خزر، بزرگترین دریاچه جهان چند سالی است با چالش‌های زیادی مواجه شده که کاهش تراز آب بزرگترین تهدید این حوضه آبی است، پیش بینی شده تا سال ۲۰۵۰ ممکن است تا ۱۸ متر دیگر از عمق(تراز آب) آن کاسته شود که این بحران زنجیره‌ای از پیامدهای ویرانگر را به همراه خواهد داشت، بر این اساس ایران بر شکل گیری هرچه زودتر کارگروه ویژه برای حل مشکل کاهش آب دریای خزر تاکید دارد.
در سال‌های اخیر شاهد تلفات غیرعادی گونه با ارزش فوک‌های دریای خزری هستیم. مشاهده لاشه فک خزری در سواحل شمال ایران موضوع جدیدی نیست، اما افزایش تعداد لاشه‌ها طی سال‌های اخیر نگران‌کننده است. در سه سال گذشته به طور متوسط سالانه گزارشی از تلفات ۱۵ تا ۲۰ قلاده فوک خزری در سواحل مازندران مخابره می‌شود.
پژوهشکده اکولوژی دریای خزر، میراث ماندگاری از علم و تحقیق و تجربه، روایت هزاران ساعت پژوهش در عشق و سکوت، با ابزار و تجهیزاتی به ارزش حداقل سه هزار میلیارد تومان در معرض نابودی قرار گرفته است.
طرح‌هایی برای توسعه گردشگری در جزیره آشوراده از دو دهه پیش تاکنون وجود داشته و از همان ابتدا نیز نگرانی‌هایی در مورد تبعات محیط‌زیستی آن مطرح بوده است. کارشناسان و فعالان محیط زیست، این جزیره را از نظر تنوع زیستی دارای اهمیت زیادی می‌دانند و معتقدند هرگونه طرح گردشگری باید با توجه به همین موضوع تعریف شود.
پژوهشگر حوزه دریا با اشاره به تداوم افت تراز آب دریای خزر، گفت: در حال حاضر سطح تراز آب دریای خزر به منفی ۲۹ رسیده است؛ این در حالی است که با پیش‌بینی تاثیر گرمایش زمین و تغییرات اقلیمی تا انتهای قرن حاضر کاهش سطح تراز آب را بین ۹ تا ۱۸ متر تعیین کرده‌اند. […]
استاد پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی می‌گوید: «سطح آب دریای خزر طی 30 سال گذشته، ۱.۶ متر از آب خود را از دست داده است، با پیش‌بینی کاهش چهار تا شش متری تا 25 سال بعدی به دلیل تغییرات اقلیمی و کاهش جریان رودخانه‌ها مواجه است. بدون اصلاحات سیستمی، ایران نه تنها یک کانون تنوع زیستی، بلکه یک حائل حیاتی در برابر سوانح اقلیمی را برای میلیون‌ها ساکن ساحلی از دست می‌دهد.»
دریای خزر، گنجینه‌ای طبیعی مشترک میان پنج کشور، با بحرانی خاموش اما ویرانگر دست‌وپنجه نرم می‌کند: کاهش سریع سطح آب. این پدیده که ارتباط مستقیمی با تغییرات اقلیمی و گرمایش جهانی دارد، نه‌تنها اکوسیستم منحصر به فرد و گونه‌های نادری چون فوک خزری و ماهیان خاویاری را تهدید می‌کند، بلکه زنگ خطری جدی برای اقتصاد، سلامت و آینده میلیون‌ها انسانی است که زندگی‌شان به این دریا گره خورده است.
نائب رئیس شورای اسلامی شهر تهران با اشاره به انتقال آب خزر به تهران گفت: اگر بتوانیم ۱۰ درصد از آب رودهایی که به خزر می‌ریزند را به تهران منتقل کنیم، تقریباً می‌توان گفت که آب تهران به نحو قابل قبولی به وضعیت مناسبی می‌رسد.
صاحبنظران و کارشناسان ممتاز دانشگاهی معتقدند، پسروی های پی در پی آب دریای خزر که در سال‌های اخیر شتاب بیشتری گرفته است، بر فعالت بنادر منطقه تاثیرگزار بوده تا جایی که احتمال تعطیلی یا اخلال در فرایند اقدامات این ظرفیت های تجاری وجود دارد.
آلودگی منابع آبی به فاضلاب، خطری جدی در بسیاری از استان‌های کشور محسوب می‌شود. گاهی نیز نگرانی‌هایی در مورد تاثیر این موضوع بر منابع آب شرب وجود دارد که مدتی است در مورد گیلان مطرح می‌شود. محسن موسوی خوانساری، کارشناس آب و محیط زیست، در گفت‌وگو با «تجارت‌نیوز» این موضوع را بعید می‌داند؛ در عین حال تاکید می‌کند که در بسیاری از استان‌ها، فاضلاب پهنه‌های آبی را آلوده می‌کند و این آلودگی، از طریق آبیاری محصولات کشاورزی یا مصرف آبزیان بر سلامت مردم اثر می‌گذارد.
رئیس جمهور کشورمان با اشاره به همکاری‌های ایران با کشورهای حاشیه دریای خزر از جمله ترکمنستان در زمینه انرژی و با بیان اینکه ما دو همسایه هستیم که می‌توانیم در بسیاری از زمینه‌ها از جمله سواپ گاز، حمل و نقل و تبادل برق همکاری کنیم، گفت: برگزاری مستمر کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی ایران و ترکمنستان می‌تواند به توسعه همکاری‌ها کمک زیادی کند.
تالاب میانکاله، که روزگاری بهشت پرندگان بود، حالا درگیر تلاش برای بقاست. برخی آمارهای رسمی می‌گویند حدود 30 تا 40 درصد از این تالاب، در سال‌های اخیر خشک شده است. در چنین شرایطی، اداره حفاظت محیط زیست مازندران، از طرحی برای پمپاژ آب از ضلع غربی این تالاب خبر داده است اما محسن موسوی، فعال آب و محیط زیست، به «تجارت‌نیوز» می‌گوید، طرح‌هایی چون لایروبی و پمپاژ آب، کمکی به احیای تالاب میانکاله نمی‌کنند.
رییس سازمان هواشناسی گفت: بخشی از منابع آبی رودخانه ولگا بسته شده و منابع آبی دریاچه خزر کمتر شده است که البته این فقط محدود به ولگا نمی‌شود و منابع آبی دیگری هم بسته شده که نقش تأثیرگذاری در کاهش تراز آب دریاچه خزر دارد.
هواشناسی مازندران اعلام کرد که با عبور موج از تراز میانی جو و شمالی شدن جریان هوا، دریای خزر با وزش باد شدید، مواج خواهد شد و برای فعالیت دریایی ناامن می‌شود.
