چرا تومان واحد پول ملی نشد؟/ با حذف چهار صفر از پول ملی هیچ مشکلی برای مردم ایجاد نمی‌شود

به گزارش تجارت نیوز، مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی صبح امروز، با رفع ایرادات شورای نگهبان از لایحه اصلاح قانون پولی و بانکی کشور، حذف چهار صفر از پول ملی را تصویب کرد. بر اساس این مصوبه و پس از حذف چهار صفر از پول ملی، نام واحد پول کشور ریال باقی خواهد ماند اما واحد پول خرد به قران تغییر می‌کند.

پس از تصویب این لایحه، شمس‌الدین حسینی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس دوازدهم در جمع خبرنگاران، روند بررسی لایحه حذف چهار صفر از پول ملی را تشریح کرد و دلایل فنی و اقتصادی این تصمیم را توضیح داد.

با حذف چهار صفر از پول ملی، واحد سنجش پول اصلاح می‌شود

رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در تشریح روند بررسی لایحه حذف چهار صفر از پول ملی گفت: «یکی از کارکردهای پول، واحد سنجش است که با حذف چهار صفر از پول ملی، این واحد سنجش اصلاح می‌شود. موضوع بعدی، اصلاح نام واحد پول جدید است. بر اساس ماده یک قانون پولی و بانکی، واحد پول ایران ریال و هر ریال برابر با ۱۰۰ دینار تعیین شده بود، اما در مجلس دهم، نام پول ملی به تومان تغییر یافت و واحد جزء آن از دینار به قران تبدیل شد.»

او افزود: «این مصوبه به شورای نگهبان ارسال شد، اما شورا ایرادی به آن وارد کرد. ایراد مربوط به عبارت «با رعایت تعهدات در مقابل صندوق بین‌المللی پول» در این مصوبه بود که شورای نگهبان این عبارت را مبهم دانست و در خردادماه ۱۳۹۹، مصوبه را به مجلس بازگرداند. در آن زمان، مجلس دهم به کار خود پایان داده بود و بررسی‌ها به مجلس یازدهم واگذار شد.»

لایحه حذف چهار صفر از پول ملی در دولت چهاردهم مجددا در دستور پیگیری قرار گرفت

حسینی اظهار کرد: «در مجلس یازدهم، ایرادات وارده بازبینی و عبارت مورد نظر اصلاح و حذف شد. با این حال، لایحه هیچ‌گاه در دستور کار صحن علنی مجلس قرار نگرفت. با آغاز به کار دولت چهاردهم و مجلس دوازدهم، مجدداً موضوع در دستور پیگیری قرار گرفت و رئیس‌جمهور و رئیس کل بانک مرکزی بر ضرورت تعیین تکلیف این موضوع تاکید کردند.»

او ادامه داد: «در این فاصله، قانون پولی و بانکی مصوب سال ۱۳۵۱ که مبنای لایحه پیشین بود، عملاً با تصویب قانون جدید بانک مرکزی در سال ۱۴۰۲ نسخ شد. به این ترتیب، ماده یک قانون پولی و بانکی با تغییرات فراوان به ماده 58 قانون بانک مرکزی تبدیل شد.»

چالش‌های مجلس دوازدهم برای حذف چهار صفر از پول ملی

حسینی تصریح کرد: «مجلس دوازدهم برای بررسی این موضوع با دو مشکل مواجه بود؛ اول ایراد شورای نگهبان در مورد عبارت «با رعایت تعهدات در مقابل صندوق بین‌المللی پول» و دوم، تطبیق با مصوبه سال 1402 مجلس که به تایید شورای نگهبان رسیده بود. از این روی، عنوان لایحه از «اصلاح قانون پولی و بانکی مصوب ۱۳۵۱» به «اصلاح بند الف ماده ۵۸ قانون بانک مرکزی مصوب ۱۴۰۲» تغییر یافت.»

او توضیح داد: «در بند الف ماده ۵۸ قانون جدید، واحد پول رسمی جمهوری اسلامی ایران ریال تعیین شده است و در کمیسیون اقتصادی نیز مصوبه‌ای جدید برای تغییر آن صادر نشد. با این حال، یک خلاء وجود داشت و واحد جزء پول (که پیش‌تر دینار بود) در قانون جدید تعریف نشده بود. بنابراین مقرر شد «قران» به‌عنوان جزء واحد پول مطرح شود و در کنار آن، حذف چهار صفر از پول ملی نیز مورد تایید قرار گرفت.»

رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس در ادامه گفت: «یکی دیگر از اصلاحات انجام‌شده، افزودن بندی بود مبنی بر اینکه ترتیبات جایگزینی پول‌ها باید به تایید هیات عالی بانک مرکزی برسد؛ موضوعی که در مصوبه قبلی وجود نداشت. همچنین، ایراد شورای نگهبان درباره عبارت «رعایت تعهدات در قبال صندوق بین‌المللی پول» برطرف و به «رعایت تعهدات قانونی» تغییر یافت.»

از «تومان» و «پارسه» به «ریال» و «قران»

حسینی خاطرنشان کرد: «به طور خلاصه، بر اساس پیشنهاد دولت دوازدهم، قرار بود نام پول ملی به «تومان» و نام واحد جزء پول به «پارسه» تغییر کند. در مجلس دهم، نام واحد پول «تومان» و نام واحد جزء پول «قران» تعیین شد. در مجلس یازدهم اما با تصویب قانون جدید بانک مرکزی، نام واحد پول اصلی «ریال» باقی ماند و نام واحد جزء مسکوت گذاشته شد.»

او افزود: «بر اساس تصمیم نهایی، پول ملی کشور همان ریال باقی می‌ماند، جزء واحد پول به «قران» تغییر یافته و حذف چهار صفر نیز به تأیید کمیسیون رسیده است. همچنین مقرر شد ترتیبات اجرایی این تغییر با نظر هیات عالی بانک مرکزی نهایی شود.»

حذف چهار صفر از پول ملی بلافاصله بعد از تصویب، اجرا نخواهد شد

رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس تاکید کرد: «حذف چهار صفر از پول ملی بلافاصله بعد از تصویب، اجرا نخواهد شد. بانک مرکزی موظف است ظرف دو سال، مقدمات اجرای آن را فراهم کند؛ از اطلاع‌رسانی عمومی گرفته تا فراهم کردن زیرساخت‌های اجرایی. طبق قانون، بانک مرکزی باید پس از آماده‌سازی کامل، از طریق رسانه ملی و درگاه‌های الکترونیکی زمان آغاز اجرای قانون را رسماً اعلام کند تا مردم غافلگیر نشوند.»

او افزود: «پس از آغاز اجرا، به مدت سه سال دوره گذار برقرار خواهد بود که در آن، اسکناس‌های فعلی و اسکناس‌های جدید به‌طور هم‌زمان در گردش خواهند بود؛ بنابراین هیچ مشکلی برای مردم ایجاد نمی‌شود.»

کاهش تعداد صفرها باعث ارتقای اعتبار پول ملی در گزارش‌ها و طبقه‌بندی‌های جهانی می‌شود

حسینی با اشاره به دلایل فنی و اقتصادی حذف چهار صفر از پول ملی، در پایان خاطرنشان کرد: «افزایش تعداد صفرها در تراکنش‌ها و محاسبات مالی موجب دشواری‌های آماری و حسابداری شده بود. علاوه بر این، حذف صفرها به تسهیل مبادلات نقدی و کوچک‌تر شدن حجم پول در گردش کمک خواهد کرد. از منظر بین‌المللی نیز کاهش تعداد صفرها باعث ارتقای اعتبار پول ملی در گزارش‌ها و طبقه‌بندی‌های جهانی می‌شود.»

برای مطالعه بیشتر، صفحه اقتصاد کلان در تجارت‌نیوز را دنبال کنید.