تبخیر ۳۰۰ میلیارد مترمکعب آب باران

مدیرکل دفتر برنامه ریزی کلان آب و آبفا با بیان اینکه طرح پایش و تبخیر حوضه‌های آبریز کشور از طریق تصاویر ماهواره ای با دقت بیشتری آغاز شده است،گفت: از کل بارش کشور بین 270 تا 300 میلیارد مترمکعب آن تبخیر می‌شود.محمد ابراهیم‌نیا با بیان این مطلب که طرحی به عنوان طرح پایش حوضه‌های آبریز کشور تهیه شده تا از طریق تصاویر ماهواره‌ای و تدقیق آن با داده‌های زمینی بتوان مدیریت دقیق‌تری را بر منابع آبی کشور حاکم کرد، گفت: در سال‌های گذشته نیز استفاده از این تصاویر و اطلاعات به صورت پراکنده و موردی در وزارت نیرو صورت می‌گرفت ولی از تیرماه سال 93 این کار به‌طور رسمی در این وزارتخانه کلید خورد.
وی با اشاره به اینکه علوم فضایی از علوم بین رشته‌ای است که دارای کاربردهای متعددی از جمله کاربرد در مدیریت منابع آب است، گفت: این سنجش از راه دور در حوضه‌های محیط زیست، علوم دریایی،‌ کارتوگرافی و جنگل و مراتع و شهرسازی استفاده کاربردی دارد.
ابراهیم‌نیا تصریح کرد: وزارت نیرو به همین منظور به صورت رسمی وارد کار شد تا در مدیریت منابع آب از تصاویر ماهواره‌ای نیز به عنوان ابزاری در کنار روش‌های سنتی خود، به پایش حوضه‌های آبریز کشور بپردازد.
وی با بیان این مطلب که متولی طرح تصاویر ماهواره ای در کشور (RS) سازمان فضایی است که در ابتدای کار، جلسات زیادی را در این خصوص برگزار کردیم، گفت: کارفرمای این طرح دفتر برنامه‌ریزی کلان آب و آبفای وزارت نیرو و موسسه تحقیقات آب هستند و این موسسه در قالب قراردادی که منعقد کرده می‌تواند حول 6 تا 7 محور، اطلاعات را رصد، جمع‌آوری، ذخیره و پردازش کند.
ورود اطلاعات نوین برای تصمیم گیری‌های دقیق‌تر در زمینه مدیریت آب کشور
مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی کلان آب و آبفا با بیان اینکه یکی از مباحثی که در دولت یازدهم در بخش آب مطرح بوده است، ورود اطلاعات نوین برای تصمیم گیری‌های دقیق تر در زمینه مدیریت آب کشور بوده است، گفت: از دهه 60 میلادی که پرتاب ماهواره‌ها آغاز شد، کشورهای پیشرو به دنبال گرفتن اطلاعات در زمینه‌های مختلف از جمله جاسوسی از ماهواره‌ها بودند تا اینکه با گسترش این علم، استفاده از تصاویر ماهواره‌ای، تقریباً در تمامی بخش‌ها و کشورها گسترش یافت که در این زمینه کشور ما نیز مبادرت به استفاده از این تصاویر در زمینه سنجش از راه دور، در کسب اطلاعات از پدیده‌ها و اجسام، بدون تماس فیزیکی با اشیا و عارضه‌های زمینی کرد.
وی ادامه داد: این داده‌ها به ما کمک کرد تا با هزینه بسیار کمی بتوانیم به اطلاعاتی به‌روزتر، در زمینه منابع آبی کشور دست یابیم که می‌تواند در مدیریت آب کشور به ما کمک شایانی کند.
ابراهیم نیا همچنین با بیان اینکه امروزه تخصص‌های بین رشته ای خیلی مهم شده و بحث‌هایی که در حوضه آبریز در بعد ملی اتفاق می‌افتد یا در مبحث حقوق آب به طرح مباحث اجتماعی نیاز دارد بسیار زیاد است، اظهار داشت: این‌ها تخصص‌های مستقیم آبی نیستند و وقتی به دسته بندی رشته‌های آب نگاه می‌کنید عمدتاً در فیلدهای تخصصی شکست پیدا کرده است.
وی ادامه داد: یکی از این محورها، پایش روند کاربری اراضی (تغییرات دوره ای پدیده‌های سطحِی زمین) با استفاده از تغییراتی است که در دهه‌های قبل رخ داده است و می‌تواند اطلاعاتی که از سال 1970 میلادی تا به امروز را به طور دقیق با هم مقایسه کند.
طرح پایش تبخیر در حوضه‌های آبریز/تبخیر 300 میلیارد متر مکعب آب باران
ابراهیم‌نیا در ادامه به طرح پایش تبخیر و تعریق واقعی در حوضه‌های آبریز کشور اشاره کرد و گفت: برای این طرح برای اولین بار دستگاه سنتیلومتر در شرایط تحریم خریداری شد و در اختیار موسسه تحقیقات آب قرار گرفت.
وی با بیان اینکه از کل بارش کشور که بین 270 تا 300 میلیارد مترمکعب آن تبخیر می‌شود، گفت: این دستگاه یک تبخیرسنج واقعی است که با توجه به متفاوت بودن درصد تبخیر در نقاط مختلف وزارت نیرو باید صدها از این دستگاه را در حوضه‌های مختلف داشته باشد تا منابع واقعی آب در دسترس در هر منطقه را برای برنامه‌ریزی بهتر در اختیار داشته باشد.
به گزارش فارس،ابراهیم‌نیا به پایش خشکسالی در سطح حوضه‌های آبریز، پایش اندازه‌گیری پهنه‌های برفی و معادل آن اشاره کرد و گفت: تغییراتی که طی سال‌های گذشته در رژیم بارش جامد به مایع حاصل شده و در چند سال گذشته به علت تغییرات اقلیم در خیلی مناطق تا 200 متر باند بارش برف را از دست داده‌ایم، باعث شده تا دوران ذوب شدن برف دو ماه تغییر پیدا کند، یعنی قبلاً ذوب برف‌ها در اواسط یا اواخر خرداد ماه بوده و اکنون به اواسط اسفند و اوایل فروردین رسیده و این موضوع سبب شده تا 2 ماه زودتر برف به آب تبدیل شود و میزان تبخیر را افزایش دهد.

مدیرکل دفتر برنامه ریزی کلان آب و آبفا گفت: یکی از ویژگی‌های استفاده از تصاویر ماهواره‌ای این است که می‌تواند تحلیل درستی از پهنه‌های برفی و آب معادل در اختیار ما بگذارد و پایش اندازه گیری رطوبت خاک نیز از دیگر کارهایی است که بسیار حائز اهمیت است.

وی همچنین با اشاره به برآورد بارش و تعیین جریان‌های رودخانه‌ای و مدل‌های بارش و روان‌آب افزود: این طرح با مبلغ ناچیزی در موسسه تحقیقات آب آغاز شده و سال 93 که این طرح را شروع کردیم، چون شورای هماهنگی حوضه آبریز گاوخونی و زاینده‌رود جلوتر بودند،به عنوان پایلوت شناخته شد تا تمام این موارد به‌صورت جدی در این حوضه پایش و چالش‌ها بررسی شود و به یک دستورالعمل تبدیل شود تا به کل کشور تعمیم یابد.

* نقشه‌برداری از 700 تا 900 هزار هکتار از اراضی

او با اشاره به اینکه قرار است در 19 حوضه آبریز کشور، شورایی تأسیس شود و یک دانشگاه به عنوان دانشگاه مرجع نیز با آن همکاری داشته باشد، افزود: ما به لحاظ ظرفیت دانشگاهی خیلی جلوتر هستیم و با تجربه‌ای که در موسسه تحقیقات آب وجود دارد، متولیان حاکمیت آب بایستی به این طرح که بیش از 2 میلیارد و 300 میلیون تومان هزینه دارد بیشتر بها دهند.

مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی کلان آب و آبفا با بیان اینکه طرح‌ها چون جنبه تبلیغاتی ندارند، مظلوم واقع شده‌اند، افزود: در تأثیر این طرح بایستی به مثال واضحی که در کرخه اتفاق افتاد اشاره کنم و اینکه برای نقشه‌برداری از 700 تا 900 هزار هکتار از اراضی، چه میزان زمان، نیروی انسانی و هزینه لازم است، ولی با این طرح می‌توان تصاویر ماهواره‌ای با بازتاب‌های گسترده تر، زمان بسیار اندک، دسترسی به اطلاعات جامع تر داشته باشیم و بجز آن، کاربری اراضی را نیز تحلیل کنیم، پهنه‌های آبی را نیز نظاره کنیم تا بتوانیم تصمیم‌های درست تری را اتخاذ کنیم.