طرح تعویض کولرهای گازی؛ آخرین راهکار دولت برای عبور از بحران کمبود برق!

به گزارش تجارت نیوز، بحران کمبود برق در سال ۱۴۰۴ تمام کشور را درگیر کرده است. در این میان مسئولان مدام بر بهینه‌سازی مصرف برق تاکید می‌کنند و سعی بر راه‌اندازی کمپین‌های متعدد برای تشویق مردم به کاهش مصرف برق دارند.

این در حالی است که بهینه‌سازی مصرف برق به اقدامات ساختاری در زمینه کاهش مصرف گره خورده است. در همین زمینه، وزارت نیرو در قالب ۳۶ بسته کاهش مصرف در نظر دارد که بیش از 90 هزار کولر گازی فرسوده را با مدل‌های کم‌مصرف جایگزین کند، اما آیا این موضوع محقق می‌شود؟

هدررفت برق توسط کولرهای گازی پرمصرف

استفاده بی‌رویه و نابه‌جا کولرهای گازی در بسیاری از مناطق به یکی از چالش‌های جدی در حوزه انرژی تبدیل شده است و پیامدهایی مانند افزایش مصرف برق و فشار مضاعف به شبکه توزیع را در پی دارد.

بر اساس تحلیل کارشناسان حوزه انرژی، ترویج استفاده از کولرهای گازی پرمصرف در مناطقی با اقلیم معتدل یا خشک که رطوبت بالایی ندارند، توجیه‌پذیر نیست. کولرهای گازی، برخلاف کولرهای آبی، برق زیادی مصرف می‌کنند و همین مسئله در فصل تابستان باعث اوج‌گیری بار مصرف برق در کشور می‌شود.

کشورهای توسعه‌یافته مانند اعضای اتحادیه اروپا، با وضع قوانین سخت‌گیرانه برای مصرف وسایل سرمایشی، تلاش می‌کنند تا از تبعات این موضوع جلوگیری کنند، اما در ایران همچنان مدل‌های کم‌بازده و پرمصرف این کولرها مورداستفاده قرار می‌گیرند و بسیاری از مردم توانایی جایگزین کردن این کولرها با مدل‌هایی با بازده بیشتر را ندارند.

طرح تعویض کولرهای گازی فرسوده؛ برنامه‌ای بلندپروازانه؟

وزارت نیرو در آستانه تابستان ۱۴۰۴ طرحی را در دستور کار قرار داده است که بر اساس آن، ۹۲ هزار کولر گازی فرسوده با مدل‌های کم‌مصرف جایگزین می‌شود. هدف از این طرح، کاهش بار شبکه برق در ایام اوج مصرف و استفاده بهینه از منابع انرژی است. اجرای این برنامه قرار است با مشارکت سرمایه‌گذار انجام گیرد؛ طوری که در ازای صرفه‌جویی ایجادشده، حدود ۱۵۰ مگاوات از برق صرفه‌جویی‌شده به‌عنوان منافع اقتصادی سرمایه‌گذار اختصاص داده شود.

با این حال، تجربه گذشته نشان می‌دهد که اجرای چنین طرح‌هایی در ایران با موانع فراوانی مواجه است. طرح تعویض ۲۰ میلیون بخاری گازی با نمونه‌های کم‌مصرف، نمونه‌ای بارز از یک برنامه ملی است که به‌رغم حمایت‌های ظاهری از سوی مسئولان، به دلیل مقاومت‌های داخلی و مانع‌تراشی تولیدکنندگان به سرانجام نرسید.

پیش‌تر فرشید شکرخدایی، رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری و تامین مالی اتاق بازرگانی ایران، در این مورد به تجارت‌نیوز گفت: بخش خصوصی بیش از ۱۵ سال است این طرح را پیگیری کرده و حتی یک شرکت چینی برای سرمایه‌گذاری سه میلیارد تا چهار میلیارد دلاری اعلام آمادگی کرده است. اما در عمل، برخی تولیدکنندگان داخلی که توان تولید بسیار محدود در حدود ۱۰ هزار بخاری در سال را دارند، مانع تحقق این طرح ملی شده‌اند؛ در حالی که مقیاس موردنیاز، ۲۰ میلیون واحد است.

حال با توجه به تبلیغ‌های فراوان تولیدکنندگان داخلی برای خرید کولر گازی، باید دید توسعه طرح تعویض کولرهای گازی تحت‌تاثیر منافع تولیدکنندگان داخلی قرار می‌گیرد؟

ابهام در تحقق وعده‌ها

با توجه به تجربه ناموفق طرح تعویض بخاری‌های گازی، اکنون این نگرانی وجود دارد که طرح جدید تعویض کولرهای گازی نیز به همان سرنوشت دچار شود. اجرای این طرح نه‌تنها به سرمایه‌گذار نیاز دارد، بلکه مستلزم هماهنگی بین‌دستگاهی، اجماع سیاسی، شفافیت در فرآیندهای اجرایی و حذف موانع تولیدی و تجاری نیز هست. در غیر این صورت، این برنامه نیز به فهرست طرح‌های بلندپروازانه‌ای می‌پیوندد که هیچ‌گاه عملیاتی نشده‌اند.

تعویض کولرهای گازی فرسوده با مدل‌های کم‌مصرف اقدامی ضروری برای کاهش مصرف انرژی، حفظ منابع ملی و بهبود بهره‌وری در سیستم سرمایشی کشور است، اما بدون عزم جدی و حذف مقاومت‌های غیرمنطقی اجرای چنین برنامه‌هایی با شکست مواجه می‌شوند.

برای مطالعه بیشتر گزارش اقدامات تشویقی و تنبیهی وزارت نیرو برای کاهش مصرف برق را در تجارت‌نیوز بخوانید.