به گزارش تجارت نیوز، در حالی که جهان با بحران‌های محیط‌زیستی متعددی مواجه است، وضعیت اقیانوس‌ها به‌ویژه نگران‌کننده‌تر از گذشته به نظر می‌رسد. تغییرات اقلیمی، بهره‌برداری بیش‌ازحد از منابع دریایی، آلودگی پلاستیکی و نابودی اکوسیستم‌های آبی، کره زمین را در مسیر بازگشت‌ناپذیر قرار داده‌اند. در این میان، کنفرانس اقیانوس سازمان ملل (UNOC) که از ۹ تا ۱۳ ژوئن در شهر نیس فرانسه برگزار می‌شود، به عنوان بزرگترین گردهمایی بین‌المللی در زمینه حفاظت از اقیانوس‌ها، نقش کلیدی در تعیین آینده این زیست‌بوم حیاتی ایفا می‌کند.
کنفرانس اقیانوس سازمان ملل چیست و چرا اهمیت دارد؟
UNOC یا کنفرانس اقیانوس سازمان ملل، رویدادی بین‌المللی است که با هدف مقابله با وضعیت بحرانی اقیانوس‌های جهان برگزار می‌شود. این سومین دوره از این اجلاس جهانی است و بیش از ۱۰ هزار نفر شامل سران کشورها، دانشمندان، فعالان محیط زیست و نمایندگان بخش خصوصی در آن شرکت می‌کنند.
این کنفرانس به‌طور مشترک به میزبانی فرانسه و کاستاریکا برگزار می‌شود و تمرکز اصلی آن بر اجرای هدف ۱۴ توسعه پایدار سازمان ملل متحد یعنی «زندگی زیر آب» قرار دارد. شعار محوری کنفرانس نیز «تسریع اقدامات و بسیج همه بازیگران برای حفظ و استفاده پایدار از اقیانوس‌ها» است.
فاصله بزرگ تا اهداف جهانی حفاظت از دریاها
در سال ۲۰۲۲، نزدیک به ۲۰۰ کشور جهان توافق کردند ۳۰ درصد از اقیانوس‌های جهان را تا سال ۲۰۳۰ تحت حفاظت مؤثر قرار دهند. اما آمارها تصویر نگران‌کننده‌ای را نشان می‌دهند:
- تا سال ۲۰۲۴، تنها ۸.۴ درصد از اقیانوس‌های جهان به عنوان مناطق حفاظت‌شده تعیین شده‌اند.
- از این مقدار، تنها ۲.۷ درصد به طور مؤثر محافظت می‌شوند؛ یعنی نظارت، قوانین و مدیریت کارآمدی برای جلوگیری از تخریب در این مناطق تعیین شده است.
- تنها دو کشور پالائو و بریتانیا توانسته‌اند بیش از ۳۰ درصد از آب‌های خود را به طور مؤثر محافظت کنند، که البته بخش بزرگی از مناطق بریتانیا در سرزمین‌های فرامرزی قرار دارد.
بودجه؛ چالش اصلی حفاظت از اقیانوس‌ها
برای تحقق هدف ۳۰ درصدی حفاظت تا سال ۲۰۳۰، طبق گزارش جدید ائتلاف جهانی طبیعت و تأمین‌کنندگان مالی، سالانه باید ۱۵.۸ میلیارد دلار هزینه شود. اما در حال حاضر فقط ۱.۲ میلیارد دلار در سال صرف می‌شود؛ یعنی با یک کسری بودجه عظیم ۱۴.۶ میلیارد دلاری روبه‌رو هستیم. این رقم معادل تنها ۰.۵ درصد بودجه نظامی سالانه جهانی است.
برایان اُدانل، مدیر کمپین «برای طبیعت»، می‌گوید: «حفاظت از اقیانوس‌ها فقط یک وظیفه محیط‌زیستی نیست؛ بلکه ضرورت اقتصادی دارد. با سرمایه‌گذاری اندک می‌توان از زیان‌های بلندمدت عظیم جلوگیری کرد.»
انتظارها از فرانسه و مکرون
فرانسه به عنوان میزبان مشترک این کنفرانس، نقش محوری در پیشبرد اهداف اجلاس ایفا می‌کند. رئیس‌جمهور امانوئل مکرون اعلام کرده ۳۰ کشور متعهد شده‌اند اکتشافات در اعماق دریا را متوقف کنند و خواستار توافقی جهانی برای توقف بهره‌برداری از بسترهای ناشناخته اقیانوسی شده است.
مکرون می‌گوید: «بهره‌برداری از اعماق ناشناخته دریاها یک دیوانگی تمام‌عیار است. ما نباید در مناطقی که درک دقیقی از آنها نداریم، حفاری و استخراج انجام دهیم.»
با این حال، گروه‌های محیط‌زیستی معتقدند فرانسه باید فراتر از وعده‌ها، در عمل پیشتاز باشد. طبق گزارش سازمان «اوشنا»، در سال ۲۰۲۴ بیش از ۱۷ هزار ساعت ماهیگیری صنعتی در ۶ پارک دریایی فرانسه انجام شده و تنها یک درصد از آب‌های فرانسه واقعاً در برابر فعالیت‌های مضر محافظت شده‌اند.
توافق‌های مهم در دستور کار کنفرانس
کنفرانس UNOC قرار است با صدور یک اعلامیه سیاسی غیرالزام‌آور به پایان برسد که پایه‌گذار توافقات آینده خواهد بود. همچنین انتظار می‌رود معاهده بین‌المللی BBNJ (برای حفاظت از دریاهای آزاد) که از سوی سازمان ملل تهیه شده، تا پایان این کنفرانس به تصویب کافی برسد و به صورت قانون بین‌المللی لازم‌الاجرا درآید.
همچنین، طرح اقدام اقیانوس خوب (Ocean Action Plan) قرار است به عنوان نتیجه اصلی این اجلاس منتشر شود که راهبردهایی برای سه اولویت کلیدی دارد:
- حفاظت از اکوسیستم‌های دریایی
- توسعه اقتصاد پایدار دریامحور
- تسریع در اجرای اقدامات محافظتی
لحظه سرنوشت‌ساز برای آینده اقیانوس‌ها
به گزارش یورونیوز، جهان در یک نقطه عطف تاریخی قرار دارد. سلامت اقیانوس‌ها مستقیماً به امنیت غذایی، اقلیم، تنوع زیستی، اقتصاد جهانی و معیشت میلیون‌ها نفر گره خورده است. کنفرانس UNOC در نیس، فرصتی بی‌نظیر برای اتحاد کشورها، نهادها و جوامع برای نجات این زیست‌بوم حیاتی است.
اما بدون تعهدات عملی، اجرای معاهدات و تأمین مالی کافی، هیچ توافقی کارساز نخواهد بود. دولت‌ها باید از شعار عبور کنند و وارد عمل شوند. اقیانوس‌ها دیگر نمی‌توانند صبر کنند.
