تهاتر به‌عنوان راهکاری نوین، قفل معاملات مسکن ایران را در دوران کمبود نقدینگی باز کرده است. این روش، با مبادله ملک یا خدمات به‌جای پول نقد، رونق را به بازار بازمی‌گرداند. در سال ۱۴۰۴، حدود ۱۵ درصد از معاملات مسکن شهرهای بزرگ از این طریق انجام شد. منصور غیبی، تحلیلگر بازار مسکن گفت: «تهاتر ملک نشانه‌ای از رکود و نبود گردش مالی صحیح در معاملات است».
کارشناس حوزه مسکن با انتقاد از ساختار فعلی بازار ملک و زمین در ایران، این حوزه را «گلوگاه تاریخی رفاه» و منبع فشار دائمی بر معیشت مردم دانست. وی با تأکید بر احتکار گسترده زمین توسط دولت، به آمار ۱.۸ میلیون هکتار زمین بلاتکلیف در اختیار سازمان ملی زمین و مسکن اشاره کرد.
بازار مسکن در یکی از عمیق‌ترین دوره‌های رکودی چند سال گذشته خود قرار گرفته است؛ هر چند طی ماههای گذشته، نشانه‌هایی از تحرک مشاهده می‌شد، با این حال، این تغییرات چندان گسترده و پایدار نبوده است. در چنین شرایطی و با زمزمه‌هایی درباره احتمال توافق میان ایران و آمریکا، آیا می‌توان به رونق تابستانی در بازار ملک امید داشت؟ بیت‌الله ستاریان، کارشناس اقتصاد مسکن به تجارت‌نیوز گفته است که اگر گشایشی در اقتصاد کشور رخ دهد، بازار مسکن اولین بخشی خواهد بود که به آن واکنش نشان می‌دهد.
بازار مسکن طی دو ماه گذشته در وضعیت انتظاری قرار گرفته است. معامله‌گران، دست از خرید و فروش شسته و منتظر مشخص شدن نتیجه مذاکرات هستند. بازار مسکن اهواز نیز از این وضعیت مستثنی نبوده و در شرایط رکودی قرار گرفته است. مهدی بلدی، رئیس اتحادیه مشاوران املاک اهواز با بیان اینکه بازار مسکن این شهر نیز در وضعیت نسبتا راکدی قرار گرفته، به تجارت‌نیوز گفته است، با این حال، در شهر اهواز معاملاتی به شکل تهاتری انجام می‌شود. او همچنین متوسط قیمت مسکن در اهواز را 70 تا 80 میلیون تومان در هر متر اعلام کرده است.
بازار مسکن در سال گذشته، مسیر پر پیج و خمی را طی کرد؛ مسیری که با نوسانات شدید در بازارهای مالی، تحولات منطقه‌ای، بحران‌های ژئوپلیتیک و شوک‌های سیاسی وخیم‌تر شد. بررسی روند قیمت دلاری مسکن در یک سال گذشته نشان می‌دهد که بازار مسکن نتوانسته پابه‌پای دلار حرکت کند و از نیمه دوم سال، عملا از رقابت با بازار ارز جا مانده است. همچنین مرور ماه به ماه قیمت‌ها نشان می‌دهد که قیمت مسکن بخش مهمی از رشد خود را در شهریور سال ۱۴۰۳ پیشخور کرده، در فصل پاییز عملا به اشباع رسیده و سپس وارد رکود شده است.
مناطق شمالی شهر تهران چندسالی است میزبان خانه های لوکسی شده است که قیمت آنها از ویلاهای مبله و لوکس آمریکایی نیز بالاتر رفته است. این در حالی است که در بسیاری از ایالت‌های آمریکا می‌توان با کمتر از یک میلیون دلار، خانه‌ای مجهز با امکانات بسیار مناسب خرید؛ خانه‌هایی که اغلب با وسایل داخلی فروخته می‌شوند و کیفیت ساخت بالایی دارند. با این حال، در تهران، خانه های لوکس با امکاناتی مشابه یا حتی کمتر، به قیمتی بالاتر از ویلاهای برخی از سلبریتی‌های آمریکایی معامله می‌شوند.
بازار مسکن این روزها در حالی با رکود دست و پنجه نرم می‌کند که چشم‌ها به نتیجه مذاکرات دوخته شده است؛ مذاکراتی که به باور برخی کارشناسان، می‌تواند سرنوشت معاملات مسکن را رقم بزند. اما آیا توافق، به معنای کاهش قیمت‌ها خواهد بود؟ فرشید ایلاتی، کارشناس بازار مسکن در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز تاکید کرده است که صورت توافق، قیمت‌ها افزایش خواهد یافت، زیرا بازار مسکن طی سال‌های اخیر در رکود بوده و کاهش ساخت‌وساز، فشار تقاضا ایجاد کرده است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد، چشم‌‌‌انداز بازار اجاره در سال‌جاری به توافق احتمالی ایران و غرب و روند مذاکرات بستگی دارد که می‌تواند مسیر «ثبات قیمت مسکن» یا «کاهش قیمت واقعی و حتی اسمی مسکن» در ماههای آینده را شکل دهد اما تاثیر این اتفاق روی بازار اجاره در میان‌‌‌مدت و بلندمدت خواهد بود.
بازار مسکن در سال جاری، دستخوش تحولات سیاسی شد و از روند پیشین خود، فاصله گرفت. حجم معاملات که در زمستان سال گذشته بالا رفته بود، با تغییرات قیمت طلا، سکه و ارز کاهشی شد و اکنون بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد که در بحبوبه مذاکرات ایران و آمریکا معاملات بازار تقریبا متوقف شده است. تورم مسکن نیز رشد اندکی داشت و به ۲.۲ درصد رسید. بررسی‌های تجارت‌نیوز حاکی از آن است که متوسط قیمت مسکن در فروردین سال جاری به ۱۱۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان برای هر متر مربع رسیده است.
بازارهای موازی بازار مسکن، طی ماههای گذشته نوسانات و تغییرات بسیاری پیدا کرده‌اند؛ با این حال قیمت مسکن با یک الگوی مشخص، روند پیشین خود را طی می‌کند. اکنون این سؤال پیش می‌آید که با توجه به شرایط فعلی، زمان خرید خانه فرا رسیده است؟ منصور غیبی، کارشناس بازار مسکن، به «تجارت‌نیوز» می‌گوید، کاهش قیمت طلا و ارز نه‌تنها باعث افت قیمت مسکن نشده، بلکه توان خرید متقاضیان را نیز پایین آورده است.
بازار مسکن چه در طول دوران برجام و چه پس از آن، رشد سرسام‌آوری را تجربه کرد و از توان خرید بسیاری از متقاضیان خارج شد. با این حال بازار مسکن طی یکی دو سال گذشته، با توجه به رشد قابل توجه بازارهای موازی نظیر دلار، طلا و سکه، دچار رکود شدیدی شد و به خواب عمیقی فرو رفت. با این همه، اخبار سیاسی این روزها، گمانه‌زنی‌هایی مبنی بر توافق میان ایران و آمریکا را مطرح کرده است. سوال این است که در صورت موفقیت مذاکرات و توافق میان ایران و آمریکا، بازار مسکن و بازارهای موازی با چه شرایطی مواجه خواهند شد؟
بازار مسکن که یکی از مطمئن‌ترین و امن‌ترین بازارها برای سرمایه‌گذاری به شمار می‌رود، در سال گذشته به خواب عمیقی فرو رفت. قیمت‌ها در بازارهای موازی به طرز بی‌سابقه‌ای جهش کردند و بازار مسکن از این روند عقب ماند. منصور غیبی، کارشناس حوزه مسکن به تجارت‌نیوز گفته است که بازار مسکن تحت تاثیر مستقیم و فوری التهابات بازارهای موازی مانند طلا و ارز قرار نمی‌گیرد و با تاخیر زمانی، خود را بالانس می‌کند.
وزیر راه‌وشهرسازی با ابلاغیه جدید، «۱۰تکلیف اضافه» برای سازنده‌های مسکن تعیین کرد که همه آنها جنبه «حفاظتی-انتظامی» دارند. ساختمانسازها باید یکسری تجهیزات «مانع سرقت و ورود دزد» در ساختمان‌های جدید نصب کنند؛ از جمله دوربین. ۳چالش مالکان و سازنده‌ها با ابلاغیه، بررسی شد.
تنها وام بانکی موجود برای خرید خانه در پایتخت، تسهیلات یک میلیارد و ۲۸۰ میلیون تومانی اوراق با نرخ سود ۲۲.۵ درصد و بازپرداخت ۱۲ ساله است که اقساط آن به حدود ۲۳ میلیون تومان رسیده که در مقایسه با قیمت مسکن بسیار ناچیز است.
«1403» سالی پرفراز و نشیب و آکنده از خبرهای بی‌سابقه سیاسی بود. از رویارویی ایران و اسرائیل گرفته تا جان‌باختن رئیس دولت سیزدهم و برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، همه و همه سبب تکانه‌های شدید در اقتصاد ایران شد. این تکانه‌ها به سرعت اثر خود را در بازارهای موازی نشان دادند و خیل خریداران را به سمت بازارهای ارز و طلا روانه کردند. در این میان، گاه بازار سرمایه هم مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار داشت. با این حال اما بازار مسکن از این اقبال بی‌نصیب ماند و با عبور از مسیری یکنواخت، وارد سال 1404 شد. اما آیا بخت بازار مسکن در سال جدید باز می‌شود؟
بازار مسکن سال گذشته را در رکود و خوابی عمیق سپری کرد؛ رشد قیمت‌ها در کنار کاهش قدرت خرید مردم تا حدی شدید و جدی بود که دیگر تقاضای مصرفی در بازار مشاهده نمی‌شد. سرمایه‌گذاران نیز به دلیل مشکل نقدشوندگی بازار مسکن، تمایلی به این بازار نشان نمی‌دادند. اما آیا امکان خروج از این رکود و بازگشت تعادل به بازار وجود دارد؟ مجید گودرزی، کارشناس بازار مسکن، در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز گفته است که وام‌های بانکی حتی کفاف خرید 6 تا هفت متر زمین را هم نمی‌دهند و دولت نیز تبدیل به بزرگترین محتکر زمین در کشور شده است؛ عاملی که به گفته او، مانعی برای حل بحران مسکن و زمینه ورشکستگی این بازار شده است.
بازار مسکن در سالی که گذشت، روزهای پر چالشی را پشت سر گذاشت. از کاهش معاملات و سرمایه‌گذاری گرفته تا اتخاذ سیاست‌های متفاوت در دو دولت سابق و فعلی و رشد بازارهای موازی، همه و همه رکود بازار را تشدید کردند. اما در سال ۱۴۰۴ وضعیت بازار مسکن چگونه خواهد بود؟ داوود بیگی‌نژاد، نایب رئیس اتحادیه مشاوران املاک، به تجارت‌نیوز گفته است که تولید مسکن در سال ۱۴۰۳ به دلیل وارد نشدن سرمایه، با مشکالت جدی روبه‌رو و این وضعیت به سال ۱۴۰۴ منتقل شد. به این ترتیب بازار همچنان با کمترین میزان تقاضا مواحه است. با این حال، آیا در صورت توافق، ثبات اقتصادی و آرامش بازارهای موازی، وضعیت بازار مسکن بهبود خواهد یافت؟
سال ۱۴۰۴ می‌تواند سالی سرنوشت‌ساز برای بازار مسکن باشد. در حالی که تکلیف واحدهای نهضت ملی مسکن همچنان مشخص نیست، ضعف تسهیلات ساخت و خرید نیز، به مشکلات متقاضیان افزوده است. در این میان، برخی گمانه‌زنی‌ها از افزایش وام خرید مسکن تا دو میلیارد تومان حکایت دارد؛ اما این موضوع چقدر می‌تواند به خانه‌دار شدن مردم کمک کند؟ فرشید ایلاتی، کارشناس بازار مسکن، به تجارت‌نیوز گفته است که افزایش وام خرید مسکن تا دو میلیارد تومان، به‌ویژه در کلان‌شهرها، می‌تواند به تحریک تقاضا کمک کند، اما مساله مهم این است که بازپرداخت این وام برای متقاضیان چگونه در نظر گرفته شود.
بازار مسکن در سال ۱۴۰۳ خلاف روند سال‌های گذشته، دچار رکود شد و از افزایش نرخ ارز عقب ماند. در حالی که قیمت دلار صعودی بود، قیمت ملک نسبت به نرخ ارز تغییرات چندانی نداشت و سرمایه‌ها به سمت بازار طلا حرکت کردند. با این حال، آیا این جدایی بازار مسکن از نوسانات ارزی یک تغییر پایدار است یا موقت؟ منصور غیبی، کارشناس بازار مسکن، در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز با اشاره به این روند جدید، توضیح داد که در سال ۱۴۰۳ بازار مسکن مستقل از نوسانات ارز حرکت کرد، اما در صورت تثبیت قیمت طلا در سال آینده، سرمایه‌ها ممکن است دوباره به سمت مسکن بازگردند. با این حال او معتقد است در صورت سوءمدیریت در این بازار ممکن از سونامی قیمت در بازار مسکن رخ دهد.
