به گزارش تجارت نیوز، مراسم رونمایی از «سامانه پیش‌فروش ارز» و «بازار معاملات امتیاز صادراتی» صبح امروز، 21 خردادماه 1404 به میزبانی مرکز مبادله ارز و طلای ایران برگزار شد.
در این بازار و طی قرارداد پیش فروش ارز، صادرکنندگان و واردکنندگان می‌توانند با انعقاد قرارداد ارزی-ریالی و با مشخص کردن تاریخ برای مراودات تجاری خود، اقدام به خرید و فروش ارز کنند. صادرکننده یا فروشنده در این قرارداد متعهد می‌شود مقدار مشخصی ارز را در تاریخ مشخصی و با نرخ از پیش تعیین‌شده، به وارکننده یا خریدار ارز بپردازد. در این ابزار، تاریخی برای حراج در نظر گرفته می‌شود تا صادرکننده و واردکننده با نرخ روز مرکز مبادله ایران به توافق برای معامله ارز در سررسید تعیین‌شده آینده می‌رسند و پس از آن بخشی از ثمن مورد توافق بین خریدار و فروشنده تسویه خواهد شد و مابقی آن در تاریخ سررسید تعیین‌شده، با نرخ روز مرکز مبادله تسویه می‌شود؛ در پایان نیز عملیات تحویل ارز و تسویه نهایی ریالی آغاز خواهد شد.
در مراسم رونمایی از «سامانه پیش‌فروش ارز» و «بازار معاملات امتیاز صادراتی»، رئیس کل بانک مرکزی، وزیر صنعت معدن و تجارت و معاون ارزی بانک مرکزی به بررسی ابزار جدید پیش فروش ارز پرداختند و دیدگاه‌های خود را مطرح کردند.
پیش‌بینی‌پذیری در تامین ارز با استفاده از بازار پیش‌فروش ارز
علیرضا گچ‌پززاده، معاون ارزی بانک مرکزی، سخنران ابتدایی مراسم بود. او هدف طراحی ابزار جدید پیش فروش ارز را توضیح داد: «امروز در راستای سیاست‌های جدید بانک مرکزی برای تحقق شعار سال و تسهیل سرمایه‌گذاری برای تولید و همچنین اجرای قانون برنامه هفتم توسعه و قانون جدید مبارزه با قاچاق کالا و ارز دو اقدام جدید در بانک مرکزی انجام می‌شود. این دو اقدام شامل افتتاح سامانه پیش‌فروش ارز و تالار معاملات ارز امتیاز صادراتی است.»
او در ادامه به سایر ابزارهای تامین مالی اشاره کرد: «این اقدامات اهداف بلند سرمایه‌گذاری و توسعه صنعتی و تجاری کشور را دنبال می‌کند و امیدواریم این ابزار‌ها در کنار ابزارهای دیگر بتوانند در تامین مالی به ما کمک کنند. در مرکز مبادله ارز و طلای ایران ابزارهای مختلفی را مثل اوراق مرابحه ارزی طراحی کرده‌ایم که اثر بسیار خوبی داشته است. طراحی برخی از این ابزار‌ها در راستای وظایف ذاتی بانک مرکزی و توسعه صنعتی و تجاری کشور است. مهم‌ترین کاربرد دو ابزاری که امروز معرفی می‌شوند نیز در این راستاست.»
معاون بانک مرکزی افزود: «در تالار پیش فروش ارز امکان پیش فروش ارز از سوی صادرکنندگانی که تعهدات ارزی خود را به‌موقع انجام داده‌اند فراهم می‌شود که این صادرکنندگان با توجه به طرح‌ها و برنامه‌های توسعه‌ای که دارند، امکان پیش فروش ارز را خواهند داشت. این عرضه‌ها با درصد‌های تخفیف مشخصی انجام می‌شود تا یک برنامه پیش‌بینی‌پذیر در تامین ارز داشته باشیم.»
تالار معاملات امتیاز صادراتی برای صادرات غیرنفتی و خرد کاربرد دارد
گچ‌پززاده درباره تالار معاملات امتیاز صادراتی نیز گفت: «تالار معاملات امتیاز صادراتی تالاری است به منظور کشف قیمت امتیاز صادراتی که برای صادرات غیرنفتی و خرد کاربرد دارد. فروشندگان این بازار صادرکنندگان غیرنفتی موضوع جزء ۲ بند ۱۱ برنامه توسعه هفتم هستند. تشویق صادرات غیرنفتی، تسهیل بازگشت ارز به کشور و جداسازی سیاست تجاری از ارزی از جمله اهداف این بازار است.»
او در پایان خاطرنشان کرد: «فعالیت در این بازار از طریق بانک و صادرکننده انجام می‌شود. حالتی که انتقال ارز را بانک انجام دهد مطمئن‌تر است، اما در حالت دوم نیز انتقال ارز می‌تواند با توافق طرفین و از سوی صادرکننده انجام شود.»
پیش فروش ارز بدون مراحل بوروکراتیک، تاثیر بیشتری بر تولید می‌گذارد
محمد اتابک، وزیر صنعت معدن و تجارت، یکی دیگر از سخنرانان این مراسم بود. او ابتدا توضیح داد: «ماحصل تمام این تلاش‌ها، ارزآوری برای کشور است. صادرکنندگان و واردکنندگان باید بدون دخالت دولت بتوانند معامله کنند ولی باید بانک مرکزی از جریان خرید و فروش ارز بین تجار اطلاع داشته باشد.»
وزیر صمت درباره تالار صادراتی نیز گفت: «راه‌اندازی تالار صادراتی یک مشوق صادراتی محسوب می‌شود که در این شرایط کاهش هزینه تامین مالی نیز اهمیت پیدا می‌کند و اگر پیش فروش ارز بدون مراحل بوروکراتیک صورت بگیرد تاثیر بیشتری بر تولید می‌گذارد.»
ابزار پیش فروش ارز حدود ۳ میلیارد دلار به تامین مالی بنگاه‌ها کمک می‌کند
محمدرضا فرزین، رئیس بانک مرکزی، در مراسم رونمایی سخنرانی کرد. او ابتدا به تبیین بازار پیش فروش ارز پرداخت: «سامانه پیش فروش ارز چیزی شبیه به بازار فوروارد مارکت است؛ گرچه به دلیل محدودیت‌هایی که داریم کامل نیست اما در چارچوب بازار فوروارد مارکت طراحی شده است.»
او با تاکید بر شعار سال، اقدامات بانک مرکزی در این زمینه را برشمرد: «در راستای شعار سال قصد داریم چنین ابزار‌هایی را ایجاد کنیم تا منابع ریالی و ارزی لازم برای تامین مالی رشد و سرمایه‌گذاری را فراهم کنیم. مدتی قبل ابزار جدید صکوک ارزی را معرفی کردیم و گفتیم قصد داریم دو میلیارد دلار صکوک ارزی را در مرکز مبادله ارز و طلای ایران منتشر کنیم. این اوراق یورویی و با نرخ ۶ درصد است و می‌تواند در تامین مالی ارزی بنگاه‌ها بسیار اثرگذار باشد.»
رئیس کل بانک مرکزی افزود: «تاکنون ۴۶۰ میلیون دلار صکوک ارزی به فروش رفته و امیدواریم تا پایان امسال دو میلیارد دلار تامین مالی ارزی از طریق این ابزار محقق شود. ارزیابی داریم که ابزار پیش فروش ارز نیز حدود سه میلیارد دلار به تامین مالی کمک کند.»
فرزین درباره فعالیت بنگاه‌ها در این بازار نیز گفت: «در کشور بنگاه‌های بزرگی داریم که درآمد ارزی بالایی دارند و می‌توانند در این بازار مشارکت داشته باشند. البته بنگاه‌هایی در این بازار فعالیت خواهند داشت که تعهدات ارزی خود را به‌خوبی انجام داده باشند و خوشنام باشند و همچنین طرح توسعه‌ای مناسبی را ارائه کنند.»
بازار معاملات صادراتی، انگیزه‌ای برای بازرگشت ارز صادرکنندگان
رئیس کل بانک مرکزی درباره بازار معاملات امتیاز صادراتی گفت: «بازار معاملات امتیاز صادراتی برای بازار دوم است تا بتوانیم از طریق آن سیاست‌های ارزی و سیاست‌های تجاری را به یکدیگر نزدیک کنیم.»
فرزین با اشاره به نقش وزارت صمت در تشخیص بنگاه‌های مشمول فعالیت در این بازار توضیح داد: «در این بازار بیشتر صادرکنندگان خرد و صادرکنندگان حوزه صنایع دستی فعالیت خواهند داشت. با توجه به اینکه در بازگشت ارز این صادرکنندگان مشکل داریم، امیدواریم با این اقدام برای صادرکنندگان انگیزه بازگشت ارز ایجاد شود و این بازار منجر به تامین مالی ارزی بهتر و ثبات در بازار ارز شود.»
او در پایان خاطرنشان کرد: «در مرکز مبادله ارز و طلای ایران به دنبال ایجاد ابزارهای جدید هستیم. در سال جدید به دلیل کاهش قیمت نفت، درآمد ارزی کاهش پیدا کرد و سعی کردیم ایجاد ابزارهای جدید، تامین ارز را جبران کند تا دچار مشکل نشویم. این رویکرد تاکنون بسیار خوب جواب داده است و امیدواریم بتوانیم ارز مورد نیاز برای رشد تولید و اقتصاد کشور را به‌خوبی فراهم کنیم. با این اقدامات و با همکاری وزارت صمت و اتاق بازرگانی به فرایند رشد و توسعه کشور کمک می‌کنیم.»
سرکوب نرخ ارز باعث کم‌اظهاری و بیش‌اظهاری می‌شود
قدیر قیافه، نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران، از دیگر سخنرانان این مراسم بود. او ابتدا تاکید کرد: «بعد از شکل‌گیری بازار توافقی اقدامات به‌خوبی پیش رفت؛ ولی ما به عنوان بخش خصوصی تاکید داشتیم سرکوب نرخ ارز باعث کم‌اظهاری و بیش‌اظهاری می‌شود. زمانی که نرخ ارز با بازار غیررسمی اختلاف زیادی پیدا می‌کند، کم‌اظهاری و بیش‌اظهاری افزایش پیدا می‌کند.»
او درباره راه‌اندازی تالار معمالات نیز گفت: «این ابزار باعث افزایش عرضه ارز از سمت صادرکنندگان می‌شود، از طرفی منجر به رشد صادرات و واقعی شدن اظهارات تجار می‌شود که در نتیجه ورود ارز به کشور نیز بیشتر خواهد شد. با استفاده از ابزار پیش فروش، فشار کمتری به تولیدکنندگان وارد می‌شود و بازار ارز از ثبات بیشتری برخورد خواهد شد و تجارت نیز شفاف‌تر می‌شود.»
لازم است تصمیمات اقتصادی و سیاست‌های پولی با محوریت حمایت از تولید اتخاذ شوند
در بخش پایانی مراسم سید احسان قاضی زاده هاشمی، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس، به سخنرانی پرداخت. او درباره بازار پیش فروش ارز توضیح داد: «با رونمایی از ابزار پیش فروش ارز شاهد آغاز به کار سیاستی جدید در حوزه ارز خواهیم بود که با هدف تسهیل در رفع تعهد ارزی صادرکنندگان و تسریع در بازگشت ارز به کشور طراحی شده است. این ابزار می‌تواند به نفع جریان تولید و رونق صادرات باشد.»
هاشمی اضافه کرد: «واحد‌های تولیدی کشور هم‌اکنون با سختی‌های زیادی مواجه‌اند؛ بنابراین لازم است تصمیمات اقتصادی و سیاست‌های پولی با محوریت حمایت از تولید اتخاذ شود.»
او در پایان تاکید کرد: «تمرکز بر تأمین مواد اولیه و ایجاد گردش روان منابع درآمدی از جمله اقدامات موثر به منظور حمایت از تولید است که باید ادامه پیدا کند.»
برای مطالعه بیشتر صفحه بانک و بیمه در تجارت‌نیوز را دنبال کنید.
