ناترازی انرژی و تعطیلی صنایع، اقتصاد ایران را با خسارتی روبهرو کردهاند که حتی جنگ هم نتوانسته بود وارد کند. برآوردها نشان میدهد هر روز تعطیلی سراسری حدود ۷۰۰۰ میلیارد تومان زیان به کشور تحمیل میکند و افت ۳۰ درصدی تولید در صنایع فولاد، سیمان و پتروشیمی، زنجیره تولید را از معدن تا صادرات مختل کرده است.
عضو انجمن تولیدکنندگان فولاد، با اشاره به تاثیر قطعی برق و ماده ۴ قانون مانعزدایی بر کاهش محسوس تولید فولاد در تابستان، تاکید کرد افت بازار سهام ناشی از شرایط اقتصاد و بحران انرژی است و سازمان بورس نقشی در ریزش بازار ندارد.
با تغییر نظام تعرفهگذاری برق در سال 1403، تقسیمبندی صنایع و تعرفه برق آنها دگرگون شد، اما با بررسیهای انجام شده مشخص شد که ارتباط معناداری میان شاخصهای تعیین شده در قانون (سهم درآمد محصولات صادراتی صنایع، شدت انرژی صنایع و سهم هزینه برق در قیمت تمام شده محصولات) و تعرفههای تعیین شده برای صنایع مشاهده نمیشود. در این میان تفاوت چشمگیری میان صنایع سیمانی و فلزات اساسی وجود دارد.
با تشدید کمبود گازوئیل برای ژنراتورهای صنایع، نامهای از سوی وزیر صمت به وزیر نفت مبنی بر افزایش 20درصدی سهمیه سوخت صنایع ارسال شد. در همین زمینه باید گفت با سیاستهای اشتباه وزارت نیرو مبنی بر محدودیت برق صنایع و اجبار آنها به خرید ژنراتور یا تامین برق توسط خودشان، کمبود سوخت در کشور تشدید میشود.
با تشدید بحران برق در تابستان سال جاری، قطعی برق شهرکهای صنعتی به سه روز در هفته رسید. این موضوع که منجر به کاهش تولید صنایع میشود، مشکلات بزرگی را برای صنعتگران شهرکهای صنعتی به وجود آورده است. در همین زمینه برخی شهرکهای صنعتی نسبت به بیبرقی موجود اعتراض کردهاند.
معاون صنایع عمومی وزارت صمت، از درخواست صنعتگران برای تمدید مهلت تأمین ریالی تخصیص ارز از ۳۰ روز به دو ماه خبر داد و تأکید کرد مشکلات بازار، رکود، نابسامانی ارتباط سامانههای دولت و همچنین قطعی برق موجب فشار مضاعف بر بنگاهها شده است.
وزارت نیرو اخیرا فولادسازان را مجبور به امضای توافقی برای واگذاری برق تولیدی خود کرده است. این تصمیم میتواند آثار گستردهای بر تولید فولاد، سودسازی، ارزآوری و حتی معاملات بورسی این شرکتها داشته باشد. ولید هلالات، کارشناس ارشد بازار سرمایه در گفتوگو با تجارتنیوز با اشاره به این نکته اظهار کرد: «شرکتهای تولیدی ما امروز به گروگان سیاستهای نادرست تبدیل شدهاند؛ از یک سو مجبور به سرمایهگذاریهای میلیاردی در پروژههای بالادست میشوند و از سوی دیگر شاهد فرار سرمایهگذاران از بورس هستیم. این روند اگر ادامه یابد، به بیکاری گسترده و تعطیلی کارخانهها خواهد انجامید.»
وزیر صنعت، معدن و تجارت با انتقاد از قطع برق و محدودیتهای ایجادشده برای صنایعی که برق تولیدی خودتامین دارند، بر ضرورت اولویتدهی به مصرف این برق در خود واحدهای تولیدی تاکید کرد.
تولید برق خورشیدی، هزینه بالایی برای کشور به دنبال دارد اما محاسبات نشان میدهند که هزینه تولید 20 هزار مگاوات برق خورشیدی تنها 40 درصد از هزینهای است که عدمالنفع صنایع به کشور تحمیل میکند.
قطع مکرر برق تاکنون مشکلات بسیاری به وجود آورده است و هر روز فجایعی جدید از خود بر جای میگذارد. این بار در پی قطع برق تولیدکنندگان بیش از دو تن ماهی تلف شدهاند و دامهای بسیاری در معرض بیماری قرار گرفتهاند.
به گفته رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت تهران با توجه به تمهیدات صورت گرفته از سوی وزارت صمت تصمیم قطع ۱۵ روزه برق صنایع سیمان و فولاد و نیز تخصیص ارز به واحدهای تولیدی اصلاح شد.
صدور مجوز واردات برق از آذربایجان و ترکیه برای صنایع بزرگ، در ظاهر گامی برای حل بحران انرژی این واحدها به نظر میرسد، اما بررسیها و اظهارات کارشناسان نشان میدهد این راهکار به دلیل نبود زیرساختهای لازم، مشکلات ارزی و ساختاری بیشتر از آنکه عملیاتی باشد، مشکلات جدیدی برای کشور ایجاد میکند.
به گفته یک نماینده مجلس امروز هماهنگی میان وزارت صمت و نیرو بیش از هر زمان دیگری حیاتی است؛ چرا که حل بحران برق، صرفاً از مسیر مهندسی شبکه عبور نمیکند، بلکه نیازمند نگاه صنعتی، اقتصادی و سرمایهمحور به مسئله است.
دومین نمایشگاه تخصصی معدن و صنایع معدنی از ۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۴ در شهر آفتاب تهران آغاز به کار کرد. شاهین مارکاریان، عضو انجمن صنفی کارفرمایی ریختهگری، در حاشیه این نمایشگاه از مشکلات ناترازی انرژی و زیان میلیاردی به صنایع خبر داد.
قطعی برق صنایع، کاهش تولید را به دنبال داشته و با افت تولید سرمایهگذار و کارخانهدار در صورتی که آوردهای نداشته باشند دچار مشکل خواهند شد و در اثر کاهش تولید کارخانهها، دستمزد کارگران نیز تحت شعاع قرار گرفته و بر معیشت آنها اثرگذار خواهد بود.
سیمان تهران که بیش از ۵۱ درصد از سهام آن در اختیار بنیاد مستضعفان است، برخلاف سایر شرکتهای سیمانی، هیچ اطلاعیهای درباره محدودیت برق منتشر نکرده است. در حالی که وزارت نیرو از ۲۴ اردیبهشت، محدودیت دیماند برق را برای اغلب شرکتهای سیمانی اعمال کرده، سکوت این شرکت پرسشهای جدی درباره شفافیت عملکرد و اطلاعرسانی آن در بازار سرمایه بهوجود آورده است. آیا سیمان تهران از محدودیتها مستثنی شده یا ترجیح داده واقعیتها را پنهان کند؟ در این بین، باید اشاره داشت که سیمان تهران در سال 1403 نیز عملکرد مطلوبی نداشته و تنها با تکیه بر افزایش قیمت محصولات، رشد نسبی درآمد را تجربه کرده است.
دومین نمایشگاه تخصصی معدن و صنایع معدنی از ۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۴ در شهر آفتاب تهران آغاز به کار کرد. صابر بالی، عضو هیأت مدیره انجمن صنفی کارخانجات ریختهگری ایران، در حاشیه این نمایشگاه از مختل شدن تمام فرآیند تولید به دلیل قطعی برق خبر داد.
در حالی که ناترازی شبکه برق کشور وارد مرحلهای بحرانی شده و دولت تلاش دارد با استفاده از ظرفیت استانها مدیریت مصرف را بهینه کند، اعتراضها به محدودیتهای جدید اعمالشده بر صنایع بزرگ، ابعاد گستردهتری پیدا کرده است.
مسئولان در مواجهه با بحران برق، صنایع را به احداث نیروگاه مجبور کردند. اما حالا نهتنها برق تولیدی از نیروگاههای صنایع به خودشان داده نمیشود، بلکه سوخت گازوئیل برای استفاده از موتور برق نیز یافت نمیشود.