محل تأمین منابع و ابهامات مالی ایرباس‌های پسابرجامی
در حالی مسئولان وزارت راه مدعی خرید هواپیماهای ایرباس با رقم ۵۰ درصد کمتر از قیمت اعلام شده در سایت این شرکت هستند که در نبود شفافیت مالی هما توانسته ایرباس‌های لغو سفارش شده را با ارائه قیمت بالاتر و خارج از نوبت از آن خود کند. روز 23 دی‌‌ماه امسال بود که اولین هواپیمای
در حالی مسئولان وزارت راه مدعی خرید هواپیماهای ایرباس با رقم ۵۰ درصد کمتر از قیمت اعلام شده در سایت این شرکت هستند که در نبود شفافیت مالی هما توانسته ایرباس‌های لغو سفارش شده را با ارائه قیمت بالاتر و خارج از نوبت از آن خود کند.
روز 23 دی‌‌ماه امسال بود که اولین هواپیمای قرارداد ایران‌ایر و کمپانی ایرباس، با مدل A321 و رجیستر EP-IFA تحویل شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران شد و پس از پرواز از فرودگاه تولوز فرانسه در باند 29 چپ مهرآباد به زمین نشست.
این هواپیما لغو ثبت سفارش یک شرکت هواپیمایی بود که پس از عدم توانایی تأمین مالی آن شرکت، تحویل ایران‌ایر شد.
آن زمان فابریس برژیر، مدیرعامل کمپانی ایرباس گفت که قرارداد هما یکی از بزرگترین قرارداد‌ها در تاریخ صنعت هوایی است؛ از 100فروند هواپیمای خریداری شده ایران، ٩٨ فروند سفارش جدید و ٢ فروند بازخرید از یک سفارش لغو شده یک شرکت هواپیمایی دیگر است.
برژیر گفته بود که درصدد هستیم طبق این قرارداد، هواپیماهای خریداری شده را به ایران‌ایر تحویل دهیم و امسال نیز شماری از این هواپیماها به این شرکت تحویل می‌شود.
بنا به گفته مدیرعامل کمپانی سازنده ایرباس، قرارداد این شرکت با ایران‌ایر یک هفتم کل سفارش‌هایی است که در سال ٢٠١٦ میلادی دریافت کرده است.
به گزارش فارس پس از آن بود که مسئولان وزارت راه و شهرسازی، خصوصأ وزیر راه و شهرسازی و معاون وی در امور بین‌الملل (اصغر فخریه کاشان)، مدام دم از ورود دو فروند ایرباس دیگر به کشور، تا قبل از نوروز 96 می‌زدند.
در این بین اشاره‌ای هم به ورود هواپیماهای خریداری شده از کمپانی ATR به عنوان یکی از شرکت‌هایی که ایرباس سهامدار آن است، می‌شد و مسئولان اعلام می‌کردند حداقل چهار فروند ATR هم تا پیش از نوروز 96 وارد کشور می‌شود اما مدیرعامل هما اعلام کرد ورود این هواپیماها تا نوروز 96، منتفی است. (جزئیات بیشتر در این‌باره را از اینجا بخوانید)
بماند که بنا به گفته کارشناسان صنعت حمل و نقل هوایی، یکی از شروط نانوشته ایرباس برای اخذ قرارداد با هما، خرید از کمپانی ایتالیایی ATR بود، کمپانی که ایرباس سهامدار آن است.
به هر حال وعده ورود دو فروند ایرباس دیگر تا پیش از نوروز 96، برای دولت، در کنار تأییدی بر کارایی برجام، تأثیر مثبتی هم در انتخابات ریاست‌جمهوری سال 96 داشت، در این راستا مسئولان وزارت راه و شهرسازی و برخی دولتمردان مدام بر طبل ورود 2 ایرباس دیگر تا قبل از نوروز 96 می‌کوبیدند.
بنابراین گزارش روز 21 اسفندماه امسال هم دومین ایرباس با رجیستر EP-IJA و مدل A330-200 به ناوگان هما افزوده شد.
یکی‌دو روز پیش از تحویل دومین ایرباس هما، فرهاد پرورش، مدیرعامل ایران‌ایر، درباره تحویل دو فروند ایرباس A330-200 به رجیسترهای EP-IJA و EP-IJB گفت: «انتقال پول و کارهای اداری ورود این هواپیما به کشور کمی به درازا کشیده شده است اما امیدواریم تا چند روز آینده این هواپیما وارد کشور شود».
بنا به گفته مدیرعامل هما، به غیر مسائل اداری، بحث آموزشی موجب شد که کمی ورود این هواپیما به کشور طولانی شود، در بحث آموزشی باید خلبان و تکنسین‌ها آموزش می‌دیدند که این امر در مراحل پایانی است.
بنابراین گزارش در حالی مشکلات مالی و موانع انتقال پول، از دلایل به تعویق افتادن ورود ایرباسها به ناوگان هما، از سوی مدیرعامل ایران‌ایر مطرح می‌شود که در این شرایطی که هیچ‌کس حتی نمایندگان مجلس اطلاعی از ارقام مالی خرید هواپیماها ندارند، طبق اعلام رویترز و به نقل از منابع صنعتی، ایران برای دریافت ایرباس‌های لغو سفارش‌شده، بر سر یک قیمت رقابتی مذاکره کرده است؛ در واقع می‌توان گفت ایران‌ایر ارقام بالاتری برای دریافت دومین ایرباس پرداخته است زیرا در بازار رقابتی ایرلاین‌های دنیا، و با در نظر گرفتن مدت زمان فاصله بین ثبت سفارش یک ایرلاین تا آماده شدن سفارش، شرکت‌های هواپیمایی قطعاً مایل خواهند بود بدون اتلاف وقت و تلف شدن زمان، بدون نوبت هواپیماهای آماده را خریداری کنند و کمپانی سازنده هم از این رقابت استفاده کرده و تولیدات لغو سفارش شده و آمده خود را در بازاری رقابتی با نرخی بالاتر به فروش خواهد رساند که گواه این گفته هم همان مورد مطرح شده از سوی رویترز است.
البته مشکل دیگر در این قرارداد‌ها در کنار عدم شفاف‌سازی مناسب مالی، عدم شفاف‌سازی در نحوه استفاده از اعتبارات صندوق توسعه ملی برای هما است.
مسئولان وزارت راه مدعی هستند از 330 میلیون دلار مصوبه قبلی هما برای خرید نقدی 6 فروند هواپیما، استفاده کرده و این رقم را بابت پیش‌پرداخت 20 تا 30 فروند ایرباس به تدریج پرداخت می‌کنند.
به گزارش فارس، البته معاون برنامه ریزی و مدیریت منابع حمل و نقل وزارت راه و شهرسازی، در هفته‌ای که گذشت در این‌باره گفته بود: طبق قوانین مصرح، صندوق توسعه به هیچ عنوان اجازه ندارد که به شرکت‌ها یا نهادهای دولتی تسهیلات اعطا کند و قطعا ایران‌ایر نیز در این حوزه استثنا نخواهد بود.
بنا به گفته امیر امینی، از این رو اگر صحبت از نهایی شدن حضور صندوق توسعه ملی در پروژه‌های خرید هواپیما از سوی ایران‌ایر مطرح شده یا تاکید بر آن بوده که ایران‌ایر با تغییر ساختار تبدیل به شرکتی غیردولتی شود که البته بحث درباره آن از مدت‌ها پیش مطرح بوده و به طور جدی پیگیری می‌شود و یا ستاد تدابیر ویژه که فرادولتی است، آن را تصویب کرده است؛ در غیر این صورت امکان پرداخت تسهیلات از سوی صندوق توسعه ملی به شرکت‌های دولتی وجود ندارد و ما طبق قانون امکان اجرای آن را نخواهیم داشت.
پیش از این قائم‌مقام وزیر راه در امور بین‌الملل درباره تأمین سهم نقدی ایران‌ایر در قرارداد خرید بوئینگ‌ها و ایرباسها به خبرنگار فارس گفته بود که: آورده نقدی هما برای خرید هواپیماهای دارای مجوز اوفک، یک میلیارد دلار است.
بنا به گفته اصغر فخریه کاشان، برای شروع کار مصوبه‌ای از محل صندوق توسعه ملی به مبلغ 330 میلیون دلار از قبل برای خرید 6 فروند هواپیمای هما وجود داشت که پس از بررسی گفتیم که این رقم برای خرید حدود 66 فروند هواپیمای 55 میلیون دلاری است؛ مصوبه صندوق توسعه را برای قرارداد خرید هواپیماهای جدید به کار، می‌بریم؛ دومین محل تأمین سهم نقدی هما نیز انتشار اوراق صکوک است که به مبلغ 120 میلیون دلار در حال انجام است.
وی گفت که همچنین مبلغ 500 میلیون دلار نیز از محل منابع خارجی به اتکای خود هما و نه تضمین دولت و بانک‌ها تأمین می‌شود.
بنا به گفته قائم‌مقام وزیر راه در امور بین‌الملل جمعاً یک میلیارد دلار برای پیش‌پرداخت هما در قرارداد پرداخت بوئینگ‌ها و ایرباسها در نظر گرفته شده است که برای چهار سال آینده مناسب است.
فخریه کاشان گفت که در این چهار سال هواپیماهای جدید وارد می‌شود و بر اساس برنامه‌ای که هما به شورای اقتصاد داده است بازپرداخت اقساط هواپیماهای جدید تأمین شده و تأمین پیش‌پرداخت هواپیماهای بعدی انجام می‌شود.
بنا به گفته قائم‌مقام وزیر راه در امور بین‌الملل اگر تأمین پیش‌پرداخت هواپیماهای بعدی به مشکل برخورد کند،امکان تأمین فاینانس خارجی وجود دارد.
فخریه کاشان گفت که وامی که برای خرید ایرباس و بوئینگ در نظر گرفته شده است برای 85 درصد قیمت هواپیماها و 18 ساله است و این طولانی‌ترین تسهیلاتی است که بدون ضمانت دولت و ضمانت بانک‌ها و بدون اعتبارات اسنادی (LC) دریافت شده است.
بنا به گفته وی این پرداخت‌های نقدی در 4 قسط انجام می‌شود و قسط اول آن 227 میلیون دلار خواهد بود.
البته فخریه کاشان مدعی شده است که تقاضای زیادی برای فاینانس هواپیماها از سوی فاینانسرهای بین‌المللی دارم و برنامه‌ریزی کرده‌ایم برای فاینانس دیگر هواپیماها، از فروردین 96 مناقصه‌ای از سوی ایران‌ایر برای جذب فاینانسرهای جدید برگزار کنیم.
بنابراین گزارش ایران‌ایر در قالب سه قرارداد با کمپانی هواپیماساز در چند سال 200 فروند هواپیمای نو به ناوگان خود اضافه می‌کند؛ مقرر شده است ایران‌ایر 80 فروند هواپیمای بوئینگ، 20 فروند هواپیمای ATR و یکصد فروند هواپیمای ایرباس از این 3 کمپانی در قالب فاینانس و ا‌جاره به شرط تملیک دریافت کند.
به گزارش فارس، به هر حال به نظر می‌رسد دولت در تأمین مالی ایرباس‌های بعدی با مشکل مواجه شده است، که این مشکل در کنار موانع نقل و انتقال پول، موانع تأمین مالی از محل صندوق توسعه ملی هم است.
از سوی دیگر هنوز منابع دقیق فاینانس، ارقام فاینانس هواپیماها، نام فاینانسر، شرایط فاینانس، مبلغ پیش‌پرداخت هر یک از این ایرباسها و صدها ابهامات مالی دیگر از سوی دولت، شفاف‌سازی و مشخص نشده است؛ وقتی وزیر راه و شهرسازی مدعی لزوم دسترسی آزاد شهروندان به اطلاعات است و از سوی مدام بر طبل حقوق شهروندی می‌کوبد، با این تفاسیر به نظر می‌رسد دسترسی آزاد شهروندان به اطلاعات فقط در حد حرف باقی مانده یا حداکثر دسترسی به برخی اطلاعات جزئی غیر ضروری فراهم شده است.
از سوی دیگر به نظر می‌رسد دولت تلاش کرده است با تأمین اعتبار از محل‌های دیگر، فعلاً دو تا سه فروند هواپیمای لغو سفارش شده کمپانی ایرباس را حتی با نرخ‌‌های بالاتر در راستای تبلیغات زودهنگام انتخاباتی خود خریداری و وارد کشور کند، امری که در نهایت به نظر می‌رسد تأمین اعتبار آن از محل بیت‌المال است و در واقع این بدان معنا است که دولت، تبلیغات انتخاباتی خود با تأمین اعتبار از جیب بیت‌المال آغاز کرده است.
نظرات