آیا فساد بر رشد اقتصادی تاثیر می‌گذارد؟

حسین سلاح‌ورزی، نائب رئیس اتاق بازرگانی ایران در گفتگو با تجارت‌نیوز ، به این سوال پاسخ داده است که آیا مقررات دولت در برابر فساد می‌تواند بر رشد اقتصادی یک کشور تاثیر بگذارد؟

وی در ابتدا عنوان کرد: بر اساس پژوهشی تقریبا در همه کشورهای مورد مطالعه ثابت شده که به ازای هر یک نمره افزایش امتیاز شاخص ادراک فساد کشور ، حدود ۱/۷ درصد رشد اقتصادی پایدار به‌دست می آید؛ یعنی در کشوری مانند ایران با افزایش سه نمره این شاخص، حدود پنج درصد رشد اقتصادی به دست خواهد آمد. کاری آسان و ارزان که از طریق مقررات‌زدایی و کاهش امضاهای طلایی و کاهش مداخلات فسادزای دولت قابل انجام است.

وی فساد را اینگونه تعریف کرد: سوءاستفاده از قدرت دولتي براي كسب منافع شخصي، يك پديده جهاني است كه تقريباً بر تمام جنبه‌هاي زندگي اجتماعي و اقتصادي جامعه تأثير مي‌گذارد. فروش دارايي دولتي توسط كاركنان دولت، رشوه‌خواري، اختلاس از صندوق‌هاي عمومي، حمايتگري و خويشاوندسالاري در انتصاب‌هاي دولتي همگي مصاديقي از فساد هستند.

به گفته سلاح‌ورزی، مطالعات قبلي عمدتاً حاكي از ارتباط منفي بين سطح فساد يك كشور و ثروت آن بوده‌اند. يعني به طور متوسط كشورهاي ثروتمند فساد كمتري دارند در حالی که مقالات اخير ارتباط منفي قابل توجهي بين رشد و فساد نشان نمي‌دهند.

وی در ادامه تصریح کرد: بر اساس شاخص ادراك فساد سازمان شفافيت بين‌الملل در سال 2006 کشورهای فنلاند، ایسلند، نیوزیلند، دانمارک، سنگاپور، سوئد، سوئیس، نروژ، استرالیا، هلند، انگلیس، آلمان، ژاپن، فرانسه، ایرلند، بلژیک و… کمترین فساد را داشته‌اند.

سلاح‌ورزی دليلي كه موجب شده است بعضي از كشورها در اين فرمول بتوانند سطح فساد كمتري را نسبت به سطح مورد انتظار (به نسبت درآمد سرانه‌شان) داشته باشند را در جذب سطح بالاتري از سرمايه‌گذاري خارجي و به دنبال آن افزايش توليد ناخالص داخلي دانست.

وی افرود: در یکی از مطالعات درباره رابطه بين تغيير در شاخص ادراك فساد و رشد اقتصادي (اندازه‌گيري شده توسط رشد سرانه ناخالص داخلي) در بازه زماني 1999 تا 2004 ، نتايج نشان مي‌دهد يك واحد افزايش در شاخص ادراک فساد، به طور ميانگين به رشد 1.7 درصدي سرانه توليد ناخالص داخلي انجاميده است.

نائب رئیس اتاق ایران در پایان سه نکته را به عنوان خلاصه این بحث عنوان کرد:

اول: شاخص ادارك فساد يك شاخص مطلق براي رتبه‌بندي فساد كشورها است، در حالي كه مي‌توان سطح فساد كشورها را به صورت نسبي و با لحاظ كردن درآمد سرانه آنها محاسبه كرد. سنجه جديد، «درستکاری به ازای هر دلار» نام دارد كه متناسب با سطح سرانه توليد ناخالص داخلي كشورها، سطح مشخصي از فساد را براي آنها روي يك خط بهينگي پيش‌بيني مي‌كند. بر اين اساس، چنانچه كشوري در پايين مرز بهينه قرار گيرد، سطح فساد آن بيشتر از حدي است كه براي سطح ثروت آن كشور انتظار مي‌رود و چنانچه كشوري بالاي مرز بهينگي قرار گيرد، سطح فساد آن كمتر از حد مورد انتظار براي ثروت آن كشور است.

دوم: از نظر آماري همچنين، وابستگي معني‌داري بين تغيير در شاخص ادراک فساد و نرخ رشد سرانه توليد ناخالص داخلي مشاهده شده است كه نشان مي‌دهد كاهش سطح فساد منجر به رشد چشم‌گير ثروت كشورها مي‌شود.

سوم:نکته پایانی این است که به لحاظ آماري وابستگي معني‌دار و قابل‌توجهي بين شاخص ادراک فساد و سرانه سرمايه‌گذاري مستقيم خارجي مشاهده مي‌شود و كشورهايي كه فساد پايين‌تري دارند، سرمايه‌گذاري مستقيم خارجي بيشتري را جذب مي‌كنند.