امید واهی به سرمایه گذاران ETFها

به گزارش تجارت‌نیوز ، اسفندماه سال گذشته بود که مجید عشقی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، با اشاره به اینکه دو صندوق دارا یکم و پالایش یکم به معضلی در بازار سرمایه تبدیل شده‌اند، از اصلاح ساختار اساسنامه این دو صندوق خبر داد.

بر اساس اعلام عشقی، اگر این ساختار اصلاح شود، قیمت این دو صندوق می‌تواند به ارزش خالص دارایی‌های آن‌ها نزدیک شود. این اقدام نیازمند مصوبه هیات دولت بوده اما بررسی‌ها نشان می‌دهد تا کنون اقدامی نشده است.

این در حالی بود که ۲۲ تیر ماه علی بهادری جهرمی سخنگوی دولت، اعلام کرد که بازگرداندن ارزش ذاتی صندوق‌های پالایش یکم و دارا یکم، در دستور سازمان بورس و اوراق بهادار است. اساسنامه این دو صندوق در راستای جبران ضرر سهامداران، به زودی اصلاح خواهد شد اما تاکنون تغییری در روند این صندوق ها مشاهده نشده و هر دوی این صندوق های ETF در زیان هستند.

هشدارها جواب نداد!

نوید فرهادی، کارشناس بازارسرمایه در گفتگو با تجارت‌نیوز گفت: دولت در سال ۹۹ تصمیم به فروش باقی مانده سهام خود در بانک‌ها و شرکت‌های پالایشی گرفت. گرچه در ابتدا این طرح، طرح جامعی و تصمیم خوبی به نظر می‌آمد. اما نحوه اجرای آن مانند دیگر تصمیمات دولتی آنقدر‌ها که باید سنجیده نبود! مشکل از آنجا شروع شد که دولت باوجود هشدار‌های کارشناسان بازارسرمایه اصل متنوع سازی پرتو را زیر پا گذاشت و سهام ۳ بانک ملت، تجارت و صادرات و البته دو شرکت بیمه‌ای البرز و اتکایی را در قالب یک صندوق با ۲۰ درصد تخفیف به عموم مردم عرضه کرد.

وی ادامه داد: اگرچه در ابتدا و در روز بازگشایی این صندوق با بازگشایی غیراصولی رشد ۱۰۰ درصدی قیمت را تجربه کرد. اما رفته‌رفته و تنها پس از گذشت ۴ روز پا به مسیر اصلاحی گذاشت. همچنین نبود بازارگردان، عدم تامین منابع برای بازارگردانی و البته رشد جدی نماد‌های بانکی در نیمه نخست سال ۹۹ از مهم‌ترین دلایل برای معامله یونیت‌های این صندوق در قیمت‌هایی بالاتر از قیمت ذاتی و جرقه‌ای برای شروع کاهش قیمت این صندوق بود. البته خوب است بدانید ابطال معاملات این صندوق و تغییر دامنه نوسان از نامحدود به مثبت و منفی ۱۰ درصد، عاملی برای تشدید عرضه‌ها در این نماد بود.

این کارشناس بازار سرمایه توضیح داد: صندوق پالایش یکم، پر حاشیه‌تر از صندوق ETF دارایکم‌ به میدان آمد و در ابتدا کشمکش‌های وزارت اقتصاد و وزارت نفت بر سر عرضه سهام دولت در شرکت‌های پالایشی اولین سیگنال منفی را به بازار داد. اما در نهایت با پافشاری دولت و وزارت اقتصاد عرضه باقی‌مانده سهام دولت در ۴ شرکت پلایشی نفت تهران، تبریز، اصفهان و بندرعباس آغاز شد.

وی اظهار کرد: گرچه این صندوق نیز با تخفیف به عموم مردم فروخته شد، اما افزایش جدی قیمت نماد‌های پالایشی قبل از تاریخ عرضه موجب شد تا این صندوق با قیمتی به مراتب بالاتر از ارزش واقعی به عموم مردم عرضه شود. دقیقا همین عامل نیز باعث تا این صندوق تنها پس از چند روز معامله، آن هم کمی بالاتر از قیمت عرضه (۱۰ هزار تومان) قدم در مسیر کاهشی بگذارد و دیگر به قیمت‌ عرضه خود برنگردد.

صندوق‌های دولتی در بورس به ارزش خود نرسید

فرهادی تشریح کرد: در دولت سیزدهم نیز شعار‌ها در رابطه با خروج دارندگان یونیت‌های صندوق‌های دارایکم و پالایش یکم و رساندن قیمت این صندوق‌ها به ارزش ذاتی خود ادامه دارد. اما در عمل و روی تابلو معاملات هنوز شاهد تحقق این شعار‌ها نبودیم. همچنین دارایکم در جلسه معاملاتی روز شنبه مورخ ۵ شهریورماه با قیمت پایانی ۱۰ هزار ۴۲۰ تومانی و NAV ابطال ۱۵ هزارو ۶۰۰ تومانی، ۳۳ درصد زیر ارزش ذاتی قرار گرفته است.

وی ادامه داد: قیمت پایانی هر واحد از صندوق پالایش یکم نیز ۳۰ درصد کم تر از ارزش ذاتی خود روی قیمت ۷ هزار و ۹۶۰ تومانی قرار دارد. این در حالی است که اکثر تحلیلگران P/NAV (قیمت به ارزش ذاتی) زیر ۷۰ درصدی را سرمایه گذاری کم ریسک ارزیابی می‌کنند. با این حال اعتماد از دست رفته عموم مردم و البته عدم تصمیم جدی دولت برای سامان دادن به وضعیت این دو صندوق عاملی برای عدم تمایل سرمایه گذارن به این صندوق‌ها شده است.

این کارشناس بازار سرمایه اظهار کرد: در واقع سازمان بورس نیز در راستای تثبیت قیمت این دو صندوق وظایفی دارد. گرچه بورس محلی برای تعیین قیمت توسط عرضه و تقاضاست و باید عاری از هر گونه دخالت در روند معاملات باشد. اما سازمان نیز به عنوان سیاست گذار می‌تواند با اتخاذ تصمیمات درست، قیمت را برای نزدیک شدن به ارزش ذاتی خود همراهی کند.

فرهادی ادامه داد: بازارگردانی اصولی و تقویت منابع، واگذاری مدیریت این دو صندوق و کنار کشیدن دولت از تصدی گری و به طبع آن تغییر پرتفو این صندوق‌ها می‌تواند از جمله تصمیمات موثر در این زمینه باشد، البته خوب است بدانید کارمزد معاملاتی ناچیز صندوق‌های EFT و نبود بازارگردان عاملی برای نوسان‌گیری عده‌ای با ابزار‌های مختلفی چون معاملات الگوریتمی شده است.

این کارشناس بازار سرمایه در نهایت گفت: می‌توان گفت که تا مادامی که سازمان بورس و بدنه دولت تصمیم جدی برای حل مشکلات مذکور نداشته باشند وضعیت این دو صندوق نیز تغییری نخواهد کرد.