تبعات بد اقتصادی برای آمریکا بهانه ترامپ برای لغو برجام

الهام میرمحمدی: دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا را متهم به انجام بزرگ‌ترین اشتباه تاریخ آمریکا کرد. او همچنین تمایل رهبران فرانسه و انگلیس برای بستن قراردادهای میلیارد دلاری و منافع اقتصادی را تنها دلیل ماندن آنها در برجام خواند.

به گزارش تجارت‌نیوز به نقل از اکونومیست، وی که بارها این توافق را بدترین توافق خوانده و در مورد خروج آمریکا از آن به دیگر هم‌پیمانانش هشدار داده بود، روز 13 اکتبر در نهایت ناچار شد با واقعیت مواجه شود و به صحبت‌های مشاوران امنیت ملی خود گوش کند. آنها بارها به ترامپ هشدار داده بودند که از عملی کردن وعده انتخاباتی خود و خروج از این توافق به طور یکجانبه خودداری کند.

این توافق در سال 2015 میان ایران، باراک اوباما و سایر رهبران جهان منعقد شد و ترامپ بیش از دو سال است که آن را قراردادی شرم‌آور می‌خواند و قسم خورده که آن را نابود کند. این هفته اما زمانی که وی این شانس را داشت تا به طور رسمی عدم پایبندی ایران به این توافق را تایید و از آن خارج شود، باز هم طفره رفت و در نهایت توپ را به زمین کنگره انداخت.

در سال 2015، زمانی که هنوز باراک اوباما در کاخ سفید حضور داشت، نگرانی‌های کنگره در مورد تصمیم رئیس‌جمهور برای امضای توافقنامه، موجب شد قانونی تصویب شود تا بر اساس آن هر 90 روز یکبار، کنگره پایبندی ایران به این معامله را تایید کند و متناسب با منافع امنیت ملی آمریکا، در صورت عدم پایبندی تحریم‌های جدیدی را علیه ایران وضع کند.

از این رو، در ماه‌های اخیر ترامپ بارها ایران را متهم به نقض برجام کرده است. رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه ایالات متحده روز قبل از سخنرانی ترامپ در کنگره اعلام کرد، سایر امضاکنندگان توافق یعنی انگلیس، فرانسه، چین، آلمان، روسیه و اتحادیه اروپا به پایبندی کامل ایران به برجام اعتقاد دارند.

آژانس بین المللی انرژی هم تاکنون هفت بار تایید کرده که ایران به برجام پایبند بوده است. و این بیشترین میزان تاییدی است که ایران می‌تواند از سوی متحدان آمریکا داشته باشد.

آنها همچنین به ترامپ هشدار دادند که اگر او از توافق خارج شود، تنها خواهد ماند و سفیران و رهبران دیگر کشورهای اروپایی حاضر به مذاکره مجدد در مورد برجام نیستند. آنها به رئیس‌جمهور آمریکا هشدار دادند تا وحدتی که ایران را ملزم به کاهش تعداد سانتریفیوژهای هسته‌ای و ظرفیت غنی‌سازی اورانیوم کرده است را حفظ کند.

سفیر آلمان در واشنگتن‌دی‌سی اعلام کرد، اگر آمریکا از توافق خود با ایران سرپیچی کند، سیگنالی خطرناک مبنی بر غیرقابل اعتماد بودن دیپلماسی برای کره شمالی ارسال می‌کند؛ آن هم درست زمانی که غرب نیاز به اعتبار فراوان برای مقابله دولت‌های سرکش نظیر پیونگ‌یانگ دارد.

از سوی دیگر، رئیس‎جمهور فرانسه، امانوئل مکرون، در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد که ماه گذشته برگزار شد، ترامپ را به ارائه راهکارهای دیپلماتیک دعوت کرد. او در جمع خبرنگاران گفت اگر چه ممکن است برجام نقایصی داشته باشد اما در حال حاضر بهترین نوع توافقنامه است که منعقد شده.

وی همچنین اضافه کرد: زمانی که از رئیس‌جمهور آمریکا خواستم تا راه‌حل دیگری به جز لغو برجام ارائه دهد، چیزی از صحبت‌های او متوجه نشدم.

روز گذشته ترامپ اعلام کرد که نمی‌تواند پایبندی ایران به توافقنامه را تایید کند و در عین حال نمی‌داند که آیا تحریم‌ها علیه این کشور متناسب با منافع ملی آمریکا است یا نه. او بار دیگر از کنگره خواست تا نقایص این توافقنامه را بررسی کرده و آن را به قراردادی واقعی و منصفانه تبدیل کند.

مهم‌ترین مشکل دونالد ترامپ با برجام این است که این توافقنامه، ایران را از توسعه و آزمایش‌ موشک‌های بالستیک منع نمی‌کند و همچنین با گذر زمان به این کشور اجازه می‌دهد غنی‌سازی هسته‌ای را در مقیاس بالاتری ادامه دهد.

به گفته تیلرسون، کنگره در حال حاضر با سه گزینه مواجه است: اول اینکه هیچ اقدامی نکند. دوم اینکه تحریم‌ها را بار دیگر به ایران تحمیل کند، حتی اگر دیگر امضاکنندگان آن را غیرقابل توجیه و غیرمنصفانه بدانند. و گزینه نهایی که مورد علاقه دولت ترامپ است، توقف کامل آزمایش‌های موشکی از سوی ایران است. به این ترتیب که کنگره آزمایش‌های موشکی ایران را متناسب با منافع امنیت ملی آمریکا نداند. و این بدان معناست که مخالفت آمریکا با ایران در مورد برنامه‌ هسته‌ای هرگز پایان نمی‌یابد.

تیلرسون برای نشان دادن عزم و اراده آمریکایی‌ها برای مذاکراتِ بیشتر، گفته دونالد ترامپ خواستار اضافه کردن مفاد سخت‌گیرانه‌تری از سوی کنگره شده است تا بر اساس آن تحریم‌ها به طور اتوماتیک به ایران تحمیل شود.

دنیس راس، دیپلمات و نویسنده آمریکایی، یک روز پیش از سخنرانی دونالد ترامپ در جمع خبرنگاران گفت: اگر مهم‌ترین اولویت برای قدرت‌های اروپایی، حفظ آمریکا در این توافقنامه باشد، به نظر می‌رسد راه حل سوم، راه‌حلی هوشمندانه از سوی تیم ترامپ است. اما در عین حال هشدار داد که اگر اروپایی‌ها با ترامپ موافق نباشند، او بار دیگر تنها خواهد ماند و ناچار خواهد بود که به تنهایی برجام را لغو کند. او در ادامه افزود: با اتخاذ چنین سیاست‌هایی ترامپ قرار است به چه کسی فشار وارد کند؟ به خودش یا به ایرانی‎ها؟ حکومت ایران به لحاظ تاریخی نشان داده که در مقابل فشارهای چندجانبه بین‌المللی مقاوم است.

سوال اساسی اما اینجاست که آیا ترامپ موفق به راضی و متحد کردن اعضای کنگره برای تصمیم خود می‌شود؟

او بارها برجام را همچون دیگر معاملات تجاری آمریکا نظیر نفتا در تضاد با منافع ملی آمریکا دانسته است. همچنین گفته معامله با ایران یکی از بدترین و یکجانبه‌ترین معاملاتی بوده که ایالات متحده آمریکا انجام داده است. رویکردی که چنین قراردادی ایجاد کرده مسئول تبعات بد اقتصادی و از میان رفتن میلیون‌ها شغل در آمریکا به نفع سایر کشورها است.

ترامپ همچنین روز گذشته با حزب تندروی جمهوریخواه آمریکا، نتانیاهو و حاکمان عربستان سعودی همصدا شد و ایران را به تامین مالی تروریسم و کشتن آمریکایی‌ها در عراق و افغانستان متهم کرد. و از این رو برجام را قراردادی دانست که تمرکز دقیقی بر سواستفاده ایران از انرژی هسته‌ای ندارد.

دولت‌های اروپایی در پاسخ اما اعلام کردند، که برجام به درستی بر مسئله اساسی، یعنی عدم گسترش سلاح‌های هسته‌ای متمرکز شده و ایران به طور کامل به این توافقنامه پایبند بوده است.

ترامپ که به نظر می‌رسید، پس از سخنرانی دیروز از دیگر رهبران اروپایی خشمگین است، انتقاداتی را متوجه ترزا می، نخست‌وزیر انگلیس و امانوئل مکرون کرد. وی گفت: آنها تنها به دلیل منافع مالی خود و به واسطه قراردادهای میلیارد دلاری که با ایران بسته‌اند، خواهان از میان نرفتن برجام هستند.

وی در جمع خبرنگاران با اشاره به قراردادهای تجاری رنو و توتال با ایران گفت: نگران تحریم‌های آمریکا نباشید. آنها قطعا دوست ندارند این توافق از بین برود و این موضوع هم تنها یک دلیل دارد: پول‌هایی که از ایران گرفته‌اند منافع بسیاری برایشان داشته است.