به گزارش تجارت نیوز، مازندران به لحاظ دارا بودن ظرفیت های گردشگری طبیعی از جمله جنگل های هیرکانی و سواحل دریای خزر از نقاط پرجاذبه کشور به شمار می رود اما در این میان استان در بخش تاریخی نیز تُهی نیست و وجود بیشتر از ۲ هزار بناهای تاریخی از قبیل مسجد، ‌ تکیه، ‌پُل، ‌کاروانسرا، ‌ خانه ها و کارخانه ها مصداق این موضوع است.

مازندران که از دیرباز به عنوان دیار علویان شناخته شده است بلحاظ همین شرایط دارای مساجد مختلف است که در جای جای استان قرار دارد و بخشی از تاریخ و هویت مازندران به شمار می رود حتی بخشی از این فضاهای دینی تاریخی استان مورد استفاده قرار می گیرد.

این مساجد به نوعی جاذبه‌ گردشگری مذهبی و تاریخی مازندران به شمار می روند که از این دست جاذبه در استان اندک نیست. از ممتازترین این جاذبه می توان به مسجد “جامع فرح آباد”‌در ساری اشاره کرد که بنا به گفته کارشناسان حوزه میراثی از حیث ساخت بنا خاص و منحصر به فرد است.

بنای مسجدی که از دوره صفویه باقی مانده است و از حیث نمای داخلی و خارجی که از نظر زیبایی و ویژگی‌های معماری و مهندسی چیزی از مساجد مشهور ایران کم ندارد.

مسجد “مصطفی خان سورتیج” جز مساجد شاخص مناطق شهری که در ساری قرار دارد و از اهمیت خاصی نزد اهالی محله و شهر برخوردار است. این مسجد در محله عباسخانی در کنار محله آب انبار نو قرار دارد و در دوره قاجاریه بعد از مسجد جامع ساری به عنوان بزرگترین مسجد در مرکز شهر ساخته شد.

مسجد “جامع” ساری دیگر بنای مذهبی تاریخی واقع در شهر ساری است؛ مسجدی با بنایی زیبا و حیاط میانی که به دلیل قرار داشتن در کنار بازار، یکی از محل‌های اصلی فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی مردم ساری در دهه‌های مختلف بود.

مسجد “جامع” بابل هم در دسته همین مساجد مهم و خاص استان مازندران قرار می‌گیرد؛ سجدی قدیمی و تاریخی که سال ۱۶۰ هجری قمری ساخته شد و در سال ۱۲۲۵ قمری و در دوران فتحعلی شاه قاجار بازسازی شد. اگر چه بخش‌هایی از این مسجد دچار فرسودگی شده و نیاز به ترمیم دارد، اما هنوز پابرجا و زیباست.

مسجد “امام حسین” شهر آلاشت با معماری منحصربه‌فرد، طاق‌نماهای جناغی، پلان درون‌گرا و کشیدگی باسیلیکایی و گنبد ۱۲ وجهی رک یکی از زیباترین مساجد شمال ایران بوده که با مصالح مختص به اقلیم سرد و کوهستانی (عمدتاً سنگ) ساخته شد.

این بنا در دوره پهلوی دوم با معماری متفاوت و مناره‌ها و گنبد خاصی توسط معمار مشهور مساجد ایران، زنده‌یاد «حسین لرزاده» طراحی و ساخته شد. این مسجد چهار ایوان در چهار طرف دارد و نمای بیرونی آن با سنگ‌های کوهستان، کاشی‌کاری‌ها و آجرنمای زیبا طراحی شده است. در این مسجد معماری ایرانی و اسلامی در کنار هم دیده می‌شود.

بلندمرتبه‌سازی در حریم و منظر این مساجد تاریخی استان مازندران سرگذشت تلخی که پایان خوشی برای آن متصور نمی باشد به طوریکه بنا به گفته مسوولان حوزه میراث فرهنگی ثبت بناهایی اینچنینی در فهرست سازمان های جهانی همچون یونسکو و جذب اعتبارات جهانی برای مرمت این بناها در حاله ای از ابهام قرار دارد.

براساس قانون ساخت وساز در اطراف بناهای تاریخی ثبت شده ملی از قوانین خاص تبعیت می کند و شهرداری برای صدور پروانه ساخت در اطراف بناهای تاریخی باید از میراث فرهنگی استعلام بگیرند موضوعی که به نظر می رسد نادیده گرفته شده است.

معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، ‌گردشگری و صنایع دستی مازندران روز سه شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود:‌ مازندران علاوه بر دارا بودن جاذبه های طبیعی گردشگری از جاذبه های تاریخی خاص و منحصر به فردی برخوردار است که می توان آنها را برای جذب گردشگر تاریخی معرفی و بهره برداری کرد.

محسن باستانی از مساجد به عنوان یکی از جاذبه های تاریخی و همچنین مذهبی مازندران نام برد و ادامه داد:‌ مساجدی در استان مازندران وجود دارد که سابقه ساخت آنها به صدها سال قبل بر می گردد از طرفی نوع معماری آنها را متمایز از دیگر بناها کرده است.

وی ادامه داد: با توجه به مدل فعالیت مساجد و اینکه مردم بتوانند در طول شبانه روز برای اقامه نماز و یا برگزاری مراسم مذهبی همچون ایام قدر و محرم در بافت مرکزی شهرها احداث شد تا دسترسی عموم به آن راحت تر باشد.

به گفته معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، ‌گردشگری و صنایع دستی مازندران با توجه به گسترش شهرنشینی بناهای تاریخی محصور در ساخت و سازها و بلندمرتبه سازی شدند و این موضوع تاثیر ناخوشایندی بر چهره این بناها گذاشته است.

وی ادامه داد:‌ به طور مثال مسجد مصطفی خان در ساری از جمله مساجد قدیمی که در لیست ثبت جهانی نیز قرار دارد بدلیل ساخت و سازهایی که در اطراف آن انجام شد ثبت آن در فهرست جهانی با اما و اگر مواجه است.

باستانی اظهار داشت:‌ مساجد قدیمی با معماری های جذاب در شهرستان های بابل و آمل نیز چنین شرایطی دارند که امکان خط خوردن آنها از فهرست جهانی قرار دارد.

وی توضیح داد:‌ این در حالی است برای مرمت و نگهداشت این بناهای تاریخی و حفظ آنها اعتبارات سازمان یونسکو می تواند بسیار کارگشا باشد.

معاون میراث فرهنگی مازندران اظهار داشت :‌هر چند قوانین برای رعایت حرایم آثار باستانی وجود دارد اما این قوانین مانع نیستند و به نوعی میراث فرهنگی توانایی مقابله با این روند را ندارد.

بر اساس معیارهای سازمان جهانی یونسکو احداث بنا در محدوده آثار تاریخی، شرایط و قوانین خاصی دارد که باید رعایت شود و گرنه به آثار تاریخی خدشه وارد می شود.

یونسکو می گوید که ساختمان هایی که بر آثار تاریخی اشرافیت پیدا می کنند یا موجب تحت الشعاع قرار گرفتن این آثار می شوند، معیارهای پذیرش آثار در فهرست جهانی را خدشه دار می کنند.

منبع: ایرنا