هیدروژن در سالهای اخیر به ستاره درخشان دنیای انرژی تبدیل شده بود، اما بسیاری از این رویاها به واقعیت نپیوستند. اکنون، پس از فروکش کردن هیاهوی اولیه، صنعت هیدروژن وارد مرحلهای جدیدی شده است. پروژههای غیرعملی و پر زرقوبرق کنار گذاشته میشوند و جای خود را به طرحهایی واقعبینانه، اقتصادی و هدفمند میدهند. این تغییر رویکرد، نه تنها نشانه شکست نیست، بلکه آغاز فصلی تازه است که در آن، هیدروژن به جای اینکه یک شعار باشد، به ابزاری کلیدی برای کربنزدایی صنایع سنگین تبدیل میشود.
با بررسی سهم انرژی تجدیدپذیر در سراسر اتحادیه اروپا دیده میشود که این منطقه حدود 42 درصد از برق خود را از منابع تجدیدپذیر تولید میکند. آلبانی و نروژ تقریبا 100 درصد و پس از آن دانمارک با 88.6 درصد توسط انرژی های تجدیدپذیر تأمین میشوند. کوزوو، مالت و مولداوی کمترین سهم انرژیهای تجدیدپذیر را در تولید برق دارند.
انرژی های تجدیدپذیر بیشترین میزان جذب سرمایهگذاری مستقیم خارجی را در میان صنایع دیگر در سال ۲۰۲۴ داشته است و ۲۷ درصد از کل یک تریلیون دلار سرمایهگذاری مستقیم خارجی به این بخش رفت.
در جهانی که اخبارش مملو از بحرانهای ژئوپلیتیکی و زیستمحیطی است، یک انقلاب آرام و پیوسته در حال شکلگیری است: گذار به انرژی های تجدیدپذیر. این متن نشان میدهد که چگونه، فراتر از آمارهای سطحی، منطق اقتصادی و رشد خیرهکننده فناوریهای پاک، آینده انرژی جهان را به شکلی برگشتناپذیر تغییر میدهد.
در عصر حاضر، مبارزه با تغییرات اقلیمی و کاهش وابستگی به سوختهای فسیلی به یکی از مهمترین اولویتهای جهانی تبدیل شده است. در این میان، کشورهای خاورمیانه که اغلب بر پایه منابع نفت و گاز رشد کردهاند، در تلاشند تا با اتخاذ استراتژیهای جدید، آیندهای پایدار و سبز برای خود رقم بزنند. کشور قطر با سرمایهگذاریهای عظیم در حوزه انرژیهای تجدیدپذیر، بهویژه انرژی خورشیدی، گامهای بلندی در این مسیر برداشته و در حال تبدیل شدن به یک الگوی منطقهای است.
با افزایش نگرانیهای جهانی نسبت به تغییرات اقلیمی و نیاز روزافزون به منابع انرژی پاک و تجدیدپذیر، کشورهای پیشرفته جهان در تلاشاند تا ساختارهای انرژی خود را به سمت استفاده از منابع پاک بازطراحی کنند. یکی از پیشگامان این تحول، آلمان است که با پروژههای نوآورانه در زمینه انرژیهای تجدیدپذیر، بهویژه نصب توربین های بادی، گامهای بلندی برداشته است.
در دوران کنونی که چالشهای اقلیمی و نیاز به انرژی پاک به اوج خود رسیده است، فناوریهای نوآورانه مانند پنل های خورشیدی شناور، به عنوان راهکاری امیدبخش برای تولید انرژی تجدیدپذیر در فضاهای محدود مطرح میشوند.
بر اساس گزارشهای جدید سازمان ملل و آژانس بینالمللی انرژیهای تجدیدپذیر (IRENA)، منابعی مانند خورشید و باد اکنون نهتنها از نظر زیستمحیطی، بلکه از لحاظ اقتصادی نیز به گزینهای بهصرفهتر از سوختهای فسیلی تبدیل شدهاند.
علیرغم اهمیت توسعه استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر در سراسر جهان طی دهههای اخیر برآوردها نشان میدهد که کشورهای آسهآن از این روند بازمانده و نتوانستند در این زمینه گامهای موثری بردارند.
در حالی که جهان به دنبال راهکارهایی نوین و پایدار برای مقابله با بحران اقلیمی و وابستگی به سوختهای فسیلی است، یک استارتاپ فرانسوی به نام سیتِرنز (Seaturns) موفق شده توجه بسیاری از فعالان حوزه انرژی را با فناوری نوآورانه خود در زمینه تبدیل انرژی موج دریا به برق جلب کند. این شرکت نهتنها در آزمایشهای خود نتایج قابل توجهی کسب کرده، بلکه با جذب سرمایه چند میلیون دلاری و آمادهسازی زیرساختهای فنی، گامی بزرگ به سوی استقرار صنعتی و جهانیسازی این فناوری برداشته است.
هند اکنون در نقطه عطفی تاریخی قرار گرفته و به سرعت در حال چرخش به سوی انرژیهای تجدیدپذیر است. دادههای جدید، به ویژه آمار مربوط به ماه مه ۲۰۲۵، نشان میدهد که این گذار نه تنها واقعی است بلکه به طور قابل توجهی شتاب گرفته است.
آمریکا، بهویژه در دوران ریاستجمهوری جو بایدن، با سرمایهگذاریهای بیسابقه در انرژیهای تجدیدپذیر و حملونقل پاک، به یکی از پیشگامان جهانی در این حوزه تبدیل شده است. قانون کاهش تورم (IRA) و حمایت از خودروهای برقی، این کشور را در مسیر تحول سبز قرار داد. با این حال، با نزدیک شدن به نیمه سال 2025، نشانههایی از کاهش رشد در سرمایهگذاریهای صنعتی انرژی پاک و مطرح شدن لایحهای جنجالی در کنگره، زنگ خطر را برای آینده این بخش به صدا درآورده است.
با افزایش دمای زمین، کمبود منابع آب و گسترش بیابانزایی، کشورهای خاورمیانه از جمله عربستان سعودی، با موجهای گرمایی شدید، کاهش تولیدات کشاورزی، فشار بر زیرساختهای انرژی و افزایش وابستگی به سیستمهای خنککننده روبهرو هستند. در چنین شرایطی، توسعه گسترده انرژیهای تجدیدپذیر نه تنها برای مقابله با این بحرانها ضروری است، بلکه مسیر جدیدی برای رشد اقتصادی، اشتغالزایی، ارتقای فناوری و افزایش امنیت انرژی فراهم میآورد.
در عصر کنونی که چالشهای زیستمحیطی و نیاز روزافزون به انرژی پایدار، جهان را به تکاپو واداشته است، نوآوریهای جسورانه در عرصه انرژیهای تجدیدپذیر، بارقههای امیدی برای آیندهای پاکتر به شمار میروند. از اعماق اقیانوسها تا فراز آسمان شهرها، ایدههای خلاقانه در حال شکلگیری هستند تا منابع انرژی پاک، کارآمد و در دسترس را برای همگان فراهم آورند.