دولت ژاپن با اختصاص بیش از ۱.۳ میلیارد دلار یارانه جدید، بستهای حمایتی برای تسریع گذار به انرژیهای پاک و کاهش وابستگی به سوختهای فسیلی معرفی کرده است؛ اقدامی که با تمرکز بر انرژی بدون کربن، مراکز داده و توسعه مناطق مختلف، بخشی از راهبرد بلندمدت این کشور برای تحول سبز تا سال ۲۰۴۰ به شمار میرود.
موریتانی، کشوری واقع در شمالغرب آفریقا و در حاشیه صحرای بزرگ، در سالهای اخیر بهسرعت در حال تغییر مسیر سیستم انرژی و حتی ساختار اقتصادی خود است. کشوری که تا پیش از سال ۲۰۰۸ تقریبا هیچ سهم قابلتوجهی از انرژیهای تجدیدپذیر نداشت، امروز به یکی از بازیگران نوظهور انرژی پاک در قاره آفریقا تبدیل شده است.
ایرلند در تابستان ۲۰۲۵ به نقطه عطفی تاریخی در مسیر گذار انرژی خود رسید؛ نقطهای که حاصل بیش از دو دهه سرمایهگذاری مستمر در انرژیهای تجدیدپذیر، بهویژه انرژی بادی است. کشوری که در آغاز هزاره جدید تنها سهمی ناچیز از برق خود را از باد تامین میکرد، امروز توانسته است زغالسنگ را بهطور کامل از سبد تولید برق خود حذف کند.
اسپانیا در سالهای اخیر با سرعتی قابل توجه در مسیر تحول نظام برق خود حرکت کرده و به یکی از بازیگران مهم انرژیهای پاک در اروپا تبدیل شده است. این کشور با اتکا به منابع غنی باد، خورشید و آب، توانسته وابستگی خود به سوختهای فسیلی را به شکل چشمگیری کاهش دهد.
پرتغال در دل بحران انرژی اروپا، با حذف کامل زغالسنگ، رشد انفجاری ۴۴۰ درصدی ظرفیت خورشیدی و تامین بیش از ۷۵ درصد برق از منابع تجدیدپذیر، به یکی از موفقترین الگوهای گذار سبز تبدیل شده است.
آلمان در سالهای اخیر به یکی از مهمترین بازیگران گذار جهانی به انرژیهای پاک تبدیل شده است. رشد سریع انرژی خورشیدی، توسعه گسترده انرژی بادی بهویژه در بخش فراساحلی، حذف تدریجی زغالسنگ و انرژی هستهای و تمرکز بر کاهش مصرف انرژی، آلمان را به نمونهای برجسته در مسیر مقابله با تغییرات اقلیمی تبدیل کرده است.
لوکزامبورگ، کوچکترین کشور قلب اروپا، در یک دهه گذشته تحولی خیرهکننده در انرژی ایجاد کرده است: سهم انرژیهای بادی و خورشیدی از ۹ درصد به بیش از ۶۰ درصد رسیده و تولید برق پاک به ۸۵.۸ درصد کل برق کشور رسیده است.
لیتوانی در بحبوحه بحران انرژی ناشی از جنگ روسیه و اوکراین، نهتنها وابستگی کامل خود به سوختهای فسیلی روسی را قطع کرد، بلکه با جهشی چشمگیر تولید برق پاک را به ۷۱.۶ درصد رساند و اکنون در مسیر تبدیل شدن به صادرکننده خالص برق تا سال ۲۰۳۰ قرار دارد.
جیبوتی با جهشی چشمگیر در انرژیهای تجدیدپذیر، تنها در چند سال اخیر سهم برق پاک خود را به حدود ۶۷ درصد رسانده و اکنون هدفگذاری کرده تا تا سال ۲۰۳۵ به اولین کشور آفریقایی با ۱۰۰ درصد برق تجدیدپذیر تبدیل شود.
هلند، یکی از پیشگامان گذار انرژی اروپا، با جهشی چشمگیر سهم انرژی خورشیدی و بادی را به ۴۵ درصد از تولید برق رسانده و انتشار دی اکسید کربن بخش برق را از سال ۲۰۱۸ تا امروز نصف کرده است.
دانمارک، پیشگام جهانی گذار انرژی سبز، در سال ۲۰۲۴ با تامین ۸۸.۴ درصد برق خود از منابع تجدیدپذیر (عمدتا انرژی بادی) رتبه نخست اروپا را کسب کرد و با مدل منحصربهفرد مالکیت اجتماعی و مشارکت مستقیم شهروندان، الگویی الهامبخش برای دستیابی به برق ۱۰۰ درصد پاک تا سال ۲۰۳۰ ارائه میدهد.
منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا (MENA) در سالهای اخیر با شتابی بیسابقه به سمت توسعه انرژیهای تجدیدپذیر حرکت کرده است. افزایش دما، کمبود آب، فشار بر کشاورزی و رشد سریع تقاضای برق، دولتهای منطقه را وادار کرده تا به خورشید، باد و فناوریهای نوین انرژی توجه بیشتری نشان دهند.
دنیای امروز که تغییرات اقلیمی با سرعت نگرانکنندهای پیش میرود، گذار به انرژیهای تجدیدپذیر نه تنها یک انتخاب، بلکه یک ضرورت حیاتی است. در نیمه اول سال ۲۰۲۵، برای اولین بار در تاریخ، جهان انرژی بیشتری از منابع تجدیدپذیر نسبت به زغالسنگ تولید کرد. نزدیک به ۱۰۰ کشور اکنون بیش از ۴۰ درصد از برق خود را از این منابع تامین میکنند و بیش از ۹۰ درصد پروژههای جدید تجدیدپذیر ارزانتر از سوختهای فسیلی هستند.
تازهترین گزارش مجمع جهانی اقتصاد (WEF) نشان میدهد اقتصاد سبز در آستانه ورود به مرحلهای بیسابقه از رشد قرار دارد؛ بازاری که هماکنون ارزشی حدود ۵ تریلیون دلار دارد و تا سال ۲۰۳۰ میتواند از ۷ تریلیون دلار فراتر رود. این یافتهها تایید میکند که اقتصاد سبز نه یک جریان جانبی، بلکه موتور محرک اصلی رشد در دهه آینده است.
تحولات جهانی در حوزه انرژی به شکل چشمگیری به سمت منابع پاک و پایدار حرکت کرده است. کشورها بهویژه در مناطق استراتژیک خاورمیانه و اروپا، با سرعتی بیسابقه در حال سرمایهگذاری روی انرژیهای تجدیدپذیر، پروژههای بادی و خورشیدی، و همچنین تولید هیدروژن سبز هستند.
جهان در آستانه نقطه عطف تاریخی قرار دارد؛ انرژیهای تجدیدپذیر با شتابی بیسابقه در حال پوشش تقریبا تمام رشد ۴۰ درصدی تقاضای برق دهه آینده هستند و سرمایهگذاری در مراکز داده از نفت پیشی گرفته است. پایان عصر سوختهای فسیلی حتمی، اما سرعت آن به تصمیمات امروز بستگی دارد.
ده سال پس از توافق تاریخی اقلیمی پاریس در سال ۲۰۱۵، تازهترین دادهها نشان میدهند که جهان در حوزه انرژیهای تجدیدپذیر و خودروهای برقی بسیار سریعتر از پیشبینیهای اولیه حرکت کرده است. اگرچه همچنان فاصله قابل توجهی با اهداف کنترل گرمایش زمین وجود دارد، اما واقعیت این است که انقلاب انرژی پاک با سرعتی فراتر از تصور کارشناسان در حال پیشروی است.
انتشار گزارش جدید آژانس بینالمللی انرژیهای تجدیدپذیر (IRENA) نشان میدهد که ظرفیت جهانی انرژیهای تجدیدپذیر به رکورد ۵۸۲ گیگاوات رسیده است که ۴۵۲ گیگاوات آن متعلق به انرژی خورشیدی است؛ رقمی که جهان را یک گام دیگر به سمت تحقق هدف تعیینشده در COP28 دبی، یعنی سه برابر شدن ظرفیت انرژیهای تجدیدپذیر تا سال ۲۰۳۰ (معادل ۱۱.۲ تراوات)، نزدیک میکند. در این میان، امارات متحده عربی بهعنوان یکی از پیشگامان منطقهای و جهانی، نقش برجستهای در توسعه انرژی پاک ایفا کرده و با اجرای پروژههای گسترده خورشیدی، مسیر گذار انرژی را سرعت بخشیده است.
گذر جهانی از سوختهای فسیلی به انرژیهای پاک، در دهه اخیر شتابی بیسابقه گرفته است. گزارش تازه آژانس بینالمللی انرژیهای تجدیدپذیر (IRENA) و ابتکار سیاست اقلیمی (CPI)، تصویری دقیق از وضعیت سرمایهگذاریهای جهانی در حوزه انرژی پاک در سال ۲۰۲۴ ارائه میدهد؛ تصویری که از یکسو رکوردهای جدید را نشان میدهد و از سوی دیگر هشدار میدهد که سرعت فعلی برای دستیابی به اهداف اقلیمی کافی نیست.
