. در نتیجه، صف‌های طولانی نه‌تنها نشانگر تقاضای فزاینده برای حمایت‌های مالی دولت هستند، بلکه از ناهماهنگی میان سیاست‌های تکلیفی و توان واقعی نظام بانکی حکایت دارند؛ وضعیتی که در صورت تداوم، می‌تواند کارآمدی سیاست‌های حمایتی در حوزه ازدواج و فرزندآوری را زیر سوال ببرد.

برای مطالعه بیشتر صفحه بانک و بیمه در تجارت‌نیوز را دنبال کنید.