هشدارآمیزترین شاخص بازار کار؛ بیکاری پنهان در کدام استان‌ها بیشتر است؟

میلاد مرادی: بیکاری از جمله مولفه‌های اقتصادی است که در اغلب اوقات، اجماع نظر بر سر نرخ آن در ایران مورد مناقشه است.

به گزارش تجارت‌نیوز ، برخی کارشناسان همواره انتقاداتی را در مورد نحوه محاسبه نرخ بیکاری در کشور مطرح می‌کنند. آنها اعتقاد دارند که میزان بیکاری همواره بالاتر از آن است که اعلام می‌شود. این موضوع زمانی اهمیت پیدا می‌کند که بخواهیم بحث «بیکاری پنهان» را مورد بررسی قرار دهیم.

مرکز پژوهش‌های مجلس در قسمتی از گزارش اخیر خود که تحت عنوان «آسیب‌شناسی سیاست‌ها و مقررات بازار کار ایران» منتشر شده، به موضوع بیکاری پنهان پرداخته است. بیکاری پنهان از جمله مقوله‌هایی است که تعریف مشخصی در آموزه‌های علمی برای آن وجود ندارد.

بیکاران پنهان افرادی هستند که از دیدگاه رسمی و در آمارها شاغل محسوب می‌شوند، اما این افراد خود را بنا به دلایلی شاغل نمی‌دانند. در یک نگاه کلی بیکاران پنهان به دو دسته تقسیم می‌شوند که دسته اول آنها شاغلان ناقص هستند.

شاغلان ناقص در برگیرنده افرادی هستند که تمایل دارند مدت زمان بیشتری کار کنند، اما نمی‌توانند. کارگران فصلی نمونه‌ای بارز از شاغلین ناقص هستند. به بیکاری پنهان «همسایگی بیکاری» نیز گفته می‌شوند. اما دسته دوم بیکاران پنهان معمولا جمعیتی غیرفعال از کشور هستند که بیشترین احتمال ورود آنها به بیکاری وجود دارد.

تعداد بیکاران کشور در سال 95، سه میلیون و 203 هزار نفر بوده است که در نهایت نرخ بیکاری را 12 درصدی نشان می‌دهد. از طرفی در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس آمده که تعداد شاغلان ناقص در این سال برابر با 2 میلیون و 260 هزار نفر بوده است.

علاوه بر آن جمعیت غیرفعالی که بیشترین احتمال ورود به بازار کار را دارند، بیش از 400 هزار نفر هستند. همانطور که اشاره شد احتمال بیکار شدن این افراد در حد بسیار بالایی است.

در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس تاکید شده که جمع تعداد بیکاران، شاغلین ناقص و جمعیت غیرفعال با احتمال ورود به بازار کار در سال 95، معادل 5 میلیون و 930 هزار نفر بوده است. با این حال باید گفت که این جمعیت(بیکاران پنهان)، در حدود 22 درصد بوده که 10 درصد بیشتر از نرخ بیکاری در سال 95 است.

همچنین در گزارش مذکور آمده که اگر میزان بیکاری پنهان را به نرخ بیکاری محقق‌شده اضافه کنیم، برخی استان‌ها مانند لرستان و کرمانشاه دارای بیکاری 40 درصدی هستند.

آنگونه که گزارش مرکزپژوهش‌های مجلس تاکید کرده، نرخ بیکاری پنهان می‌تواند دورنمای بهتری از وضعیت بیکاری در کشور برای سیاست‌گذار ترسیم کند. در این گزارش هشدار داده می‌شود که چنانچه در استان‌های لرستان، کرمانشاه، ایلام، کهگیلویه‌و‌بویراحمد و چهار‌محال‌و‌بختیاری اقدامات لازم برای رفع بیکاری صورت نگیرد، باید در انتظار بیکاری بیش از 30 درصد در این مناطق بود.