منابع نامرئی آب؛ مسابقه جهانی برای استخراج آب از هوا

به گزارش تجارت نیوز، در جهانی که کم‌آبی به بحران قرن تبدیل شده، مهندسان راهی تازه برای دسترسی به «آب نامرئی» یافته‌اند: برداشت مستقیم از هوا. استارتاپ‌هایی مانند Source Global و Majik Water دستگاه‌هایی ساخته‌اند که می‌توانند از ترکیب انرژی خورشید و رطوبت هوا، آب آشامیدنی خالص تولید کنند. ایده‌ای که تا چند سال پیش شبیه خیال علمی به‌نظر می‌رسید، امروز در مدارس، جزایر و اردوگاه‌های بیابانی به واقعیت بدل شده است.

از نور خورشید تا لیوان آب

در قلب این سیستم‌ها، فناوری‌ای موسوم به هیدروپنل یا Atmospheric Water Generator (AWG) با فناوری میعان کار می‌کنند. آن‌ها هوای مرطوب را مکیده، بخار آن را سرد کرده و قطرات خالص آب تولید می‌کنند. هر واحد خانگی از نوع هیدروپنل شرکت Source Global روزانه حدود ۳ تا ۵ لیتر آب تولید می‌کند و بهای آن در بازار جهانی ۴۵۰۰ دلار برای دو پنل است. برآورد کاربران نشان می‌دهد که هزینه هر لیتر آب تولیدی در این روش حدود ۰٫۲۰ دلار است؛ عددی که برای مناطق دورافتاده بدون زیرساخت آبرسانی، کاملاً رقابتی به‌نظر می‌رسد. نسخه‌های پیشرفته که با انرژی خورشیدی تغذیه می‌شوند، عملاً بدون وابستگی به شبکه برق می‌توانند در روستاها و مناطق بیابانی کار کنند.

بازار میلیاردی و آینده‌ای درخشان

طبق برآورد Astute Analytica، بازار جهانی سامانه‌های تولید آب از هوا در سال ۲۰۲۳ حدود ۶۲۴ میلیون دلار ارزش داشته و تا سال ۲۰۳۲ به بیش از ۲٫۱ میلیارد دلار خواهد رسید. فناوری کندانسیون رطوبت، که اساس کار بیشتر این دستگاه‌هاست، بیش از ۹۵ درصد از بازار را در اختیار دارد. در همین حال، شرکت‌های بزرگ سرمایه‌گذاری مانند Breakthrough Energy Ventures و SoftBank Vision Fund نیز در استارتاپ‌های این حوزه سرمایه‌گذاری کرده‌اند. این روند نشان می‌دهد که «آب‌سازی از هوا» دیگر ایده‌ای آزمایشی نیست، بلکه به صنعتی در حال رشد جهانی بدل شده است.

آیا این فناوری برای ایران جواب می‌دهد؟

پرسش کلیدی همین‌جاست. سامانه‌های آب‌ساز از هوا در مناطق گرم و مرطوب عملکرد عالی دارند، اما در مناطقی مثل سیستان و بلوچستان که رطوبت گاه زیر ۲۰ درصد است، بازده ممکن است تا یک‌سوم کاهش یابد. با این حال، اگر با انرژی خورشیدی ترکیب شوند، می‌توانند در روستاهای بدون شبکه آب یا برق راه‌حل نجات‌بخش باشند. هزینه اولیه بالاست (حدود ۳۰ تا ۵۰ هزار دلار برای سیستم‌های بزرگ)، اما در بلندمدت، پایداری و خودکفایی آبی که ایجاد می‌کنند، می‌تواند ارزشمندتر از هر خط انتقال آب باشد.

این فناوری شاید هنوز گران باشد، اما دقیقاً همان مسیری را طی می‌کند که انرژی خورشیدی طی کرد: از لوکس‌بودن برای خانه‌های خاص تا تبدیل‌شدن به یکی از ارکان زیرساخت جهانی. پروژه استخراج آب از هوا می‌تواند به مکملی واقعی در امنیت آبی؛ به‌ویژه برای مناطق مرزی و صنعتی بدل شود. در دنیایی که حتی هوا ارزش اقتصادی پیدا کرده، شاید وقت آن رسیده باشد که این فناوری را جدی بگیریم.