دریای خزر؛ شکل‌گیری و مخاطرات

شهرابی در آغاز به ویژگی‌های دریای خزر اشاره کرد و گفت: رویه دریای خزر حدود 436 هزار کیلومتر مربع است که تقریبا یک سوم کل مساحت ایران را تشکیل می‌دهد. حجم آب این دریاچه 77 هزار کیلومتر مکعب است و طولی در حدود هزار و 200 کیلومتر و عرضی معادل 220 الی 550 هزار کیلومتر دارد.

به گزارش تجارت‌نیوز ، وی اضافه کرد: طبق تحقیقاتی که انجام شده است دریایی خزر باقیمانده‌ای از دریایی بزرگ است که حدود 11 هزار سال پیش از دریایی سیاه جدا شده است.

این دریا روی پی سنگ سخت شده‌ای از زمان‌های مختلف قرار گرفته است که دارای زیست‌شناسی خشن و ناهنجاری هستند.

حجم رسوباتی که به دریای خزر حمل می‌شود حدود 90 میلیون تن در سال است که قسمت عمده آن توسط رودخانه "ولگا" ایجاد می‌شود زیرا حجم بیشتر آب دریای خزر نیز توسط این رودخانه تامین می‌شود.

وی با بیان اینکه دریایی خزر از نظر فیزیوگرافی به سه قسمت تقسیم می‌شود، عنوان کرد: قسمت شمالی با عمق 10 الی 12 متر و قسمت میانی با عمق 700 متر و قسمت جنوبی که با ایران در تماس است تا هزار و ده متر است.

کارشناس ارشد زمین شناسی دریایی همچنین خاطرنشان کرد: اسامی مختلفی برای دریاچه خزر گذاشته بودند و بر اساس مستندات تاریخی تا 70 اسم برای این دریاچه نام نهاده بودند که دریای مازندران معروفترین آن بوده است.

وی میزان شوری دریای خزر را بین 12 الی 15 گرم در لیتر عنوان کرد و اظهار داشت: این میزان نمک در آب، باعث می‌شود دریایی خزر را یک آب لب شور بدانیم. این غلظت معادل یک سوم شوری اقیانوس‌ها است.

مدیر کل سابق امور بین‌الملل و آموزش سازمان زمین‌شناسی کشور به موجوداتی که دریای خزر زیستگاه آن‌ها است اشاره کرد و بیان کرد: علاوه بر ماهی‌های معمولی که در این دریا وجود دارند، جانوران دیگری نیز در آن زندگی می‌کنند و محیط زیست خوبی را تشکیل داده‌اند.

در ادامه فریدون اوفی با بیان اینکه دریای خزر به عنوان یک اکوسیستم حساس و آسیب‌پذیر شناخته می‌شود، اظهار کرد: این موضوع به دلیل سیستم زیست محیطی منطقه به عنوان یک بدنه آبی بسته برمی‌گردد.

وی اشاره کرد: طبیعتا سیستم‌های بسته دریایی و حوزه‌های نیمه بسته مانند خلیج فارس و دریایی عمان همیشه در خطر مشکلات زیستی هستند.

جدا از مسائل ژئوپولتیکی که در این مناطق بسته وجود دارد، به دلیل چالش‌های مدیریتی که بین کشورهای ذی‌نفع و بهره بردار وجود دارد، مشکلاتی در این زمینه نیز وجود دارد.

پژوهشگر علوم دریایی موسسات تحقیقات شیلاتی کشور به مشخصات دریای خزر اشاره کرد و اظهار داشت: محدودیت ورودی آب شیرین بخصوص در حوزه ایران، تنوع زیاد در منابع آلودگی و ویژگی‌های تخصصی در روند رفتاری آبزیان منطقه به خصوص گونه‌های مهاجر ویژگی‌هایی هستند که در دریای خزر می‌توان یافت و آن‌ها را جزو خطرات محسوب کرد.

وی افزود: در بخش ساحلی، دریای خزر متاثر از فعالیت‌های انسانی چه صنعتی و چه کشاورزی است. تالاب‌ها و آبگیرهای بسیار ارزشمندی در منطقه وجود دارد که همگی تحت تاثیر فعالیت‌های انسانی هستند. البته باید در این میان تغییرات اقلیمی را هم در نظر بگیریم.

منبع: رادیو گفت‌و‌گو