شهرزاد زمانی 
«تجارت‌نیوز» گزارش می‌دهد:
الکتریسیته در اوج!/ سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های برق در سراسر جهان افزایش یافته است
سهام شرکت‌های تجهیزات برقی در اوج است و کشورها روز به روز سرمایه‌گذاری‌های خود را بر زیرساخت‌های برقی بیشتر می‌کنند؛ دلایل آن چیست و چه می‌شود اگر پیش‌بینی‌ها به واقعیت نپیوندند؟
در کارخانه Schneider Electric در Conselve ایتالیا، فضایی پر از هیجان و فعالیت به چشم می‌خورد. کارگران این شرکت تجهیزات برقی مشغول مونتاژ سیستم‌های پیشرفته خنک‌کننده برای مراکز داده‌ای هستند که توسعه هوش مصنوعی (AI) را پشتیبانی می‌کنند.
پانکاج شارما، یکی از مدیران این شرکت فرانسوی، در توضیح طراحی جدیدی که با همکاری غول تراشه‌سازی Nvidia توسعه داده شده است می‌گوید: «کلید کار، یکپارچگی بین شبکه و تراشه و تراشه با سیستم خنک‌کننده است.»
در سال گذشته، ارزش بازار Schneider بیش از یک‌سوم افزایش یافته و به حدود ۱۴۰ میلیارد دلار رسیده است. این شرکت تنها تولیدکننده تجهیزات برقی نیست که رونق یافته است. ارزش بازار Hitachi، یک شرکت بزرگ ژاپنی، از ابتدای سال ۲۰۲۲ سه برابر شده که بخشی از آن به دلیل گسترش سریع بخش تجهیزات برقی این شرکت است.
پس از یک سال سخت در ۲۰۲۳، که مشکلات در بخش توربین‌های بادی آن را تحت تأثیر قرار داد، شرکت آلمانی زیمنس (Siemens Energy) به لطف رشد سریع فروش در بخش فناوری شبکه، در سال گذشته ۳۰۰ درصد افزایش سهام خود را شاهد بود و حتی از سهام Nvidia نیز پیشی گرفت. کریستین بروچ، مدیرعامل این شرکت، می‌گوید: «الکتریسیته یک محرک کلیدی برای ماست.»
اسکات استرازیک، مدیرعامل GE Vernova که سال گذشته از شرکت مادر جدا شد، معتقد است ما در آستانه یک «ابرچرخه» هستیم. تقاضا برای همه چیز از ترانسفورماتورها و کلیدهای برق گرفته تا کابل‌های انتقال ولتاژ بالا به شدت افزایش یافته است. آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) تخمین می‌زند سرمایه‌گذاری جهانی در زیرساخت‌های شبکه برق در سال ۲۰۲۴ تقریباً به ۴۰۰ میلیارد دلار رسیده است، در حالی که این رقم در سال ۲۰۲۰ کمی بیش از ۳۰۰ میلیارد دلار بود و افتی که از سال ۲۰۱۷ به دلیل کاهش تقاضا در چین آغاز شده بود، معکوس شد. IEA پیش‌بینی می‌کند این سرمایه‌گذاری تا سال ۲۰۳۰ به حدود ۶۰۰ میلیارد دلار در سال خواهد رسید. اما چه چیزی باعث این افزایش شده است؟
کربن‌زدایی از تولید برق
یکی از عوامل اصلی این افزایش، کربن‌زدایی از تولید برق است. افزودن انرژی بادی و خورشیدی که اغلب در مکان‌های دورافتاده قرار دارند، نیازمند گسترش خطوط انتقال برق و سرمایه‌گذاری در سخت‌افزار و نرم‌افزار برای مدیریت نوسانات آنهاست. در بریتانیا، هدف دولت برای دستیابی به شبکه‌ای بدون کربن تا سال ۲۰۳۰، اپراتورهای شبکه را بر آن داشته تا پیشنهادهایی برای سرمایه‌گذاری به ارزش تقریباً ۱۰۰ میلیارد دلار طی پنج سال آینده ارائه دهند.
حتی در آمریکا، جایی که رئیس‌جمهور منتخب به تغییرات اقلیمی بدبین است، انتظار می‌رود سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر در سال‌های آینده به دلیل کاهندگی چشمگیر هزینه‌های انرژی خورشیدی و بادی، همچنان افزایش یابد.
تورم برقی!
عامل دوم، افزایش سهم برق در مصرف انرژی است. IEA پیش‌بینی می‌کند تقاضا برای برق، چه از منابع پاک و چه کربنی، در دهه آینده شش برابر سریع‌تر از انرژی کل افزایش خواهد یافت؛ چراکه برق سهم بیشتری از خودروها، سیستم‌های گرمایشی خانگی و فرایندهای صنعتی را تأمین می‌کند.
تنها در کالیفرنیا، تا سال ۲۰۳۵ حدود ۵۰ میلیارد دلار برای ارتقای توزیع برق مورد نیاز خواهد بود تا خودروهای برقی (EV) شارژ شوند. استرازیک از GE Vernova معتقد است این تغییر از «مولکول‌ها به الکترون‌ها» تازه آغاز شده است.
افزایش تقاضای کلی انرژی
نیازهای کلی انرژی در جهان نیز همچنان در حال افزایش است که عامل سوم در تقویت سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های برق به شمار می‌رود. رشد اقتصادی و افزایش استفاده از سیستم‌های تهویه مطبوع، تقاضا را در کشورهای در حال توسعه افزایش می‌دهد. گلدمن ساکس تخمین می‌زند شبکه برق هند طی سال‌های ۲۰۲۴ تا ۲۰۳۲ به ۱۰۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز خواهد داشت، صرفاً چون اقتصاد این کشور رشد می‌کند! ریستاد انرژی، یک شرکت مشاوره در زمینه انرژی، پیش‌بینی می‌کند سرمایه‌گذاری سالانه در شبکه برق چین از حدود ۱۰۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۴ به بیش از ۱۵۰ میلیارد دلار تا سال ۲۰۳۰ افزایش خواهد یافت.
تقاضای فناوری و مراکز داده
هزینه‌های شرکت‌های فناوری در زمینه هوش مصنوعی نیز به افزایش تقاضای انرژی کمک می‌کند و این امر به سرمایه‌گذاری بیشتر در برق منجر می‌شود. برخی از مراکز داده اکنون به اندازه یک نیروگاه هسته‌ای انرژی مصرف می‌کنند که اپراتورهای شبکه را مجبور به ارتقای ترانسفورماتورها، خطوط برق و تجهیزات کنترل می‌کند.
برای پاسخ به رشد مراکز داده، شرکت برق توکیو، بزرگ‌ترین شرکت برق ژاپن، قصد دارد تا سال ۲۰۲۷ بیش از سه میلیارد دلار در زیرساخت‌های خود سرمایه‌گذاری کند. رونق مراکز داده همچنین باعث افزایش هزینه‌های توسعه‌دهندگان برای تجهیزات خنک‌کننده و سایر تجهیزات برقی جانبی شده است.
تقویت شبکه برای مقابله با بلایای طبیعی
آخرین عامل، تقویت شبکه برای مقابله با بلایای طبیعی است. حوادث شدید آب‌وهوایی، از جمله طوفان‌ها و آتش‌سوزی‌های مرگبار مانند آتش‌سوزی اخیر در لس‌آنجلس، رو به افزایش است. این حوادث در سال ۲۰۲۳ بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار خسارت در سراسر جهان وارد کردند که تنها نیمی از آن را بیمه پوشش داد.
ماه گذشته، وزارت انرژی آمریکا ضمانت وامی به ارزش ۱۵ میلیارد دلار به PG&E، یکی از شرکت‌های برق کالیفرنیا که در سال‌های اخیر به شدت تحت تأثیر آتش‌سوزی‌ها قرار گرفته، ارائه داد تا به تقویت زیرساخت‌های خود کمک کند. در بسیاری از کشورهای ثروتمند، شبکه‌های برق قدیمی و فرسوده هستند. در اروپا، میانگین عمر زیرساخت‌ها بیش از ۴۰ سال است. بروچ از Siemens Energy می‌گوید: «زیرساخت‌های شبکه برای مقاومت طراحی نشده بودند، بلکه برای انتقال برق طراحی شده بودند.»
چالش‌ها و نگرانی‌های فعلی
با افزایش سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های شبکه، گلوگاه‌های مختلفی در زنجیره تأمین پدید آمده است. وود مکنزی، یک شرکت مشاوره در زمینه انرژی، تخمین می‌زند کمبود جهانی ترانسفورماتورها باعث افزایش ۶۰ تا ۸۰ درصدی قیمت‌ها از سال ۲۰۲۰ شده و زمان انتظار را به بیش از پنج سال افزایش داده است. این موضوع باعث افزایش هزینه‌های سرمایه‌ای و نوآوری در میان تأمین‌کنندگان شده است. بروچ می‌گوید شرکت او در حال سرمایه‌گذاری بی‌سابقه‌ای برای مقابله با سفارش‌های معوقه‌ای است که اکنون از ۱۲۰ میلیارد یورو (۱۲۴ میلیارد دلار) فراتر رفته است. GE Vernova که سفارش‌های معوقه‌اش به ۴۲ میلیارد دلار رسیده، اعلام کرده تا سال ۲۰۲۸ مبلغ ۹ میلیارد دلار هزینه سرمایه‌ای و همچنین در بخش تحقیق و توسعه سرمایه‌گذاری خواهد کرد. بخش انرژی هیتاچی (Hitachi) نیز که سفارش‌های معوقه قابل توجهی دارد، طی سه سال گذشته سه میلیارد دلار برای افزایش تولید سرمایه‌گذاری کرده و قصد دارد تا سال ۲۰۲۷ مبلغ ۶ میلیارد دلار دیگر، از جمله ۱.۵ میلیارد دلار برای ترانسفورماتورها هزینه کند.
اگر ابرچرخه برق به واقعیت نپیوندد، افزایش ظرفیت تولید ممکن است این شرکت‌ها را در معرض خطر قرار دهد. رشد فروش خودروهای برقی در بسیاری از کشورهای ثروتمند کند شده است. رونق هوش مصنوعی نیز ممکن است به رکود تبدیل شود. برای اطمینان دادن به سهامداران، آندریاس شیرن‌بک، مدیرعامل بخش انرژی هیتاچی، می‌گوید شرکت او مشتریان بزرگ را وادار به رزرو ظرفیت با پیش‌پرداخت کرده و از سفارش‌های اختصاصی به قراردادهای چارچوبی با طراحی‌های استاندارد تغییر جهت داده است. این اقدامات، درآمد آینده را قابل اعتمادتر و گسترش ظرفیت تولید را کم‌ریسک‌تر می‌کند.
فعلاً هزینه‌ها برای زیرساخت‌های برق هیچ علامتی از کاهش نشان نمی‌دهند، زیرا اپراتورهای شبکه با افزایش مصرف برق، تغییر در ترکیب تولید و زیرساخت‌های فرسوده دست‌وپنجه نرم می‌کنند. بروچ پیش‌بینی می‌کند این فشارها تنها به افزایش ادامه خواهند داد. او می‌گوید: «به همین دلیل است که ما خوش‌بین هستیم.»
نظرات