دیجیتال‌سازی شتاب‌زده بدون توانمندسازی معلمان، موجب اتلاف منابع آموزشی می‌شود

به گزارش تجارت نیوز، علی لطیفی، رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، با اشاره به تحولات گسترده فناوری‌های دیجیتال در دو دهه اخیر و آثار آن بر ابعاد آموزشی، تربیتی و اجتماعی، بر ضرورت پرهیز از دیجیتال‌سازی شتاب‌زده آموزش و اتخاذ رویکردی نقادانه، شواهد‌محور و متوازن در بهره‌گیری از فناوری‌های آموزشی تأکید کرد.

وی با بیان اینکه سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی با هدف ارتقای دقت تصمیم‌سازی و سیاست‌گذاری در حوزه فناوری آموزشی، اقدام به ترجمه و انتشار خلاصه رسمی یکی از جامع‌ترین گزارش‌های جهانی این حوزه کرده است، افزود: گزارش «فناوری در آموزش؛ ابزاری بر اساس شرایط چه کسی؟» که در سال 2023 توسط گروه مستقل پایش آموزش جهانی یونسکو تهیه شده است، تصویری دقیق از فرصت‌ها، چالش‌ها و الزامات استفاده مؤثر از فناوری در نظام‌های تربیتی ارائه می‌دهد.

لطیفی با اشاره به اینکه این گزارش با اتکا بر داده‌های تطبیقی، شواهد مستقل و مطالعات جهانی و در بیش از 500 صفحه تدوین شده است، اظهار داشت: با توجه به پیوند مستقیم محورهای این گزارش با مسائل جاری آموزش کشور، ترجمه خلاصه رسمی آن می‌تواند گامی مؤثر در جهت ارتقای تصمیم‌سازی آگاهانه، جلوگیری از سرمایه‌گذاری‌های کم‌اثر و کمک به شکل‌گیری یک دستورکار ملی هوشمندانه در حوزه فناوری آموزشی باشد.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی تصریح کرد: این گزارش می‌تواند مبنایی برای گفت‌وگوی تخصصی، سیاست‌گذاری مسئولانه و طراحی مداخلات آموزشی متناسب با اقتضائات تربیتی کشور قرار گیرد.

وی ادامه داد: بر اساس یافته‌های این گزارش، ورود فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی و ابزارهای فناورپایه، آموزش و پرورش را با پرسش‌های اساسی درباره کیفیت یادگیری، عدالت آموزشی، سلامت دانش‌آموزان و مسئولیت‌های تربیتی مواجه کرده است و پیش از انتخاب هر ابزار یا رویکرد فناورانه، باید به پرسش‌هایی بنیادین از جمله اینکه «فناوری قرار است چه مسئله‌ای را حل کند؟» و «پیامدهای کوتاه‌مدت و بلندمدت آن چیست؟» پاسخ داده شود.

لطیفی با اشاره به محدود بودن شواهد بی‌طرف و قابل اتکا درباره اثرگذاری فناوری‌های آموزشی بر یادگیری، گفت: بخش قابل توجهی از ادعاهای مربوط به اثربخشی این فناوری‌ها از سوی تولیدکنندگان همان محصولات مطرح می‌شود و در عین حال، سرعت بالای تغییر محصولات فناوری آموزشی، ارزیابی دقیق و بلندمدت آن‌ها را با دشواری مواجه کرده است.

وی افزود: در بخش دیگری از این گزارش تأکید شده است که دیجیتال‌سازی آموزش، به‌ویژه در کشورهای کم‌درآمد و با درآمد متوسط، می‌تواند فشار مضاعفی بر بودجه آموزش و پرورش وارد کند و در صورت فقدان چارچوب‌های شواهد‌محور، به هدررفت منابع منجر شود. تجربه برخی کشورها نشان داده است که تمرکز صرف بر توزیع ابزارهای فناورانه، بدون توجه به کیفیت یکپارچه‌سازی آموزشی و توانمندسازی معلمان، الزاماً به بهبود یادگیری دانش‌آموزان منتهی نمی‌شود.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی در پایان با اشاره به ظرفیت‌های مثبت استفاده هدفمند از فناوری اظهار کرد: این گزارش در کنار هشدارها، به نمونه‌هایی از کاهش شکاف‌های آموزشی از طریق محتوای آموزشی باکیفیت و پشتیبانی مناسب از معلمان نیز اشاره دارد، اما در عین حال تأکید می‌کند که استفاده افراطی یا نامناسب از فناوری می‌تواند آثار منفی بر تمرکز، یادگیری و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان برجای بگذارد.

منبع: تسنیم