به گزارش تجارت‌نیوز، قیمت دلار نسبت به هفته‌های گذشته کاهش یافته است، آن هم به سرعت. نرخ دلار که 25 مهرماه در قله 32 هزارتومانی جا خوش کرده بود امروز صبح 18 آبان ماه، در صرافی ملی پا به کانال 22 هزار تومانی گذاشت. این یعنی 10 هزارتومان کاهش ظرف سه هفته.

در واقع ارز با همان سرعتی که پرواز کرده بود در حال سقوط است و این در وهله اول خبر خوشحال‌کننده‌ای به نظر می‌رسد چرا که نرخ ارز در ایران مهم‌ترین عامل اثرگذار روی نوسانات اقتصادی محسوب می‌شود.

پس طبیعتا همان‌طور که افزایش آن می‌تواند قیمت‌ها را از پوشک‌ بچه گرفته تا سیمان افزایش دهد، کاهش آن نیز، با صرف‌نظر از چسبندگی قیمت‌ها، می‌تواند موجب بهبود قیمت کالاها شود.

اما این ماجرا طرف دیگری هم دارد. همان‌طور که رشد ناگهانی زیان ایجاد می‌کند، کاهش ناگهانی هم نمی‌تواند برای همه بی‌زیان باشد.

زیان سنگین در انتظار فعالان اقتصادی

مهدی سوری، کارشناس بازارهای مالی، معتقد است کاهش دلار و رسیدن آن به مبلغ زیر 20 هزار تومان به نوع دیگری می‌تواند به اقتصاد لطمه بزند. او مصداق این زیان را کارخانه‌هایی می‌داند که مواد اولیه‌شان را با قیمت بالاتری خریده‌اند و درصورت کاهش شدید قیمت ارز دیگر توجیه اقتصادی برای تولید پیدا نخواهند کرد.

به باور او همان طور که افزایش شدید دلار می‌تواند لطمه بزند کاهش شدید آن هم می‌تواند آسیب‌زا باشد.

احمد مجتهد، رئیس پژوهشکده پولی و بانکی نیز اعتقاد دارد که با کاهش سریع دلار در وهله اول سفته‌بازان بیش از همه زیان می‌بینند. سپس هم تولیداتی از جمله پروشیمی و فلزات متاثر می‌شوند. چرا که صادرات آن‌ها به دلار است و دلار ثابت است اما در نهایت قرار است این دلار به ریال تبدیل شود بنابراین نرخ ارز برای آن‌ها مهم است.

او می‌گوید: صادرکنندگان با کاهش نرخ ارز متصرر می‌شوند ضمنا سهام آنان نیز با ریزش مواجه می‌شود. این ریزش آینده صادرات را تحت تاثیر قرار خواهد داد.

سرعت نوسانات منطقی نیست

میثم خسروی، کارشناس امور بانکی، عنوان می‌کند: صادرکنندگان مبتنی بر یک نرخ ارز خاصی برنامه‌ریزی می‌کنند، مثلا فرد 7 ماه قبل پسته کاشته و اکنون فصل صادرات اوست اما کاهش ناگهانی ارز اکنون تمام صادرات را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

او تاکید دارد که لازم است بانک مرکزی به کنترل نوسانات نرخ ارز حساس باشد.

خسروی ادامه می‌دهد: این اصلا منطقی نیست که در عرض چند روز قیمت ارز حدود 10 هزار تومان بریزد چون در این حالت با همان شتاب هم نرخ افزایشی خواهد شد. اگر بانک مرکزی این نوسانات را هم نتواند کنترل کند آن وقت نقش بانک مرکزی چیست؟

به باور این کارشناس در حال حاضر بانک مرکزی از ریزش ارز ذوق‌زده شده و در این تنور می‌دمد در صورتی که حتی اگر بر اساس فاندامنتال نرخ ارز 20 هزارتومان هم باشد لازم است که در یک فرایند تدریجی کاهش مدیریت شود تا جامعه کم کم نرخ جدید را بپذیرد، آن زمان این تغییر نرخ پایدار است. نمی‌شود در شش ماه نرخ صد درصد افزایش یابد و در دو هفته 50 درصد کاهش پیدا کند.

به گفته او بانک مرکزی نوسان‌گیری را بلد است اما اکنون این روند کاهشی را کنترل نمی‌کند و این احتمالا دلیل سیاسی دارد.

نوسانات شدید بیماری اقتصاد است

در این میان علی دینی ترکمانی، تحلیگر اقتصادی، تحلیلش را فراتر می‌برد و سرعت و شدت نوسانات ارزی در اثر اخبار را بیماری اقتصاد ایران می‌داند.

او معتقدد است باید پرسید که آیا اقتصادهای دیگر هم به انتخابات آمریکا چنین واکنشی نشان داده‌اند یا نه؟ قطعا نه.

دینی ترکمانی توضیح می‌دهد: اقتصاد ما شدیدا تحت تاثیر اتفاقات سیاسی بخصوص رابطه ایران و آمریکا است. نه در افغانستان، نه در عراق، نه در ترکیه، نه در عربستان و نه در هیچ جای دیگر انتخابات آمریکا تاثیری بر ارزش پولشان نداشته است. کاهشی که در بازار ما اتفاق افتاده نشان می‌دهد استقلال عملی چندانی در داخل برای کنترل بازارها و پیشبرد تحولات اقتصادی وجود ندارد و همه چیز به خارج بستگی دارد.

به باور او اگر ریشه‌ای نگاه کنیم این کاهش ناگهانی خبر می‌دهد که اقتصاد ما در موقعیت خطرناکی قرار دارد و این بیماری اقتصاد ما تا زمانی که رابطه ما با دنیا حل و فصل نشود بهبود پیدا نمی‌کند.