فردا؛ نخستین عرضه نفت خام در بورس انرژی/حضور خارجی‌ها در بورس ایران!

به گزارش تجارت‌نیوز، فردا یکشنبه (6 آبان‌ماه 97) نخستین عرضه نفت خام در بورس انرژی انجام می‌شود و امروز معاون وزیر نفت در پایگاه خبری وزارت نفت از فروش نفت خام به خارجی‎ها از طریق بورس انرژی خبر داد؛ به طوری که خارجی‌ها می‌توانند با دریافت کد معاملاتی از بورس، محموله‌های نفت خام ایران را از طریق بورس انرژی خریداری کنند.

علی کاردر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران درخصوص عرضه نفت خام در بورس انرژی اعلام کرده که عزم وزارت نفت و شرکت ملی نفت برای عرضه نفت خام در بورس جدی است و طبق برنامه انجام خواهد شد. تاکنون خارجی‌ها بیش از ۱۰۰ کد معاملاتی در بورس انرژی دریافت کرده‌اند و می‌توانند از طریق آن محموله‌های نفت خام و فرآورده‌های نفتی را خریداری کنند.

دستور کار عرضه نفت‌خام در بورس انرژی

نفت خام در سال‌های ۹۰ تا ۹۳ در بورس انرژی به صورت موقت عرضه می‌شد، اما به رغم ضرورت استفاده از روش‌های مختلف برای جلوگیری از کاهش صادرات نفت در دوران تحریم، برخی مسئولان هیچ‌گونه تمایلی به استفاده از توان بخش غیردولتی در این زمینه نداشته و جلوی عرضه نفت خام در بورس انرژی را گرفتند تا اینکه دولت دوازدهم به منظور مقابله با کاهش صادرات نفت در راستای آغاز دور دوم تحریم‌ها از 13 آبان ماه امسال طرح عرضه نفت خام در رینگ صادراتی بورس انرژی به صورت ارزی را تصویب کرد.

از فردا یک میلیون بشکه نفت خام در بورس انرژی با قیمت پایه هر بشکه حدود 79.15 دلار عرضه می‎شود و سازوکار فروش نفت توسط بخش‌خصوصی به این صورت است که حداقل حجم قابل خرید از سوی سرمایه‌گذاران حدود ۳۵ هزار بشکه بوده و تسویه معامله به ‌صورت ۲۰ درصد ریالی (نقدی) و ۸۰ درصد ارزی (اعتباری) است که برای ۸۰ درصد بازپرداخت به صورت ارزی (اعتباری) خریدار باید ضمانت‌نامه‌ ریالی معادل ۱۲۵ درصد بخش ارزی ارائه کند که پس از تسویه کامل آزاد خواهد شد.

اما شرط شرکت سرمایه‌گذاران در معاملات پیش‌پرداخت معادل ریالی ۱۰ درصد ارزش سفارش به ‌صورت نقدی و تا دو ساعت پیش از شروع عرضه کالا در بورس انرژی است. لازم به ذکر است که سررسید تحویل کالا منتهی به ( هفتم آذرماه 97 ) بوده و مکان تحویل کالا فوب جزیره خارک است و همچنین مقصد نهایی این محموله‌ها بازارهای بین‌المللی تعیین شده است، یعنی خریدار نفت‌ خام در بورس انرژی با یافتن مشتریانی در خارج از ایران، نفت را صادر می‌کند. همچنین حجم محموله‌ها به صورتی تعیین شده که مناسب برای نفتکش‌های کوچک است و از این نوع نفتکش‌ها تعدادی در اختیار شرکت ملی نفتکش قرار دارد و اجاره نفتکش‌های کوچک در بازار سخت نخواهد بود.

توانایی بخش خصوصی برای صادرات نفت خام

به‌ گفته معامله‌گران بازار سرمایه، ورود نفت خام به بورس انرژی با توجه به تحریم‌های جدید آمریکا فرصت مغتنمی برای تسهیل معاملات نفتی ایران در بازارهای جهانی است و همچنین عرضه نفت خام در بورس انرژی ، شفافیت ایجاد کرده و از ایجاد بابک‌ زنجانی‌ها در کشور جلوگیری می‌کند، اما سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا بخش خصوصی توان مالی کافی برای خرید و صادرات نفت خام دارد و امیدی است که این خریداران بتوانند پالایشگاه‌هایی برای نفت ایران بیابند؟ در این رابطه یکی از فعالان بخش خصوصی در حوزه صادرات نفت و گاز در گفتگو با «تجارت‌نیوز» گفت: با توجه به شناختی که از فعالان این صنعت دارم بدون شک فعالان بخش خصوصی در حوزه صادرات نفت و گاز هیچ گونه مشکل مالی در جهت خرید نفت خام از طریق بورس انرژی و سپس صادرات آن به سایر کشورها ندارند. همچنین محمد باقر خادمی،کارشناس و تحلیلگر بازار سرمایه در گفتگو با «تجارت‌نیوز» معتقد است که برای فعالان بخش خصوصی در حوزه صادرات نفت و گاز یافتن مشتری در جهت فروش محموله‌های ۳۵ هزار بشکه‌ای نفت خام کار سخت و دشواری نیست.

صادرات تنها 35 هزار بشکه نفت توجیه اقتصادی ندارد

همچنین برخی از فعالان بازار سرمایه معتقد هستند که دستور‌العمل فروش نفت خام در بورس انرژی به نحوی تنظیم شده که سود چشمگیری نصیب بخش خصوصی خواهد شد، اما حمید حسینی، دبیر اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی ایران در گفتگو با «تجارت‌نیوز» معتقد است که با توجه به هزینه‌های بالای حمل و نقل، عرضه تنها 35 هزار بشکه نفت خام در بورس برای سرمایه‌گذاران صرفه اقتصادی ندارد. به عبارتی دلیل دولت برای کوچک کردن محموله‌های نفت خام می‌توانداین موضوع باشد که سرمایه‌گذاران نفت خام را به صورت صوری خریداری کرده و سپس صادراتی انجام ندهند یا اینکه خریداران 50 تا 60 محموله 35 هزار تنی نفت خام خریداری کرده و سپس در نفتکش‌های یک میلیون تا دو میلیون بشکه‌ای حمل و صادر کنند.

بدون شک هدف از عرضه نفت خام در بورس انرژی استفاده از ظرفیت‌های بازار سرمایه در حوزه نفت و گاز و دور زدن تحریم‌هاست، اما برای نتیجه‌گیری بهتر در این‌باره باید منتظر اولین عرضه نفت خام در بورس انرژی ماند که آیا شفافیت در فرآیند عرضه نفت خام وجود دارد؟ آیا خارجی‌ها از بورس انرژی استقبال می‌کنند؟ آیا ورود نقدینگی خارجی‌ها به بورس انرژی باعث کم رنگ شدن فعالیت بخش خصوصی داخلی در این حوزه نمی‌شود؟