به گزارش تجارت نیوز، شبکه توزیع اینترنت در ایران سال‌هاست که بحث‌های مزمن و چندبعدی در خود دارد. صنعتی که هم‌اکنون با چالش‌های جدی روبه‌روست و این چالش‌ها زنگ خطر را به صدا درآورده‌اند.
طبق گزارش‌های موجود و به نقل از منابع رسمی، کشور با ناترازی شدید انرژی مواجه است و پیش‌بینی می‌شود میزان این ناترازی در این تابستان به بیش از 23 هزار مگاوات برسد. هرچند عوامل مختلفی در این ناترازی دخیل بودند اما به طور عمده می‌توان ناترازی را به معضلات ساختاری موجود در شبکه برق کشور نسبت داد. البته عوامل دیگری هم در این ماجرا نقش خود را به ضرر شهروندان و صنایع کشور بازی کرده‌اند.
با این اوصاف، از انطباق مسیر رفته صنعت برق و مسیر پیش روی صنعت ارتباطات و شبکه اینترنت کشور می‌توان به یک نتیجه رسید: ناترازی اینترنت، نزدیک‌تر از همیشه!
یک اختلال بزرگ/ میزان سرمایه‌گذاری در شبکه برق کشور، بیش از ۹۲ درصد کاهش یافته است
دلایلی برای این ادعا وجود دارد که صنعت ارتباطات و فناوری اطلاعات، در حال پیمودن مسیر تکراری صنعت برق است. بررسی مسیر طی‌شده صنعت برق کشور و انطباق آن با مسیر پیش روی شبکه اینترنت، اشتراکاتی را نشان می‌دهد که می‌تواند آینده خطرناکی را به تصویر بکشد.
شبکه برق زیرساخت حیاتی یک کشور است. هرچند از اینترنت هم به عنوان یک نیاز اساسی یاد می‌شود اما باید به خاطر داشت که اینترنت هم وابسته به شبکه برق است. قصه‌ای که عقبه‌ای چندین و چندساله دارد، ماجرای ناترازی برق در کشور را روایت می‌کند.
شاید اساسی‌ترین استدلالی که می‌توان برای این ادعا مطرح کرد، سیر کاهشی سرمایه‌گذاری‌ها برای توسعه، تقویت و حفظ شبکه است. به نقل از تسنیم، حسین صمصامی، نماینده استان تهران در نشست علنی مجلس شورای اسلامی، به ارقام مربوط به سرمایه‌گذاری‌ها در صنعت برق اشاره کرد. صمصامی درباره قطعی برق در فصل سرد و تامین سوخت نیروگاه‌های حرارتی کشور گفت: «نمایندگان و وزیر محترم اگر توجه کنید آمار مربوط به سرمایه‌گذاری در صنعت برق طی سال 1387 در حدود 6.5 میلیارد دلار بوده، این روند سرمایه‌گذاری در حال حاضر به‌شدت کاهش یافته در سال‌های اخیر به میزان 500 میلیون دلار رسیده چرا چنین اتفاقی رخ داده است، سیاست‌هایی باید اتخاذ می‌شد تا با این کاهش سرمایه‌گذاری روبه‌رو نباشیم.»
با استناد به گفته‌های صمصامی، آمار مربوط به سرمایه‌گذاری در صنعت برق طی سال 1387 در حدود 6.5 میلیارد دلار بوده است. رقمی که در گذر سال‌ها به‌شدت کاهش یافته است و حالا مجموع سرمایه‌گذاری‌ها در شبکه توزیع برق به 500 میلیون دلار رسیده است. بدین معنا که از سال 1387 تا به امروز، میزان سرمایه‌گذاری در شبکه برق کشور، بیش از ۹۲ درصد کاهش یافته است.
در مهرماه 1403، داوود مددی، رئیس انجمن انرژی تجدیدپذیر، در نشست مشترک اتاق بازرگانی ایران و انجمن انرژی‌های تجدیدپذیر گفت: «برای جبران ناترازی 18 هزار مگاواتی امسال، باید ۲۵ هزار مگاوات نیروگاه احداث می‌شد. این میزان نیروگاه، نیاز به سرمایه‌گذاری 20 میلیارد دلاری دارد تا به صفر برسد.»
صنعت مخابرات برای توسعه اینترنت کشور نیاز به سرمایه کلانی دارد
مساله خروج سرمایه و کاهش سرمایه‌گذاری خاص صنعت برق نیست. صنعت مخابرات برای توسعه اینترنت کشور نیاز به سرمایه کلانی دارد. به عنوان مثال، طرح توسعه فیبر نوری کشور که عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت سیزدهم، آن را بزرگ‌ترین پروژه تاریخ صنعت ارتباطات می‌خواند، برای تکمیل خود نیاز به سرمایه کلانی دارد. به نقل از ایسنا، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات گفت: «ایجاد حساب توسعه شبکه فیبرنوری با سرمایه اولیه هزار میلیارد تومانی نقطه عطفی در تامین مالی طرح ملی فیبر نوری منازل و کسب‌وکارهاست.»
یکی دیگر از پروژه‌هایی که در صنعت مخابرات و حفظ شبکه اینترنت ضرورت دارد، نوسازی تجهزات مخابراتی است. تجهیزاتی که غالباً باید از طریق واردات تامین شوند و امروز به واسطه تحریم‌ها و نوسانات ارزی با چالش‌های جدی روبه‌رو است.
اینترنتِ تحریم‌شده، ارز پرنوسان و زنگ‌‌های خطری که شنیده نمی‌شود
نکته قابل مشاهده در هر دو صنعت نیاز پیوسته و مداوم تجهیزات زیرساختی شبکه‌ها به نوسازی، تقویت و ارتقاست. چه شبکه برق و چه شبکه اینترنت کشور، طی سال‌های اخیر با رشد بالای تقاضا روبه‌رو شده‌اند که زیرساخت‌های شبکه را به چالش کشیده‌اند. راه مقابله با فرسودگی و استهلاک تجهیزات شبکه، ارتقای آنهاست. غالب تجهیزات مخابراتی باید از خارج کشور تامین شوند. صنایع برق و مخابرات، هر دو وابستگی بالایی به نرخ ارز دارند. طبیعتاً با نوسانات شدید نرخ ارز، ناترازی شکل می‌گیرد.
یکی از مهم‌ترین سرمایه‌گذاری‌های کشور در زمینه ایجاد زیرساخت‌های شبکه پروژه «طوبی» است. پروژه‌ای که ابتدای آبان‌ماه ۱۴۰۳ با اعلام داوود زارعیان، معاون وقت تجاری و خدمات مشتریان شرکت مخابرات ایران، آغاز شد. پروژه‌ای که قرار بود با تامین 90 هزار میلیارد تومان، طرح کلان نوسازی تجهیزات ارتباطی را دنبال کند. مجید دارائی، مدیر مخابرات منطقه سمنان، در مصاحبه‌ای اختصاصی با تجارت‌نیوز درباره این پروژه گفت: «در پروژه‌های مخابراتی، این چالش با توجه به نرخ بالای تورم، افزایش هزینه تجهیزات و وابستگی این صنعت به نرخ ارز و قیمت‌های جهانی، دوچندان می‌شود. بنابراین، یکی از مهم‌ترین موانع پروژه طوبی نیز تامین به‌موقع نقدینگی و بودجه لازم برای خرید تجهیزات و پیشبرد پروژه بوده است.»
معضلات ساختاری، موانع تحریمی و تورمی هر دو صنعت برق و ارتباطات کشور را با چالش‌های مشابه و نزدیکی روبه‌رو کرده است. چالش‌هایی که از گذشته تا به امروز، ناترازی شدیدی در شبکه توزیع برق به وجود آورده است، ممکن است در آینده‌ای نه‌چندان دور صنعت ارتباطات را با بحران جدی ناترازی اینترنت روبه‌رو کند.
اخبار حوزه استارتاپ و فناوری اطلاعات را در صفحه علم و فناوری تجارت‌نیوز بخوانید.
