تراکم جمعیتی، نبود شغل مناسب، بالا بودن هزینه‌های معیشتی و هزینه‌های مسکن باعث ایجاد پدیده‌ای جدید در کلانشهرها شده است.
به گزارش تجارت‌نیوز، بنا به گفته نریمان مصطفایی، مدیرکل دفتر ستاد ملی بازآفرینی شهری «در شهر تهران، اتاق‌نشینی رواج پیدا می کند. در واقع اسکان نایابی رخ می دهد و اقشاری در جامعه داریم که بنا به دلایلی حتی نمی‌توانند واحد مسکونی رو به نزول هم پیدا کنند تا ساکن شوند.»
از سوی دیگر بالغ بر ۱۹ میلیون بدمسکن در کشور وجود دارد که از این تعداد ۱۱ میلیون نفر حاشیه‌نشین هستند. این اقشار غالبا به دلیل توسعه ناتوازن و مشکلات ناشی از فقر در حاشیه شهرها و سکونتگاه‌های غیررسمی زندگی می‌کنند.
بر اساس آمار، جمعیت حاشیه‌نشین از ۴.۵ میلیون نفر در دولت اصلاحات به ۱۰ تا ۱۱ میلیون نفر در پایان دولت‌های نهم و دهم رسیده است.
دولت تدبیر و امید در شهریور ماه سال ۱۳۹۳ سند ملی بازآفرینی شهری را به تصویب رساند.
بر اساس این سند، ستاد بازآفرینی شهری شکل گرفت و متعاقب آن، جلسه‌های ستاد در تهران با حضور وزیر راه و شهرسازی و نمایندگان بیش از ١٩ دستگاه اجرایی و همچنین در تمام استان‌ها با حضور استاندار و یا معاون وی و نمایندگان همین ١٩ دستگاه و به همین ترتیب در تمام شهرستان‌ها تشکیل شد.
مدیر کل دفتر ستاد ملی بازآفرینی شهری شرکت عمران و بهسازی شهری ایران حاشیه‌نشینی را مولود فقر شهری و توسعه نامتوازن شهرها دانست و گفت: وقتی برنامه آمایش نداریم یعنی توسعه فعالیت‌ها و جمعیت بر ساختار مناسب نیست.
وی ادامه داد: لذا طبیعی است اگر برنامه‌ریزی نباشد در یک گروهی از ساکنان که جزو فقرا و گروه‌های کم‌درآمد هستند در جای رسمی شهر نمی‌توانند ساکن شوند و لذا به دلیل شرایط ویژه‌ای که دارند در یکسری از مناطقی که از نظر قیمت، ساختار مناسب است، سکنی می گزینند.
نریمان مصطفایی با بیان اینکه در حاشیه شهرها یکسری چالش‌های اجتماعی، اقتصادی، زیستی وجود دارد، تصریح کرد: طبیعی است در جاهایی که برنامه‌ریزی شده نباشد یکسری مسائل و مشکلات را هم با خودش به همراه می‌آورد.
مدیر کل دفتر ستاد ملی بازآفرینی شهری وزارت راه و شهرسازی در رابطه با مشکلات ساکنان این مناطق گفت: در گذشته اغلب ساکنان مناطق حاشیه‌نشین، فقرای روستاها بودند، ولی الان بحث جمعیتی تغییر رویه داده و از دهه ۸۰ به بعد اکثر مهاجران، تهیدست شهری به این مناطق ورود می‌کنند. این افراد قادر به تهیه مسکن در شهر نیستند و در این مناطق سکنی می‌گزینند.
وی با اشاره به عنوان ساکنان حاشیه‌نشین کلانشهرها گفت: در گذشته فکر می‌کردند در حاشیه شهر جرم و جنایت اتفاق می‌افتد، لذا این حالت تخریبی داشت. اما در حال حاضر با توجه به روندی که در شهرها طی شده یک زمانی اسکان غیر رسمی نامیده شد.
او ادامه داد: به تدریج این اصطلاح را هم تغییر می‌دهیم چرا که هر کدام از این واژه‌ها اغتشاش مفهومی ایجاد می‌کند. واژه‌ای که مناسب دیده‌ایم تا بار منفی هم نداشته باشد «محلات هدف بهسازی و نوسازی و توانمندسازی» نام نهاده‌ایم.
مصطفایی تاکید کرد: به دنبال مقاوم‌سازی و ارتقای این مسکن‌ها هستیم، معتقدم باید شرایط را برای افراد منعطف کنیم. تا زمانی که شرایط را منعطف نکنید این مسئله ادامه پیدا خواهد کرد. فعلا مسکن‌هایی که ساخته‌شده مد نظر ما است.
مدیر کل دفتر ستاد ملی بازآفرینی شهری با اشاره به اینکه در شهر تهران اتاق‌نشینی در حال رواج است، متذکر شد: در واقع اسکان نایابی در حال رخ دادن است و اقشاری در جامعه داریم که بنا به دلایلی حتی نمی‌توانند واحد مسکونی رو به نزول هم پیدا کنند تا ساکن شوند.
وی به عمده‌ترین مشکلات ناشی از حاشیه‌نشینی اشاره کرد و گفت: در شهرستان بهارستان یکی از مشکلات ما تراکم جمعیتی است و مشکل دیگر این است که در روستاها نظارت نیست و می‌بینیم هفت یا هشت طبقه غیر اصولی ساخته می‌شود و یکباره با اتفاقی ساختمان ریزش می‌کند، لذا تراکم بالای جمعیتی و مقاوم نبودن مسکن و مسائل اجتماعی، مسایل بهداشتی و بیماری‌های مسری بر مشکلات این مناطق دامن می‌زند.
مدیرکل دفتر ستاد ملی بازآفرینی شهری وزارت راه و شهرسازی یادآور شد: در این محلات تغییر نسل اتفاق افتاده و باید به این مسئله توجه کنیم. دیگر نسل‌های سه و چهار نمی‌توانند همانند پدران خود زندگی کنند و وجود تبعیض را درک کنند و باید حتی‌الامکان به دنبال رفع تبعیض‌ها و نیازهای نسل های جدید باشیم.
مصطفایی با بیان اینکه برای رفع این مشکلات باید یک اجماع کلی صورت بگیرد و مدیریت هماهنگ داشته باشیم، گفت: خوشبختانه در دولت تدبیر و امید آمده‌ایم کل دخیلان این کار را شناسایی کردیم، در حالت کلی در این فضا ۳۲ دستگاه درگیر هستند، ما باید اینها را شبکه ببینیم و هرکسی بیاید نقش خودش را انجام دهد.
منبع: ایسنا
